Της Ρένας Δούρου*
Ενός κακού μύρια έπονται. Τον Αύγουστο του 2019 η έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος -IPCC- σχετικά με τις επιπτώσεις της στα εδάφη επιβεβαίωσε αυτό που σοβούσε: την παγκόσμια διατροφική κρίση που δεν περιορίζεται σε κάποια ερευνητικά εργαστήρια ή στις συνόδους κορυφής του ΟΗΕ. Αφορά το πιάτο μας. Την καθημερινότητα δισεκατομμυρίων ανθρώπων στον πλανήτη.
Μια από τις πιο επικίνδυνες πτυχές αυτού που ο Μπρούνο Λατούρ ονομάζει νέο “κλιματικό καθεστώς” έχει να κάνει με το φάσμα της πείνας και τη δραστική κατάρρευση των θρεπτικών ουσιών της διατροφής μας, που πλέον είναι επιπέδου... φαστφουντάδικου!
Είναι ενδεικτικό ότι η πρωτεΐνη, το ασβέστιο, ο σίδηρος, η βιταμίνη C αλλά και η πρωτεΐνη στη γύρη των μελισσών έχουν μειωθεί έως και κατά το ένα τρίτο! Και τα πράγματα χειροτερεύουν διαρκώς όσο αυξάνεται η συγκέντρωση διοξειδίου στην ατμόσφαιρα. Για παράδειγμα σε μια βασική καλλιέργεια για 600 εκατομμύρια ανθρώπους, αυτή του ρυζιού, η αυξημένη παρουσία διοξειδίου στην ατμόσφαιρα έχει προκαλέσει ολική διατροφική υποβάθμιση (μείωση δηλαδή της παρουσίας σιδήρου, ψευδαργύρου, βιταμινών Β1, Β2, Β5 και Β9). Και αυτή δεν είναι παρά μία πτυχή της κλιματικής κρίσης.
Αν τα πράγματα συνεχίσουν με αυτούς τους τραγικά αργούς ρυθμούς αντίδρασης (όπως διαπιστώσαμε και από τα πενιχρά αποτελέσματα της τελευταίας διεθνούς διάσκεψης του ΟΗΕ για το κλίμα, τον περασμένο Σεπτέμβριο, στη Μαδρίτη), το φαινόμενο των εκτεταμένων ξηρασιών στο μεγαλύτερο μέρος της καλλιεργήσιμης γης του πλανήτη μας θα έχει καταλυτικές συνέπειες στη διατροφή μας.
Συγκεκριμένα, αν μέχρι το 2080 δεν μειωθούν δραστικά οι εκπομπές ρύπων, η νότια Ευρώπη θα αντιμετωπίσει συνθήκες μόνιμης ξηρασίας κατά πολύ χειρότερες από αυτή που άφησε αρνητική ιστορία στις νοτιοδυτικές ΗΠΑ τη δεκαετία του 1930! Ειδικότερα, στις χώρες της Μεσογείου, μια αύξηση της θερμοκρασίας κατά δύο βαθμούς θα σημάνει τέτοια αύξηση των ξηρασιών ώστε θα πληγεί, ενδεχομένως ανεπανόρθωτα, η παραγωγή π.χ. καλαμποκιού, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη διατροφική αλυσίδα.
Και πλέον δεν μιλάμε για... μελλοντολογία. Περίπου ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι μαστίζονται ήδη από τη λεγόμενη “κρυφή πείνα”, δηλαδή τις μικροθρεπτικές και διατροφικές ελλείψεις που σχετίζονται με τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης.
Δεν έχουμε καιρό για χάσιμο. Ένα εναλλακτικό μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης και κατανάλωσης, στη βάση του σεβασμού των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας, επείγει για όλες τις κοινωνίες -στην Ελλάδα, τη Μεσόγειο, την Ευρώπη, παγκοσμίως. Ήδη τα μεγάλα συμφέροντα στον τομέα της διατροφής επιχειρούν να σφραγίσουν τις ραγδαίες εξελίξεις με τη γνωστή καταστροφική συνταγή: τη μεγιστοποίηση των κερδών τους εις βάρος του κλίματος, της φύσης και των ανθρώπων.
*Η Ρένα Δούρου είναι μέλος της Π.Γ. του ΣΥΡΙΖΑ, τομεάρχης Κλιματικής Αλλαγής, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
