Του Δημήτρη Ελέα*
Tα αστέρια, αργά τη νύχτα, μοιάζουν με ασημένια καρφιά στον ουρανό και είναι τόσα πολλά. Κάτω από ένα τέτοιο ασημένιο καρφί γεννήθηκε η Αριστερά! Γεννήθηκε το κοινωνικό πρόσημο που συμβολίζουν οι λέξεις όπως: φτωχός, νέος μη-προνομιούχος και οικονομικά αδύναμος. Νέα έμπνευση μπορεί να αποτελέσει η Αριστερά σε μια ανανεωμένη εκδοχή, μαζί, και χέρι-χέρι με τους «socialist millennials» της Αμερικής. Και πλέον η βαρύτητα και των δύο, στις μέρες μας, από την ισότητα, θα πρέπει να επικεντρωθεί στην ελευθερία αλλά και τη δύναμη (ο νεοφιλελευθερισμός, ως ιδεολογικός αντίπαλος, επικεντρώνεται στην ελευθερία, που όμως αυτοματαιώνεται, λόγω της ανεξέλεγκτης ισχύος των επιχειρήσεων και των μαμούθ οικονομικών παικτών).
Αν αξίζει να είναι κανείς αριστερός σήμερα, είναι γιατί ο άνθρωπος έχει ξεπέσει μέσα στην κοινωνία και τους θεσμούς της, ενίοτε κερδοκεντρικούς. Πώς να μην έχει ξεπέσει και μέσα στον καπιταλισμό που θέλει να τον εκμεταλλευτεί και να του ρουφήξει το αίμα σαν να είναι γρανίτα. Καπιταλισμός που πιέζει για να φτάσεις τους «άλλους εκεί ψηλά στο βάθρο», με αποτέλεσμα αρκετοί να διαπράττουν οικονομικά εγκλήματα, άλλοι να καταλήγουν σε ψυχιατρεία και άλλοι σε νευρολογικές κλινικές.
Πολιτισμική Αριστερά
Αν αξίζει να είναι κανείς αριστερός, είναι γιατί ο καπιταλισμός δημιουργεί φτώχεια, μέσω ανεργίας, μέσω υψηλών ενοικίων, μείωσης των εισοδημάτων, σε μετατρέπει σε ζητιάνο κ.λπ. Σε κάνει επίσης ανελεύθερο. Αργότερα παίρνει μέτρα για να απαλύνει την κοινωνική καταστροφή και να ελεηθούν οι φτωχοί. Και παρ' όλα αυτά, η Αριστερά της Δύσης κυρίως, αλλά και εν Ελλάδι, δεν μπορεί να εκμεταλλευτεί για χάρη της την κρίση. Γιατί; Δεν πείθει δυστυχώς, είναι -ουκ ολίγες φορές- φτωχή σε ιδέες, ταυτίστηκε με τη Σοσιαλδημοκρατία -στο πρόσφατο παρελθόν-, η οποία με τη σειρά της ταυτίστηκε με το μεγάλο κεφάλαιο. Και στην Αμερική, την ίδια περίπου εποχή, υπήρχε μια πολιτισμική Αριστερά. Μήπως πρέπει να κοιτάξουμε αλλού για έμπνευση ή όχι; Τα γεγονότα πάντως είναι αμείλικτα για την Αριστερά και ως δική της αποτυχία και απογοήτευση μπορεί να ιδωθεί και η άνοδος της Ακροδεξιάς και του λαϊκισμού στην Ευρώπη!
Αν αξίζει να είναι κανείς αριστερός, είναι γιατί μπορούμε να προχωρήσουμε μπροστά χωρίς τον Καρλ Μαρξ και χωρίς τον καπιταλισμό. Μέσω όμως του σπουδαίου Μαρξ να αναμετρηθούμε με τον καπιταλισμό, του οποίου υπήρξε ο σπουδαιότερος αναλυτής! Η εργατική τάξη που έχτισε την Ευρώπη, και όχι μόνο, είναι να απορεί κανείς γιατί τα έκανε θάλασσα. Η σωματική κούραση δεν έκανε την Αριστερά όσο σοφή θα έπρεπε. Από την εργατική τάξη περάσαμε πλέον σε μία νέα ιδιότυπη τάξη, αυτήν των ανέργων και των συχνών χρηστών των social media.
Αν αξίζει να είναι κανείς αριστερός, είναι γιατί η εκμετάλλευση της εποχής του Μαρξ δεν καταργήθηκε, όπως λανθασμένα νομίζουν πολλοί, αλλά τροποποιήθηκε, ώστε να λαμβάνει χώρα μέσω του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Πλέον οφείλουμε να μιλάμε για χρηματοπιστωτικό καπιταλισμό και για μια Αριστερά που οφείλει να λειτουργεί βάζοντας πρώτα τον άνθρωπο, ως ένα ανάχωμα, μέσα στα χρηματιστήρια, αλλά και εκτός της χρηματιστηριακής «πρακτικής» και λογικής, του «κάντε πολλά λεφτά», «μόνο το χρήμα μετράει». Και σαφώς πρέπει να ελεγχθεί από την πολιτική ηγεσία το μεγάλο χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο (και να φορολογηθεί αναλόγως) και η μέχρι τώρα αδυναμία της να το κάνει συνέβαλε τα μέγιστα στο να συγκεντρωθεί -κυρίως με ύποπτους τρόπους- το 50% του πλούτου στα χέρια ολίγων, της ελίτ, και η οικονομική ανισότητα να έχει λάβει ακραίες διαστάσεις. Δυναμώνει σιγά - σιγά η «υπόγεια» φωτιά της πόλωσης, μεταξύ των λίγων πλουσίων και των πολλών φτωχών και αυτό είναι κάτι που διακρίνεται στις κοινωνικές αναταραχές (city riots) αλλά και στα αιτήματα του Occupy Movement λίγο παλιότερα και των "Κίτρινων Γιλέκων" λίαν προσφάτως. Μόνο αν είναι κάποιος παλαβός δεν το διαπιστώνει αυτό...
Αν αξίζει να είναι κανείς αριστερός, είναι γιατί οι ιδέες διαδραμάτισαν και πάντα θα διαδραματίζουν κυρίαρχο ρόλο μέσα στο κοινωνικό - ιστορικό γίγνεσθαι. Το ίδιο ισχύει επίσης και για τις ιδεολογίες ως σύνολα ιδεών. Δυστυχώς στο όνομα της Αριστεράς άφησε βαρύ αποτύπωμα «ως παράσταση» η άθλια κομμουνιστική πράξη, η οποία ακολούθησε στο παρελθόν παρόμοιο δρόμο με αυτόν που ακολούθησε και ο Χριστιανισμός με τις Σταυροφορίες και την Ιερά Εξέταση. Η παρένθεση έχει κλείσει, οφείλουμε να κοιτάμε μπροστά, και μακριά από μεγάλα οράματα και ουτοπίες...
Αν αξίζει να είναι κανείς αριστερός, είναι γιατί οι ιδέες που γεννιούνται στην Αμερική έχουν ενδιαφέρον. Μέσα στις τάξεις του Δημοκρατικού Κόμματος υπάρχουν πλέον πολλές φωνές που μιλούν εναντίον της επιστήθιας και σφιχταγκαλιασμένης σχέσης της πολιτικής με το χρήμα. Οι περίφημοι «socialist millennials», με νέες και λαμπρές γυναίκες στις τάξεις τους, μιλούν για τον εργαζόμενο λαό και επιδιώκουν δωρεάν Παιδεία για όλους και ένα δημόσιο σύστημα Υγείας (δύο αγαθά που έχουμε στην Ελλάδα). «Η πλήρης εγγύηση της υγειονομικής κάλυψης θα έκανε την κοινωνία μας εμφανώς πιο ελεύθερη» έγραψε πρόσφατα o Πολ Κρούγκμαν στην εφημερίδα The New York Times. Και τα δύο αυτά θα ωφελήσουν την κοινωνία αλλά είναι και ικανά να αναζωογονήσουν και την οικονομία των ΗΠΑ.
Αν αξίζει να είναι κανείς αριστερός, είναι γιατί μπορούμε στο μέλλον να αγωνιστούμε όλοι μαζί για μία ανανεωμένη και καστοριαδική Αριστερά που θα προστατεύσει τα ανθρώπινα δικαιώματα των φτωχών και των οικονομικά αδυνάμων. Που θα δίνει ίσες ευκαιρίες και θα εγγυάται ένα αξιοπρεπές εισόδημα για όλους. Μία Αριστερά της ελευθερίας, όπως σωστά υποστηρίζουν οι «socialist millennials», που θα αποσκοπεί στη δημιουργία πολιτών που θα έχουν περιβαλλοντική συνείδηση -ειδικά τώρα που έχουν αρχίσει πολλά είδη ζώων να εξαφανίζονται λόγω της «μη έλλογης ανάπτυξης» δεκαετιών και η θερμοκρασία του πλανήτη να ανεβαίνει απειλητικά-, θα οπλίζουν τη δημοκρατία και θα τιμούν τους αμέτρητους κοινωνικούς αγώνες που προηγήθηκαν για μία δίκαιη και καλύτερη κοινωνία.
Νέος Διαφωτισμός
Μέσα στην ντικενσιανή ομίχλη, από την Αριστερά του χθες, στην Αριστερά σε μια ανανεωμένη εκδοχή και τους «socialist millennials» του μέλλοντος, η κοινωνία θα ξαναβιώσει έναν νέο Διαφωτισμό (και δεν θα γυρίσει πίσω στον Μεσαίωνα μέσω του ανεξέλεγκτου νεοφιλελευθερισμού που προωθούν τα χρηματοπιστωτικά κέντρα - μαμούθ και οι οικονομικοί παίκτες - μαμούθ τα τελευταία τριάντα χρόνια στη Δύση αλλά και αλλού). Ούτως ή άλλως, η κοινή μοίρα του ανθρώπου είναι ο αγώνας, που ξεκινάει από τη στιγμή που θα σταθεί πάνω στα δύο του πόδια και θα κάνει το πρώτο του βήμα πάνω στο φανταχτερό ταπέτο που ονομάζεται Γη! Και αν μερικά αστέρια πέφτουν ως γνωστόν φεγγοβολώντας σε καμπύλη γραμμή, υπάρχουν αμέτρητα ακόμη για να εμπνεύσουν.
Μένει να δούμε, στο στενό ελληνικό πολιτικό πλαίσιο, σε ποιον βαθμό το σημερινό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ (μετά τη στροφή προς τον ρεαλισμό) είναι το κόμμα που έχει σχέση με αυτήν την ανανεωμένη και καστοριαδική Αριστερά και τους «socialist millennials». Πάντως, αν νικητής βγει η Αριστερά, τότε νικητής είναι η ίδια η κοινωνία και το φυσικό περιβάλλον.
* O Δημήτρης Ελέας είναι συγγραφέας και πολιτικός ακτιβιστής που ζει στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης.
