Στην τελική ευθεία βρίσκεται η κατάρτιση του σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος για τη στελέχωση, οργάνωση και λειτουργία των νέων δομών, των Περιφερειακών και των Τοπικών Παρατηρητηρίων Ελέγχου Δόμησης, κατά τις προβλέψεις του περσινού νόμου "έλεγχος και προστασία του δομημένου περιβάλλοντος".
Αυτό ήταν και το αντικείμενο της χθεσινής συνάντησης των τριών συναρμοδίων υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γ. Σταθάκη, Εσωτερικών Αλ. Χαρίτση, Διοικητικής Ανασυγκρότησης Μ. Ξενογιαννακοπούλου.
Έχει προηγηθεί, με πρωτοβουλία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, "ένας πρώτος κύκλος συναντήσεων εκπροσώπων και των τριών υπουργείων με εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης α' και β' βαθμού, ώστε να ενισχυθεί ο μηχανισμός αποτροπής αυθαιρεσιών με τη δημιουργία του επιτελικού, εποπτικού φορέα των περιφερειακών και τοπικών παρατηρητηρίων ελέγχου δόμησης", επισημαίνει το ΥΠΕΝ σε ανακοίνωσή του. Επιπρόσθετα υπενθυμίζει ότι "στο πλαίσιο της επιτάχυνσης εφαρμογής του Νόμου 4495/2017 για τον έλεγχο και την προστασία του δομημένου περιβάλλοντος, έχουν ανακοινωθεί και από τον πρωθυπουργό 250 νέες προσλήψεις για τη στελέχωση των παρατηρητηρίων".
Ο παραπάνω νόμος προβλέπει τη δημιουργία παρατηρητηρίων στις 13 έδρες των αιρετών Περιφερειών και στην έδρα κάθε περιφερειακής ενότητας των τοπικών, τα οποία αποτελούν υπηρεσίες των περιφερειών. Ο αριθμός των Περιφερειακών Παρατηρητηρίων είναι 14, καθώς με νομοθετική ρύθμιση για την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου δημιουργούνται δύο. Το Περιφερειακό Παρατηρητήριο Δωδεκανήσων με έδρα τη Ρόδο και αυτό των Κυκλάδων με έδρα τη Σύρο. Ο αριθμός των Τοπικών Παρατηρητηρίων καθορίζεται στα 74.
Οι αρμοδιότητες των νέων δομών συνδέονται σε γενικές γραμμές με την αντιμετώπιση και πρόληψη της αυθαίρετης δομής όπως και την παρακολούθηση της εφαρμογής του πολεοδομικού σχεδιασμού με επιτελική αρχή το Κεντρικό Παρατηρητήριο στο ΥΠΕΝ, τη διεύθυνση "Ελέγχου Δομημένου Περιβάλλοντος και Εφαρμογής Σχεδιασμού - Παρατηρητήριο". Προίκα για τη λειτουργία των Περιφερειακών Παρατηρητηρίων θα είναι το 25% από τα επιβαλλόμενα πρόστιμα ανέγερσης αυθαιρέτων, το οποίο θα αποδίδεται στην Περιφέρεια όπου εντοπίζονται τα αυθαίρετα, ενώ ένα άλλο 25% θα κατευθύνεται στους δήμους. Τα πρόστιμα ανέγερσης θα βεβαιώνονται με απόφαση του προϊσταμένου του Τοπικού Παρατηρητηρίου.
Το ΥΠΕΝ επαναλαμβάνει ότι οι νέες δομές αποτελούν "μια από τις βασικές τομές του νόμου ο οποίος εισάγει τον πλήρη διαχωρισμό των διαδικασιών αδειοδότησης και ελέγχου του δομημένου περιβάλλοντος. Η αδειοδοτούσα αρχή (Πολεοδομία του δήμου), διαχωρίζεται από την ελεγκτική αρχή (Περιφέρεια). Οι ιδιώτες μηχανικοί (ελεγκτές δόμησης) αναλαμβάνουν τον έλεγχο κατά τη διάρκεια των εργασιών, ενώ ο τελικός έλεγχος περνάει στα Παρατηρητήρια".
