Του Σωκράτη Φάμελλου*
Οι πολιτικές για το περιβάλλον, που συνδέουν την προστασία της βιοποικιλότητας και την κλιματική ουδετερότητα με τη βιώσιμη ανάπτυξη, αποτελούν κεντρικό πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης την επόμενη ημέρα της πανδημίας.
Τα νέα περιβαλλοντικά και κλιματικά δεδομένα δημιουργούν νέους καινοτόμους τομείς στην οικονομία και τροφοδοτούν έναν ιδιαίτερα έντονο παγκόσμιο ανταγωνισμό, που μπορεί να δημιουργήσει νέες ανισότητες μεταξύ χωρών και κοινωνιών. Πολλές χώρες και μονοπωλιακοί όμιλοι διεκδικούν τον έλεγχο της καινοτομίας και της πράσινης οικονομίας για να σταθεροποιήσουν την εξουσία τους, ψευδεπίγραφα ανταποκρινόμενες στο αίτημα, ιδιαίτερα της νέας γενιάς, για κλιματική δράση.
Όμως, το μοντέλο δεν αλλάζει, εξακολουθεί η αναπαραγωγή της ίδιας πολιτικής, που οδήγησε στην περιβαλλοντική κρίση, προς όφελος λίγων. Μοιραία, οι περιβαλλοντικές και κλιματικές κρίσεις εντείνονται, πολλαπλασιάζοντας τα αδιέξοδα και αμφισβητώντας το μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης, αλλά κυρίως πολιτικής οργάνωσης, δηλαδή το «σύστημα».
Οι προοδευτικές οικολογικές και αριστερές δυνάμεις και δεξαμενές σκέψεις στην Ευρώπη προτείνουν μια εναλλακτική πολιτική. Η κλιματική ουδετερότητα και η προστασία της βιοποικιλότητας, μέσα από τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης, αφορούν την επιβίωση, την ευημερία και την ποιότητα ζωής όλων των πολιτών. Η οικολογική πολιτική συνδέεται άρρηκτα με την κοινωνική δικαιοσύνη, την ειρήνη, τα ατομικά δικαιώματα και την ισότιμη πρόσβαση όλων στα αγαθά της ζωής και της προόδου.
Για τον ΣΥΡΙΖΑ, η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, η προστασία της βιοποικιλότητας και η βιώσιμη ανάπτυξη, «χωρίς να μένει κανείς πίσω», αποτελούν τους πυλώνες της προγραμματικής μας πρότασης αλλά και των μέτρων αποκατάστασης της οικονομικής και κοινωνικής λειτουργίας της χώρας μας. Αποτελούν μια πολιτική πρόταση με πλειοψηφικά κοινωνικά χαρακτηριστικά.
Η πανδημία γεννά νέα ερωτήματα
Σε έναν πλανήτη που βρίσκεται ήδη σε κρίση, η πανδημία μεγάλωσε τα αδιέξοδα, ανέδειξε ελλείμματα της ασκούμενης πολιτικής και δημιούργησε νέες ανισότητες και νέες ανάγκες.
Η υγειονομική κρίση επιβεβαίωσε την αξία άσκησης δημόσιων πολιτικών, αμφισβήτησε την κυριαρχία των δημοσιονομικών πειθαρχίας και τη δυνατότητα των δυνάμεων της αγοράς να λύσουν όλα τα προβλήματα. Ανέδειξε την προτεραιότητα των πολιτικών για την προστασία της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων, την κλιματική κρίση, την εξάλειψη της φτώχειας, την επισιτιστική ασφάλεια και την προστασία των φυσικών πόρων.
Η επερχόμενη οικονομική κρίση μοιραία θα αμφισβητήσει ακόμη περισσότερο το μέχρι σήμερα μοντέλο ανάπτυξης, οδηγώντας στην αναζήτηση μιας νέας πολιτικής απάντησης για το αύριο.
Το πολιτικό σχέδιο της συντήρησης
Οι συντηρητικές δυνάμεις της Δεξιάς και της Ακροδεξιάς χρησιμοποιούν την κρίση ως ευκαιρία για να τροποποιήσουν τους συσχετισμούς προς όφελος σκληρών νεοφιλελεύθερων συνταγών.
Στη χώρα μας, η κυβέρνηση της Ν.Δ. προχωρά σε μεροληπτικές πολιτικές, που βαθαίνουν την οικονομική κρίση και τη μετατρέπουν σε κοινωνική, μέσα σε πυκνό προκάλυμμα καπνού από ισχυρά προπαγανδιστικά και επικοινωνιακά εργαλεία.
Με τη λογική τού αναπόφευκτου κακού, στοχεύουν στην αποδόμηση του κράτους δικαίου για να ωφεληθούν οι λίγοι και γνωστοί, στην κατεδάφιση των εργατικών και δημοκρατικών δικαιωμάτων, στην καταστρατήγηση των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης και της προστασίας του περιβάλλοντος, τις οποίες ενστερνίζονται μόνο επικοινωνιακά.
Κυριαρχεί η κοντόφθαλμη λογική της παλιάς ελληνικής Δεξιάς για την αναπαραγωγή των σχέσεων πολιτικής και οικονομικής εξουσίας, χωρίς διαφάνεια και δημοκρατία, χωρίς προστασία της εργασίας, της κοινωνίας και του περιβάλλοντος.
Για την κυβέρνηση Μητσοτάκη, το περιβάλλον (όπως και τα εργατικά και δημοκρατικά δικαιώματα) αποτελεί εμπόδιο στα σχέδιά της. Έτσι, όμως, το περιβάλλον στην Ελλάδα κινδυνεύει από απορρύθμιση και υποβάθμιση και η χώρα μας απειλείται πάλι με καταδίκες έναντι της Ε.Ε.
Ήδη, το πρώτο δεκάμηνο διακυβέρνησης Μητσοτάκη, έχει δρομολογηθεί το κλείσιμο περιβαλλοντικών φορέων, η αποδυνάμωση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης και ελέγχου, το ξεπούλημα δημόσιας περιουσίας στην ενέργεια (που προστατέψαμε επί Μνημονίων), η κατάργηση μεταρρυθμίσεων όπως οι δασικοί χάρτες (με επιπτώσεις και στο Κτηματολόγιο), τα κίνητρα για την ανακύκλωση, η εθνική στρατηγική για τα δάση και για την κυκλική οικονομία, η αποκεντρωμένη και συμμετοχική διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών κ.λπ.
Μέσα σε λίγους μήνες ξέφτισε το προσωπείο του «πράσινου Μητσοτάκη», το σύνολο των περιβαλλοντικών ΜΚΟ και των περιβαλλοντικών οργανώσεων χαρακτήρισαν έγκλημα τον πρόσφατο αντιπεριβαλλοντικό νόμο, ενώ φορείς όπως ο Συνήγορος του Πολίτη, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος και η Ένωση Διοικητικών Δικαστών κατέθεσαν δημόσια την αντίρρησή τους.
Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας μετατρέπεται σε εκκαθαριστή περιουσίας και παραγωγό fake news, ενώ αυτοκαταργείται, ως ρυθμιστικός και εποπτικός φορέας, καταφέρνοντας καίριο πλήγμα στο κράτος δικαίου και το περιβάλλον, για να ανοίξει ο δρόμος στους ημέτερους.
Ενδεικτική της αντίληψης της Ν.Δ. είναι η άρνησή της να εξασφαλίσει την καθολική πρόσβαση των πολιτών και των επιχειρήσεων στα βασικά αγαθά (ενέργεια-νερό) κατά τη διάρκεια της πανδημίας, με αποτέλεσμα αυτές τις μέρες να έχουν παρατηρηθεί διακοπές ρεύματος ακόμη και σε ευάλωτες οικογένειες.
Το σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ
Για τον ΣΥΡΙΖΑ, το σχέδιο της επόμενης μέρας στοχεύει στην επανεκκίνηση της οικονομίας και στην αποκατάσταση των παραγωγικών και οικονομικών λειτουργιών και της ευημερίας των πολιτών, χωρίς αποκλεισμούς στους ωφελούμενους.
Το σχέδιο εδράζεται στις αρχές βιώσιμης ανάπτυξης, με προτεραιότητα στην πρόσβαση όλων στα αγαθά της ζωής, της εργασίας και της προκοπής, σε εναρμόνιση με τη στρατηγική κλιματικής ουδετερότητας, την ανθεκτικότητα οικονομικών και κοινωνικών λειτουργιών έναντι της κλιματικής κρίσης και την αναβάθμιση των πολιτικών για τη βιοποικιλότητα.
Μετά την πανδημία, πρέπει επίσης να ενισχυθεί ο ρόλος του Δημοσίου τόσο στις υποδομές ενέργειας και νερού όσο και σε όλες τις δημόσιες πολιτικές.
Οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ αποτελούν μέρος ενός οδικού χάρτη μετασχηματισμού σε μια βιώσιμη, κλιματικά ουδέτερη, συμμετοχική και δίκαιη οικονομία. Η εφαρμογή της Πράσινης Συμφωνίας της Ε.Ε. οφείλει να μετατραπεί σε εργαλείο τόνωσης της οικονομίας, δημιουργίας αξιοπρεπών θέσεων εργασίας, σεβασμού των φυσικών πόρων και μείωσης των ανισοτήτων.
Ο προοδευτικός οικολογικός και κοινωνικός μετασχηματισμός της κοινωνίας συνδέεται με δημοκρατικές, διαφανείς και συμμετοχικές διαδικασίες, εισάγοντας ακόμη το στοιχείο του πλουραλισμού στην οικονομία, με κοινωνικά, συνεταιριστικά εγχειρήματα.
Αποτελεί τη μόνη πολιτική πρόταση που δημιουργεί ισορροπία και σεβασμό στα οικοσυστήματα και τη βιοποικιλότητα, θωρακίζει υγειονομικά τις κοινωνίες μας και βελτιώνει την ανθεκτικότητα της Ελλάδας σε νέες παγκόσμιες περιβαλλοντικές και οικονομικές κρίσεις. Αποτελεί επίσης τη μόνη πολιτική πρόταση που θα τοποθετήσει σταθερά τη χώρα στη νέα αναπτυξιακή τροχιά, με όλη την κοινωνία μαζί και όρθια.
