Αυτή τη χρονιά έφυγαν από τη ζωή αρκετοί αγωνιστές και αγωνίστριες από τούτη την "ατέλειωτη γενιά" της Εθνικής μας Αντίστασης. Να θυμηθούμε μονάχα δύο. Τον γνωστό σε όλη την Ελλάδα Τάκη Μπενά, τον αγαπημένο μας Τάκη, που για μια ολόκληρη ζωή στάθηκε πρωτοπόρος στην Αντίσταση και στα προβλήματα της γενιάς μας, και τον Θεόδωρο Μαλικιώση, διευθυντή των εκδόσεων "Θεμέλιο", γνωστό για τους πολύχρονους αγώνες του στον χώρο του βιβλίου και όχι μόνο. Και οι δύο τιμήθηκαν όπως τους άξιζε...
Με αυτό το σημείωμα θα ήθελα να αναφερθώ σε έναν άλλο από τους αγωνιστές που έφυγαν, έναν σχεδόν αγνοημένο αλλά και "αιρετικό", όπως ονόμαζε ο ίδιος τον εαυτό του, που έφυγε χωρίς να γίνει αντιληπτός από τους συναγωνιστές και τους συντρόφους του στο Παγκράτι.
Ήταν ο Γιάννης Κυριακάκος. Γέννημα και θρέμμα της περιοχής του Παγκρατίου, τον βρήκε η ξένη Κατοχή μαθητή στις μεγάλες τάξεις του Γυμνασίου της περιοχής. Γρήγορα εντάχθηκε στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, και σαν στέλεχος της ΕΠΟΝ ανέλαβε υπεύθυνος των επονιτών μαθητών του σχολείου του, που δεν ήταν λίγοι.
Σε όλο το διάστημα της Κατοχής στάθηκε ένα από τα κυριότερα στελέχη της παγκρατιώτικης νεολαίας. Συνθήματα στους τοίχους, οργάνωση κινητοποιήσεων για προβλήματα της γειτονιάς αλλά και για τα εθνικά θέματα, πληροφόρηση των κατοίκων με το χωνί, ιδιαίτερα τις νύχτες...
Ο Χ. Πασαλάρης, που καθοδηγούσε τις ανατολικές συνοικίες, από την πλευρά της Αθήνας γράφει: "Οι επονίτες που χειρίζονταν τα χωνιά, παρ' όλο που τους περιφρουρούσαν, έπρεπε να είναι όχι μονάχα ψυχωμένα παιδιά, αλλά και να ξέρουν να χειρίζονται καλά τον λόγο. Και τέτοιους είχε αρκετούς το Παγκράτι. Ξεχώριζαν δύο: ο ποιητής Γιάννης Κυριακάκος και η μαθήτρια του 4ου Θηλέων Ελένη Γλύκατζη (αργότερα Αρβελέρ) ήταν φωνές κανόνια".
Προς το τέλος της Κατοχής, μαζί με πολλούς άλλους νέους των ανατολικών συνοικιών πιάστηκε από τους Γερμανούς κατακτητές και κρατήθηκε ως όμηρος. Αν μάλιστα οι κατακτητές δεν εγκατέλειπαν βιαστικά τη χώρα μας, σίγουρα θα τον εκτελούσαν, μαζί με άλλους, για αντίποινα, όπως είχαν κανονίσει...
Ύστερα ήρθε η απελευθέρωση και είναι γνωστή η τύχη των αγωνιστών. Ο Γιάννης Κυριακάκος συνελήφθη και οδηγήθηκε στα βασανιστήρια της Μακρονήσου, όπου κακοποιήθηκε άγρια για να αναγκαστεί να κάνει "δήλωση μετανοίας". Δεν τους έκανε όμως το χατήρι και τα βασανιστήρια συνεχίστηκαν. Κάποιοι δεν τα άντεξαν και έφυγαν από τη ζωή. Κάποιοι άλλοι τα άντεξαν, αλλά τρελάθηκαν. Ανάμεσα στους δεύτερους ήταν και ο Γιάννης. Και σαν τρελός ελευθερώθηκε από τον τόπο των βασανιστηρίων. Και, όπως όλοι οι αγωνιστές, εντάχθηκε στην οργάνωση της ΕΔΑ Παγκρατίου, που άρχισε να λειτουργεί σαν νόμιμο πολιτικό κόμμα.
Τότε ήταν που διάβασα τη διαγραφή του στην "Αυγή" καθώς και την "ξεκοκάλιζα". Με απόφαση της οργάνωσής του διαγράφονταν από την ΕΔΑ για αντικομματική συμπεριφορά! Την επόμενη μέρα που βρέθηκα στα γραφεία του κόμματος -ήταν τότε στην οδό Ιπποκράτους και Πανεπιστημίου στον 6ο και τον 7ο όροφο, ήρθε στο γραφείο της Νεολαίας ένας νέος άνθρωπος, δήλωσε το όνομά του, ότι λέγεται Γιάννης Κυριακάκος, και ζήτησε γραπτή τη διαγραφή του. Δεν ξέρω αν του δόθηκε. Πάντως η διαγραφή του ήταν οριστική και ο Γιάννης Κυριακάκος δεν ξαναπάτησε ούτε στο κόμμα, ούτε και στην οργάνωσή του. Και εγώ δεν τον ξαναείδα φυσικά. Άκουσα όμως να κυκλοφορούν διάφορα εις βάρος του.
Πέρασαν οι δύσκολες εποχές που όλοι οι εδαΐτες βρισκόμασταν κάτω από το άγριο μάτι της Ασφάλειας, πέρασε η ακόμα χειρότερη εποχή της χούντας. Ξαναγυρίσαμε στη νομιμότητα...
Εκείνον τον καιρό, δεν θυμάμαι ακριβώς τη χρονιά, στα γραφεία του ΚΚΕ Εσωτερικού Παγκρατίου εμφανίστηκε ένα ηλικιωμένο άτομο, μας είπε ότι ονομάζεται Γιάννης Κυριακάκος και ότι θέλει να βοηθήσει όπου χρειαζόμαστε. Φυσικά πολλοί από μας τον θυμηθήκαμε, αλλά ο αέρας που φυσούσε στο κόμμα τότε ήταν διαφορετικός.
Τον δεχτήκαμε με ευχαρίστηση, όπως και πολλούς άλλους άλλωστε. Και δεν το μετανιώσαμε φυσικά. Χωρίς να ζητήσει ποτέ αντάλλαγμα ή "πόστο" κομματικό, ανταποκρινόταν τέλεια σε όποια δουλειά του αναθέταμε. Εκδηλώσεις, συνδρομές, εκλογικός αντιπρόσωπος, αφηγήσεις από τον καιρό της Κατοχής, αλλά και απαγγελίες ποιημάτων δικών του και του Βασίλη Ρώτα, που είχε φοιτήσει στη θεατρική του σχολή.
Φέτος έφυγε κρυφά απ' όλους για το ταξίδι που δεν έχει γυρισμό... Θα σε θυμόμαστε, Γιάννη...
Δημήτρης Παλαιολογόπουλος
