του Πάνου Τριγάζη*
Ιστορικά η Αμερική έχει αποτελέσει λίκνο προοδευτικών ιδεών και αντίστοιχων κινημάτων. Εκεί γεννήθηκαν και άνθησαν τα κινήματα πολιτικής ανυπακοής (civil disobedience), καθώς και μεγάλα κινήματα μη βίας. Για παράδειγμα, ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, ηγέτης των δικαιωμάτων των μαύρων και γενικότερα του κινήματος των πολιτικών δικαιωμάτων, αξιοποίησε τόσο την παράδοση των δράσεων πολιτικής ανυπακοής όσο και την παράδοση της μη βίας, την οποία εμπνεύστηκε από τον Μαχάτμα Γκάντι.
Από την άλλη, στις ΗΠΑ υπάρχει και μια μεγάλη παράδοση βίας, που έχει στερήσει την ζωή ακόμα και σε Αμερικανούς Προέδρους. Το δικαίωμα της οπλοκατοχής, που ανάγεται σε πολύ παλαιότερες εποχές, είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο. Και όσες προσπάθειες ή εκστρατείες έχουν γίνει για τον περιορισμό ή την κατάργησή του, έχουν αποβεί άκαρπες. Ο πρώτος Αφροαμερικανός Πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα το είχε υποσχεθεί, έκανε κάποιες κινήσεις προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά βρήκε απέναντί του το τότε ελεγχόμενο από τους Ρεπουμπλικανούς Κογκρέσο.
Το ζήτημα επανέρχεται έντονα στο προσκήνιο, μετά την εν ψυχρώ δολοφονία 20 αθώων πολιτών στο Ελ Πάσο. Δυστυχώς, δεν επρόκειτο για μονομαχία βγαλμένη από ταινία Γουέστερν αλλά για μαζική εκτέλεση από νεαρό άτομο με ρατσιστικά κίνητρα, σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, πάνω από 500 χιλιάδες ανθρώπους τον χρόνο σκοτώνουν τα μικρά όπλα. Τεράστια είναι τα κέρδη από το παράνομο εμπόριο αυτών των όπλων, που ανθεί παγκοσμίως. Ως «μικρά όπλα» («small arms») ορίζονται από τον ΟΗΕ τα όπλα που «μπορούν να χρησιμοποιηθούν, να κατέχονται και να μεταφέρονται από ένα άτομο». Η αναγνώριση της σοβαρότητας του προβλήματος οδήγησε στη σύγκληση διεθνούς διάσκεψης, πριν 18 χρόνια, με αποτέλεσμα την υπογραφή διεθνούς σύμβασης για τον έλεγχο του παράνομου εμπορίου και της διασποράς των μικρών όπλων.
Η συγκεκριμένη σύμβαση πολεμήθηκε από την κυβέρνηση Μπους, που είχε αρνηθεί την υπογραφή της, επικαλούμενη το δικαίωμα οπλοκατοχής που προβλέπει το Σύνταγμα των ΗΠΑ.
Σύμφωνα με άρθρο στην “New York Times” (6.9.2006), παγκοσμίως κυκλοφορούσαν 640 εκατομμύρια μικρά και ελαφρά όπλα, από τα οποία 286 εκατομμύρια στις ΗΠΑ (δηλαδή, αναλογούσε περίπου ένα όπλο σε κάθε Αμερικανό κάθε ηλικίας), ενώ 107 εκατομμύρια στη συνήθη ύποπτη για πόλεμο Μ. Ανατολή. Σε ποσοστό 59% τα όπλα αυτά κατέχονταν, τότε, από πολίτες, μεταξύ των οποίων πολλά παιδιά.
Επομένως, δεν στερείται πολιτικών μηνυμάτων η τραγωδία στο Ελ Πάσο, ούτε είναι ιδεολογικά ουδέτερη η οπλοκατοχή, η οποία προφανώς έχει βαθιές ρίζες στις ΗΠΑ και παραπέμπει σε μια αντίληψη της ασφάλειας μέσω των όπλων και της βίας, ατομικής ή συλλογικής. Ως σύγχρονη Αριστερά, οφείλουμε να εργαστούμε ώστε ο αμοιβαίος φόβος και η κουλτούρα της βίας να μην επικρατούν, ούτε να διαιωνίζονται. Απαιτείται η κατάργησή τους για ένα διαφορετικό μέλλον στις σχέσεις μεταξύ των κρατών και εντός των κοινωνιών.
Δυστυχώς, ο μιλιταρισμός ως ιδεολογία και πρακτική αποτελεί χαρακτηριστικό της σημερινής διεθνούς τάξης, όπου την πρωτοκαθεδρία έχουν οι ΗΠΑ, με τραγικές συνέπειες και στο εσωτερικό της μεγάλης αυτής χώρας.
Στην περιοχή των Βαλκανίων δεν είναι άγνωστο το παράνομο εμπόριο μικρών και ελαφρών όπλων, τα οποία διακινούνται και εντός της χώρας μας. Επιπλέον η περί ασφάλειας αντίληψη της νέας κυβέρνησης μπορεί να ευνοήσει μια κουλτούρα βίας αφού, κατά τη συντηρητική αντίληψη, η εσωτερική ασφάλεια είναι έννοια αστυνομική και η διεθνής έννοια στρατιωτική.
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος του Συμβουλίου του Διεθνούς Γραφείου Ειρήνης
