Τους όρους και τις προϋποθέσεις προκειμένου να τρέξουν πιο γρήγορα η ανακύκλωση και η επανάχρηση συσκευασιών και άλλων προϊόντων αφενός και αφετέρου τους νέους κανόνες στη λειτουργία των συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης, ώστε να "πιαστεί" η εισφοροδιαφυγή των υπόχρεων παραγωγών και διακινητών, αλλά και να διασφαλιστεί ότι το τέλος ανακύκλωσης που πληρώνουν οι καταναλωτές θα επιστρέψει σε αυτούς, περιέχει σχέδιο νόμου του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Ταυτόχρονα, ενισχύονται και διευρύνονται οι αρμοδιότητες του Εθνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης, αρμόδιου φορέα για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή της πολιτικής ανακύκλωσης.
Το σχέδιο νόμου δόθηκε για διαβούλευση, διάρκειας ενός μήνα, χθες και έρχεται να αλλάξει το θεσμικό πλαίσιο του 2001 "Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων", το οποίο είχε έρθει έπειτα από ακόμη μία καταδίκη από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρουσιάστηκε σε συνέντευξη Τύπου από τον αναπληρωτή υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γ. Τσιρώνη, τον πρόεδρο του Εθνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης Δ. Πολιτόπουλο και τον Μπ. Μπιλίνη, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου.
Αυτοδιαχείριση δημοτικών αποβλήτων
Με το σχέδιο νόμου προβλέπεται ότι, εκτός από τα ατομικά ή συλλογικά συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης, και οι δήμοι μπορούν να διαχειριστούν τα απόβλητα συσκευασίας οργανώνοντας το δικό τους σύστημα.
Όπως είναι γνωστό, η εναλλακτική διαχείριση περιλαμβάνει δραστηριότητες συλλογής, μεταφοράς, μεταφόρτωσης, επανάχρησης, ανακύκλωσης κ.λπ. για τις συσκευασίες, τα απόβλητα συσκευασίας και "άλλα προϊόντα". Σε αυτά περιλαμβάνονται οι μπαταρίες, οι συσσωρευτές, τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, τα μεταχειρισμένα ελαστικά, τα απόβλητα λιπαντικών ελαίων, τα Οχήματα στο Τέλος του Κύκλου Ζωής και τα μπάζα. Οι παραγωγοί και οι εισαγωγείς τους είναι υποχρεωμένοι είτε να οργανώσουν είτε να συμμετέχουν σε Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης, τα οποία εγκρίνονται και ελέγχονται από τον ΕΟΑΝ.
Ειδικότερα, το σχέδιο νόμου καθιστά εφεξής υποχρεωτική τη χωριστή συλλογή χαρτιού, μετάλλων, πλαστικών και γυαλιού, μειώνει τα ειδικά αποθεματικά των συστημάτων, καθώς δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει κατά το τέλος του έτους το 35% των συνολικών εσόδων από εισφορές των παραγωγών και τη διάθεση του υπολοίπου για δραστηριότητες ανακύκλωσης, επανάχρησης κ.λπ. σε δήμους, απαγορεύει στους φορείς συλλογικών συστημάτων να εκτελούν εργασίες εναλλακτικής διαχείρισης, παρά μόνο εάν λάβουν ειδική έγκριση από τον ΕΟΑΝ, τα συστήματα υποχρεούνται να υποβάλλουν ετήσιες εκθέσεις προς αξιολόγηση, ενώ προσδιορίζονται τα διοικητικά κόστη λειτουργίας τους. Η εγγραφή των παραγωγών ή διαχειριστών στο μητρώο του ΕΟΑΝ είναι υποχρεωτική για τη διακίνηση των προϊόντων τους στην αγορά και προϋπόθεση για τη συμμετοχή τους σε δημόσιους διαγωνισμούς.
Από τον νέο χρόνο, οι υπεύθυνοι λειτουργίας χώρων συνάθροισης κοινού, όπως κινηματογράφοι, θέατρα, αθλητικές εγκαταστάσεις με κερκίδες, εμπορικά κέντρα, συνεδριακά κέντρα, τουριστικές εγκαταστάσεις, εγκαταστάσεις εκπαίδευσης, νοσοκομεία, κλινικές, αεροδρόμια, λιμάνια, κεντρικοί σιδηροδρομικοί σταθμοί, επιβατηγά - οχηματαγωγά πλοία, καθώς και επιχειρήσεις μαζικής εστίασης παρασκευής και προσφοράς πλήρους γεύματος με δυνατότητα άνω των 100 εξυπηρετούμενων ατόμων, υποχρεούνται να διασφαλίζουν τη χωριστή συλλογή των επιμέρους υλικών συσκευασίας.
Έξι μήνες μετά την ισχύ του νόμου όλα τα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης υποχρεούνται να υποβάλουν αναθεωρημένο φάκελο σε συμμόρφωση με τις νέες διατάξεις. Αμέσως λήγει η ισχύς των αδειών συλλογής και μεταφοράς, ενώ άλλες διοικητικές άδειες για την εκτέλεση εργασιών θα ισχύουν για έναν χρόνο.
Πρόστιμα στους παραβάτες
Ο ΕΟΑΝ, που σήμερα διαθέτει μόνο οκτώ εργαζόμενους, με το σχέδιο νόμου αναλαμβάνει σειρά ελεγκτικών αρμοδιοτήτων και μπορεί να επιβάλλει πρόστιμα στους παραβάτες, π.χ. σε διακινητή συσκευασμένων προϊόντων διοικητικό πρόστιμο από 500 ευρώ έως 500.000, ανάλογα με τον κύκλο εργασιών. Επιπλέον, τροποποιείται το οργανόγραμμά του και θεσπίζονται 52 οργανικές θέσεις εργασίας.
Ο αναπληρωτής υπουργός Γ. Τσιρώνης σημείωσε ότι τα αποθεματικά των συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης αποτελούν δημόσιο πόρο και το σχέδιο νόμου, με τις ελεγκτικές διαδικασίες που εισάγει, αποτρέπει να λειτουργήσουν, εμμέσως, ως φορείς κερδοσκοπικού χαρακτήρα.
Ο πρόεδρος του ΕΟΑΝ Δ. Πολιτόπουλος επισήμανε ότι αντιμετωπίζονται στρεβλώσεις και δυσλειτουργίες των συστημάτων.
Από την πλευρά του, ο Μπ. Μπιλίνης υπογράμμισε ότι με τις αλλαγές "επιδιώκουμε να σεβαστούμε τα χρήματα των πολιτών που έχουν μετακυλιστεί στις τιμές των προϊόντων και να τα επιστρέψουμε σε αυτούς για να μη μείνουν στους παραγωγούς" .
