Live τώρα    
16°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
11.2°C18.1°C
2 BF 63%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
14 °C
10.6°C16.9°C
2 BF 67%
ΠΑΤΡΑ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
10.0°C15.5°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
13.8°C16.4°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
9 °C
8.9°C14.6°C
0 BF 81%
Τα ελληνικά συνδικάτα μπροστά στην πρόσκληση των σύγχρονων μεταναστευτικών ροών, Ινστιτούτου Εργασίας ΓΣΕΕ, Μελέτες 47
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Τα ελληνικά συνδικάτα μπροστά στην πρόσκληση των σύγχρονων μεταναστευτικών ροών, Ινστιτούτου Εργασίας ΓΣΕΕ, Μελέτες 47

Στοιχεία ανθεκτικότητας και συνέχειας σε σχέση με τον ιστορικό τους ρόλο απέναντι στην προάσπιση του συνόλου των δικαιωμάτων του κόσμου της μισθωτής εργασίας επιδεικνύουν τα ελληνικά συνδικάτα με αφορμή την έξαρση των μεταναστευτικών ροών από το 2015 και έπειτα.

Το ιδεολογικό πλαίσιο στο οποίο προσεγγίζουν την προσφυγιά υποδηλώνει την ανάπτυξη μιας ανθρωπιστικής λογικής, άρρηκτα συνδεδεμένης, ωστόσο, με μια αυθεντική παράδοση διεθνιστικής αλληλεγγύης, η οποία κυριαρχεί στην ελληνική περίπτωση τα τελευταία τριάντα χρόνια. Είναι επίσης γεγονός ότι το ελληνικό συνδικαλιστικό κίνημα έχει στα μέσα της δεκαετίας όλους τους λόγους του κόσμου για να σταθεί με ανησυχία ή με επιφύλαξη απέναντι σε ένα πρωτόγνωρο μαζικό φαινόμενο και ειδικότερα να επηρεαστεί από την κυρίαρχη ασφαλειοκεντρική προσέγγιση εντός και εκτός συνόρων.

Το οικονομικό περιβάλλον είναι εξαιρετικά επιβαρυμένο και η κατάσταση στην αγορά εργασίας απελπιστική. Τα πολύ υψηλά ποσοστά ανεργίας συνοδεύονται από τάσεις μαζικής μετανάστευσης νέων γηγενών υψηλής ειδίκευσης στο εξωτερικό. Η διαπραγματευτική δύναμη των συνδικάτων είναι σχεδόν ισοπεδωμένη, ενώ ο ρόλος τους σε διαδικασίες ευρύτερου κοινωνικού διαλόγου στα όρια του συμβολικού. Ακροδεξιές ή έστω ξενοφοβικές φωνές δεν εκφράζονται μόνον από την τρίτη κοινοβουλευτική δύναμη, τη ναζιστική Χρυσή Αυγή, αλλά και από τον κυβερνητικό εταίρο, το κόμμα των Ανεξάρτητων Ελλήνων, καθ’ όλη τη διάρκεια της εξεταζόμενης εδώ περιόδου (2015-2018). Το κλίμα απέναντι στις νέες μεταναστεύσεις στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες μόνο φιλόξενο δεν είναι, ενώ η κυβερνητική πολιτική στην Ελλάδα επικεντρώνει τις προσπάθειές της στην αναχαίτιση του φαινομένου και στην άσκηση διεθνών πιέσεων για τον περιορισμό των εισροών από τα ανατολικά της σύνορα. Όπερ και εγένετο, με την επονείδιστη «συμφωνία» Ε.Ε. - Τουρκίας, η οποία επικρίνεται συλλήβδην από το ελληνικό συνδικαλιστικό κίνημα.

Ταυτόχρονα, είναι γεγονός ότι οι προσλαμβάνουσες των ελληνικών συνδικάτων απέναντι στο μεταναστευτικό φαινόμενο της περιόδου 1990-2010, αλλά και των πρώτων χρόνων της κρίσης, είναι τέτοιες, που αντικειμενικά ευνοούν την ανάπτυξη μιας θετικής αντιμετώπισης. Οι επιδράσεις της διαμονής και της εργασίας των μεταναστών και των μεταναστριών στην απασχόληση και στην οικονομία δεν αποτυπώνονται ως θετικές μόνο στην πλειονότητα των σχετικών μελετών, αλλά και στη συνείδηση των εργαζομένων και των συνδικάτων τους από την πρακτική εμπειρία σε καθημερινό επίπεδο. Το ίδιο ισχύει και σε ό,τι αφορά την αρμονική ένταξη των μεταναστών στον κοινωνικό ιστό του τόπου διαμονής τους, είτε αυτός είναι στο κέντρο των μεγάλων πόλεων είτε σε απομακρυσμένες περιοχές της περιφέρειας της χώρας.

Επιπλέον, σε ό,τι αφορά την ιδιαίτερη ταυτότητά τους, τα περισσότερα συνδικάτα του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, ιδίως δε τα δευτεροβάθμια και τα τριτοβάθμια όργανα, μάλλον εμπίπτουν στην κατηγορία των οργανώσεων που λειτουργούν ως πλατφόρμες τόσο για εργατικές όσο και για ευρύτερες πολιτικο-κοινωνικές διεκδικήσεις στο πλαίσιο μιας συνολικότερης πολιτικής δουλειάς με στόχο την εν γένει βελτίωση των όρων εργασίας και διαβίωσης των υποτελών τάξεων. Παράλληλα, δεν είναι λίγες και οι περιπτώσεις δευτεροβάθμιων και κυρίως πρωτοβάθμιων συνδικάτων τα οποία (αυτο-)τοποθετούνται στην κατηγορία των «οργανώσεων χολών ταξικού πολέμου» και συνήθως ιδεολογικά βρίσκονται πολύ κοντά με ευρύτερους πολιτικούς σχηματισμούς ή και κόμματα.

Για τους λόγους αυτούς, η ευνοϊκή στάση και η θετική ενεργοποίηση στο πλευρό των εκτοπισμένων πληθυσμών για οικονομικές, πολιτικές ή ανθρωπιστικές αιτίες δεν πρέπει να προκαλούν έκπληξη. Αντιθέτως, και σε συνδυασμό με την παραδοσιακά διεθνιστική και αλληλέγγυα τοποθέτηση του συνόλου του ελληνικού συνδικαλιστικού κινήματος απέναντι στις μεταναστεύσεις, η πολύπλευρη συμπαράσταση στα αιτήματα και στις ανάγκες των προσφύγων και των μεταναστών μετά το 2015 είναι μάλλον αναμενόμενη.

Μολαταύτα, όπως ακριβώς προκύπτει και από τις μάχες που δίνονται, ιδίως τα προηγούμενα χρόνια, απέναντι συνολικότερα στα μνημόνια και στις πολιτικές λιτότητας, εν προκειμένω –αναφορικά με το ζήτημα της μετανάστευσης στην Ελλάδα– διαπιστώνεται μια ανάλογη δυσκολία να αναπτυχθεί ένα συνεκτικό και ολοκληρωμένο στρατηγικό διεκδικητικό πλαίσιο. Για παράδειγμα, από το 2010 και έπειτα, δεν είναι πολύ συχνές η ενασχόληση και η παρέμβαση των συνδικάτων απέναντι σε χρονίζοντα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι από δεκαετίες εγκατεστημένοι μετανάστες σε σχέση με το καθεστώς διαμονής τους ή τις συνθήκες εργασίας και ασφάλισης σε κλάδους αυξημένης μεταναστευτικής συμμετοχής.

Ενδεικτική είναι η περίπτωση του ζητήματος της στέγασης του αλλοδαπού πληθυσμού. Η απειλή της προοδευτικής αστεγίας των αναγνωρισμένων, πλέον, πολιτικών προσφύγων ενεργοποιεί άμεσα τα αντανακλαστικά των συνδικάτων, τα οποία αναλαμβάνουν έγκαιρη και προληπτική κινηματική δράση. Αντιθέτως, το ζήτημα των επί σειρά πολλών ετών απάνθρωπων συνθηκών διαβίωσης δεκάδων χιλιάδων μεταναστών εργατών γης δεν φαίνεται να απασχολεί ιδιαίτερα τα ελληνικά συνδικάτα σε τοπικό και εθνικό επίπεδο. Η νέα καταστροφική πυρκαγιά ενός καταυλισμού μεταναστών εργατών γης στο Λάππα Αχαΐας τον Μάιο του 2019, έναν χρόνο περίπου μετά το αντίστοιχο περιστατικό στη Νέα Μανωλάδα Ηλείας τον Ιούνιο του 2018, περνάει στα ψιλά των μέσων μαζικής ενημέρωσης και δεν εμφανίζεται πουθενά σε ανακοινώσεις συνδικαλιστικών οργανώσεων.

Είναι σαφές ότι η οικονομική κρίση άφησε τα σημάδια της ανεξίτηλα χαραγμένα και στο σώμα του ελληνικού συνδικαλιστικού κινήματος, το οποίο βγαίνει από αυτή τη δυσμενή συγκυρία θεσμικά και οργανωτικά πληγωμένο. Σε ιδεολογικό και κινηματικό επίπεδο τα συνδικάτα διέρχονται σήμερα μια ιστορική κρίση, αλλά δεν είναι αποπροσανατολισμένα σε ό,τι αφορά τις γενεσιουργές αξίες τους και τα αυθεντικά εργατικά οράματα. Τα υγιή αντανακλαστικά που επιδεικνύουν σε δυσμενές περιβάλλον και σε χαλεπούς καιρούς για τον κόσμο της εργασίας με αφορμή το «προσφυγικό» μόνον ως σημάδια αισιοδοξίας μπορούν να εκληφθούν.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL