Γιατί διστάζει η Ευρώπη και η χώρα μας να μιλήσει για σοσιαλισμό και μιλά μόνο για το τέλος του νεοφιλελευθερισμού και για κοινωνικό κράτος, σε αντίθεση με την άλλη πλευρά του Ατλαντικού;
Ε λοιπόν, συμβαίνει σε όλο τον κόσμο, η πανδημία τους έκανε να μιλάνε για σοσιαλισμό στις ΗΠΑ και για επαναφορά του κράτους στην Ευρώπη, και να εννοούν το ίδιο, όχι την κρατικοποίηση των μέσων παραγωγής, ας μην ανησυχούν οι έχοντες λόγο ... Οι άνθρωποι που δηλώνουν «σοσιαλιστές» στις ΗΠΑ το μόνο που ζητούν είναι ένα φρένο στην οικονομία της αγοράς κι ένα ισχυρό δίχτυ κοινωνικής ασφάλισης και περιορισμό της ακραίας ανισότητας, θέλουν το Medicare δηλαδή του Ομπάμα και του Σάντερς.
Παρακολουθώντας τον αμερικάνικο τύπο… στην πλουσιότερη χώρα του κόσμου, όλοι έχουν αντιληφθεί την αδυναμία όχι μόνο της κυβέρνησης Τραμπ, αλλά του καπιταλιστικού συστήματος , να αντιμετωπίσει την πανδημία και την κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Κάπως έτσι στις ΗΠΑ θυμήθηκαν τον σοσιαλισμό.
Ο εθνικιστής Τραμπ που σηκώνει το λάβαρο κατά του σοσιαλισμού, γελοιωδώς αρχικά έκανε αυτό που ξέρει καλύτερα, σε μία ακόμη εθνικιστική υστερία, προσπάθησε να χρεώσει την ευθύνη στην Κίνα για τη μετάδοση του ιού, προκειμένου να καλύψει τις ευθύνες της ολιγαρχίας και του συστήματος. Αναγκάσθηκε όμως γρήγορα να αλλάξει ρότα μπροστά στην επέλαση του κορωνοϊού και είτε να ρίξει δημόσιο χρήμα 1 τρις στην αγορά για να στηρίξει την οικονομία, είτε για πρώτη φορά με μέτρα για τους εργαζόμενους που πλήττονται από την πανδημία.
Δεν υπάρχουν φιλελεύθεροι σε μια πανδημία
Στην Συντηρητική Συνδιάσκεψη με θέμα «Αμερική εναντίον του σοσιαλισμού", οι πάντες παρομοίαζαν τον σοσιαλισμό με ασθένεια, λέγοντας ότι αυτός είναι η πραγματική απειλή, την ώρα που ο κορωνοϊός τους χτυπούσε τη πόρτα. Παρόλο που ο Τραμπ πήρε τα μέτρα και κήρυξε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης τη χώρα, ο στόχος του για τις εκλογές, αναφέρουν πολιτικοί αναλυτές, δεν έπαψε να είναι να αναδείξει σαν άβαταρ του σοσιαλισμού και τον Μπάιντεν και τον Σάντερς. Όμως η επιδημία καταδεικνύει το κενό αυτών των ιδεολογικών ετικετών.
Πανεπιστημιακοί λένε για τα μέτρα, κυβερνητικός ακτιβισμός Τραμπ, πάντως όχι καπιταλισμός, ή ρυθμιζόμενος καπιταλισμός, «παρεμβατικό κράτος» ακόμη και δημοκρατικό σοσιαλισμό. Πολλοί με τόλμη καλούν τον κόσμο εάν θέλει δημόσιο το αγαθό της υγείας, αντί για το ιδιωτικό κέρδος, να ψηφίσουν μία κυβέρνηση που να είστε σίγουροι ότι θα τα κάνει.
Ο Τραμπ πολύ θα ήθελε οι εκλογές του 2020 να αποτελέσουν δημοψήφισμα για τον σοσιαλισμό, για να δείξει ότι « το αμερικανικό μοντέλο της ελεύθερης αγοράς θα χτυπά και θα κερδίζει πάντα τον σοσιαλισμό». Μπορεί ο Τραμπ να έχει εμμονή με τον σοσιαλισμό, όμως αν δει ότι ο κρατικός παρεμβατισμός έχει αποτέλεσμα στην αντιμετώπιση της πανδημίας, δεν θα διστάσει να τον χρησιμοποιήσει και για να επανεκλεγεί.
Σοσιαλισμός της καταστροφής;
Η κρίση του κορωναϊού θα αλλάξει τελικά τον τρόπο με τον οποίο οι Αμερικανοί βλέπουν το δίχτυ ασφαλείας; Αυτή η συζήτηση γίνεται στις ΗΠΑ και αφορά τη δύσκολη απάντηση για την επόμενη ημέρα.
Μιλάνε για τους φτωχούς και τους μαύρους που δουλεύουν σε ανασφαλείς συνθήκες, για το πώς μια κρίση δημόσιας υγείας έθεσε τώρα στο στόχαστρο αυτό που αγνοούσαν, τις σκληρές ανισότητες του σύγχρονου καπιταλισμού των ΗΠΑ που επιβαρύνουν στους εργαζόμενους. Και ακόμη πως θα αλλάξουν πολιτική οι διαμορφωτές της πολιτικής στη χώρα του άκρατου καπιταλισμού και του ατομικισμού, όπου ακόμη και δήμοι δίνουν αγώνα ενάντια σε επιχειρηματικά λόμπι να δοθούν άδειες με αποδοχές σε εργαζόμενους τώρα με το ιό.
Στο «Δόγμα του Σοκ» -ο καπιταλισμός της καταστροφής- της Ναόμι Κλάιν, η σύγχρονη κλεπτοκρατία χρησιμοποιεί τραγωδίες φυσικές ή του χρηματιστηρίου κλπ για να επιβάλει πολιτικές όπως η ιδιωτικοποίηση δημοσίων υπηρεσιών, επισημαίνοντας ότι μπορεί να λειτουργήσει και αντίστροφα. Μπορεί, το σοκ μιας πανδημίας και η συνειδητοποίηση της αδυναμίας του καπιταλισμού να την αντιμετωπίσει, να προκαλέσει μια ανατροπή-αντιστροφή της μοίρας;
Η κρίση του κοροναϊού θα προκαλέσει ένα είδος «σοσιαλισμού των καταστροφών», για να αγκαλιάσει τελικά το δίχτυ κοινωνικής προστασίας που είναι ο κανόνας σε τόσες άλλες χώρες; Και για όσους φοβούνται τον όρο σοσιαλισμό, σχολιάζουν καυστικά οι αρθρογράφοι, τότε πείτε το απλά μία πιο ανθρώπινη Αμερική. Πάντως ο κορωνοϊός, επισημαίνουν , έφερε μία βαθύτερη ασθένεια στην κοινωνία των ΗΠΑ που πολλοί προσπαθούσαμε για καιρό να αποφύγουμε, ήρθε η ώρα να αγκαλιάσουμε τη θεραπεία της
Όλοι είναι σοσιαλιστές σε μια πανδημία
Και ξαφνικά γίναμε Δανία σχολιάζουν ειρωνικά αναλυτές, και οι επιχειρήσεις αναγγέλλουν σχέδια για να πληρώνουν και να προστατεύουν τους εργαζόμενους, δίνουν αναρρωτικές άδειες και γονέων κλπ και οι Ρεπουμπλικάνοι μιλάνε για κοινωνικοποιημένη ιατρική. «Μοιάζει αστείο, όλοι είναι σοσιαλιστές σε μία πανδημία. Αλλά το γέλιο σου κόβεται με την αρρώστια της αμερικανικής κοινωνίας και τον εμπαιγμό των εργαζόμενων. Όλα αυτά τα σχέδια ανακούφισης είναι εφήμερα, μόνο για τον κορωναϊό, όχι για καθολική υγειονομική περίθαλψη, όχι για το Medicare. Οι Ρεπουμπλικάνοι θέλουν Medicare για όλους, αλλά μόνο για αυτή τη νόσο.»
Δεν είναι αστείο, είναι μία βαθιά τραγωδία ότι χρειάστηκε μια πανδημία που δοκιμάζει όλο τον πλανήτη για να συνειδητοποιήσουν οι ηγέτες, και των ΗΠΑ ότι η υγεία των ανθρώπων είναι προτεραιότητα για κάθε κράτος και για την οικονομία του.
Δεν είναι σαφές πως θα ανταποκριθεί το αμερικανικό σύστημα , δεν είναι αισιόδοξοι. Όμως έμαθαν-μάθαμε- ότι η κοινωνία είναι πολύ πιο εύθραυστη από ό, τι φανταζόμασταν. Οι Αμερικανοί έχουν κατανοήσει ό,τι ο ιός έδειξε την ευπάθεια του συστήματος, ό,τι μπορεί να έχεις την μεγαλύτερη οικονομία και τον ισχυρότερο στρατό στον κόσμο –να όμως, αυτά μπορεί να καταρρεύσουν από έναν απροσδόκητο κίνδυνο- αλλά η πραγματική δύναμη και αξία μιας χώρας είναι η ευημερία του λαού της. Έχουν κατανοήσει πως ένα μεγάλο μέρος του κινδύνου που αντιμετωπίζουν σήμερα οφείλεται στο κατακερματισμένο δίχτυ κοινωνικής ασφάλισης.
Και τι γίνεται αν ο ιός αναγκάσει τους Αμερικανούς να αναγνωρίσουν τη δύναμη ενός κολεκτιβιστικού ήθους; Αυτά τα ερωτήματα μπαίνουν στη δημόσια σφαίρα. Συσχετίζουν τον κορωναϊό και με την κλιματική αλλαγή, κάτι δηλαδή σαν προεπισκόπηση πολλών από τις απειλές που μπορεί να αντιμετωπίσουμε από τις χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης.
«Απειλή και τρομάρα, έρχονται οι κομμουνιστές να μας πάρουν τα σπίτια» χλευάζει ο Κρούγκμαν, ο οποίος καταλήγει πως «το απλό «μικρό μυστικό του αμερικανικού σοσιαλισμού είναι ότι αυτός ο «σοσιαλισμός» δεν είναι καθόλου ριζοσπαστικός»… Διαπιστώνεις πως ο ιός δεν κάνει διακρίσεις και θα προσβάλλει το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, όλοι είμαστε στο ίδιο καράβι. Ο μόνος τρόπος αποτελεσματικής προστασίας για όλους μας , παραδέχονται οι αμερικανοί, είναι η προστασία του πιο αδύναμου και του πιο κάτω στην ταξική διάρθρωση. Αυτόν να προστατεύσουμε με «δικαιολογία» τον ιό.
Οι «σοσιαλιστικές» αυτές απόψεις διαχέονται ευρέως στις ΗΠΑ, όμως ο έντονος προβληματισμός δεν σημαίνει ότι επικρατεί και αισιοδοξία για την επόμενη ημέρα. Όλοι ελπίζουν ότι ο κορωνοϊός θα γίνει μάθημα, θα δώσει το μήνυμα όλοι να εκτιμήσουν το δημόσιο αγαθό της υγείας και να απαιτήσουν Υγεία για Όλους. Επειδή όμως υπάρχει η προηγούμενη εμπειρία με τη μεγάλη ύφεση του 2008 που προστατεύθηκαν οι τιτάνες της Wall Street κι έμειναν τα αποφάγια στους πολίτες, έχουν και το φόβο μήπως ξεχαστεί το μάθημα και μαζί του οι άνθρωποι –γιατί αυτή είναι η Αμερική, λένε.
