Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
15.1°C19.8°C
3 BF 56%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Σποραδικές νεφώσεις
16 °C
14.7°C17.0°C
1 BF 75%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.8°C17.1°C
3 BF 66%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
14.8°C17.5°C
1 BF 58%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
14 °C
13.9°C16.9°C
0 BF 62%
Ο αριστερός λόγος «στην εποχή των τεράτων»
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ο αριστερός λόγος «στην εποχή των τεράτων»

Υπάρχει αυτός που νιώθει ότι αμαυρώνεται το δικό του βιογραφικό, η δική του προσωπική ιστορία μέσα από την αποκαθήλωση της Αριστεράς, μέσα από την ιδιαίτερη αντι-αριστερή συσπείρωση, το μένος που ενώνει ετερόκλητους και αυτόκλητους στο αντι-αριστερό κράμα. Φυσικά δεν μιλάω για την αυτονόητη (και συχνά δίκαιη) κριτική στην Αριστερά και τις εμπράγματες πολιτικές που άσκησε, αλλά για το αντι-ΣΥΡΙΖΑ πάθος. Ο αριστερός έχει ανάγκη την ανάγνωση, την γραφή, τον λόγο, την εφημερίδα.

Οι εφημερίδες έχουν χάσει μεγάλο μέρος του αναγνωστικού τους κοινού, πράγμα που εκδηλώνεται και στα έντυπα του ΣΥΡΙΖΑ. Ένα μέρος των απωλειών υποκαθίσταται από το Διαδίκτυο, που όμως είναι διαφορετικά διαρθρωμένη η ύλη και η πρόσληψή της. Το εξαιρετικά ενδιαφέρον, και κατά τη γνώμη μου σημαντικό, είναι ότι έχει αλλάξει η έλκυση της είδησης, η πρόσληψη, άρα και η κατασκευή της. Συχνά δεν αφήνεται περιθώριο στην πληροφορία, απλώς αυτή διαστρέφεται πίσω από μια καταγγελτική μανία του λήπτη, ένα πάθος αντι-είδησης, αντι-άποψης. Ένας «διαγγελματικός» λόγος, γενικός, αποκαθηλωτικός, χονδροειδής, που περισσότερο εκφωνείται (γράφεται στα social media), που δεν εσωτερικεύεται καν από τον «αναγνώστη».

Ο «αναγνώστης» σιγά - σιγά εκλείπει και μεταστρέφεται σε παντογνώστη, σε πομπό, σε εκφωνητή. Κυρίως τα social media, εκ κατασκευής, δημιουργούν αυτή τη μετάλλαξη. Οι εφημερίδες δεν διαβάζονται γιατί δεν επιτρέπεται η άμεση αντίκρουση ή άμεση ανόρθωση του αναγνώστη σε συμπαραγωγό ή συχνά σε μονοκράτορα της πληροφορίας και του σχολίου.

Ο νέου τύπου καταναλωτής του γραπτού (όχι πλέον αναγνώστης) είναι ανταγωνιστικός μαζί του. Νιώθει ότι η είδηση τον καταπιέζει, νοιώθει ότι τα πρόσωπα της ειδησεογραφίας του αφαιρούν ζωτικό χώρο. Έχει απόλυτη ανάγκη να μπει στη θέση τους, να είναι αυτός η είδηση, να είναι αυτός ο δημοσιογράφος του εαυτού του. Οπότε, υπ’ αυτή τη συνθήκη, πώς θεμελιώνεται η αξία της εφημερίδας; Ιδίως της αριστερής -αφού ο λόγος της Αριστεράς είναι μειοψηφικός πολιτικά και αισθητικά;

Το ζητούμενο έντυπο ή ηλεκτρονικό κείμενο πρέπει να «χειραφετήσει» τον αναγνώστη του. Να παραγάγει τον «άλλο», τον διαφορετικό αναγνώστη. Έναν αναγνώστη παραχωρητικό, αποφασισμένο, με πειθαρχίες γιατί έχει ισχυρά κριτικά εφόδια, άρα που δεν θα πιέζεται το εγώ του από την ύλη, ούτε από τους γραφείς, ούτε από τα μέλη της είδησης.

Φαίνεται δύσκολο επιχείρημα, εν τούτοις η γραφή και η ανάγνωση ήδη είναι δυσεύρετες και σπάνιες λειτουργίες, ενώ ακριβώς εκρήγνυνται και αναπτύσσονται τα μέσα αναπαραγωγής τους. Γιατί δεν περιέχεται ο χρόνος εσωτερίκευσης, κριτικής, αναστοχασμού, αφού η ροή κάνει φευγαλέο το μόλις προηγηθέν ανάγνωσμα και κάνει παρούσα μόνο την αντίδραση σ’ αυτό. Δηλαδή «χάνεται» το κείμενο, μειώνεται ο ρόλος τους και μένει η «τσαντίλα», η «δυσφορία», η «χαιρέκακη πλάκα» που διέγειρε.

Τα ερωτήματα περί αριστερού λόγου σχετίζονται πολύ περισσότερο σήμερα με τα ερωτήματα περί κουλτούρας, περί παιδείας, αφού κλονίζεται η ιδρυτική συνθήκη της σκέψης και του στοχασμού. Για την ώρα ας στηρίζουμε τα έντυπα, τα κείμενα. Πιθανόν και να παρηγορούν, όπως περιέγραψα στην αρχή.

Δημήτρης Σεβαστάκης

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL