Η πρώτη αυθαίρετη κατοικία, επί συνόλου εικοσιδύο αυθαίρετων κτισμάτων, έπεσε από την μπουλντόζα την Τετάρτη στο πολλαπλώς προστατευόμενο Μακρονήσι, τόπο μαρτυρίου για χιλιάδες πολιτικούς κρατούμενους. Οι κατεδαφίσεις, αν και το ΥΠΕΝ καθυστέρησε να τις ξεκινήσει, είναι καρπός μακράς διαδικασίας, η οποία ξεκίνησε στις 13 Ιουνίου του 2017 όταν, πρώτη φορά στα χρονικά, τετραμελές κλιμάκιο επιθεωρητών Περιβάλλοντος και Δόμησης του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας πραγματοποίησε αυτοψία εντοπίζοντας και καταγράφοντας τις αυθαίρετες επεμβάσεις και παράνομες χρήσεις και εκκινώντας τις σχετικές διαδικασίες για την κατεδάφισή τους, σε συνεργασία με την Υπηρεσία Δόμησης Σύρου.
Εντέλει, τον Ιούνιο του 2019 προκηρύχθηκε ο διεθνής ανοιχτός ηλεκτρονικός διαγωνισμός για την παροχή υπηρεσιών εκτέλεσης τελεσίδικων αποφάσεων κατεδάφισης κατασκευών και κτισμάτων, εικοσιδύο τον αριθμό, από τον χαρακτηρισμένο ιστορικό τόπο της Μακρονήσου, κατά παράβαση της απόφασης του υπουργείου Πολιτισμού, η οποία χρονολογείται από το 1989, και του μετέπειτα προστατευτικού Προεδρικού Διατάγματος του 1995, που εκδόθηκε από το τότε ΥΠΕΧΩΔΕ. Εξ αυτών τα δεκαπέντε εντοπίζονται στη Ζώνη Ι (εγκαταστάσεις στρατοπέδου) και άλλα επτά στη Ζώνη ΙΙ (υπόλοιπο ορεινό τμήμα της νήσου).
Ο προϋπολογισμός του ήταν 230.000 ευρώ, με καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών την 12η Ιουλίου... Η Ζώνη Α, κατά το Π.Δ. αυξημένης προστασίας, απέναντι από το Λαύριο, περιλαμβάνει το δυτικό τμήμα του νησιού, με τα έξι στρατόπεδα και «τον περιβάλλοντα χώρο να ορίζεται από την κορυφογραμμή του νησιού και τη θάλασσα». Η Ζώνη Β εκτείνεται στο υπόλοιπο ορεινό τμήμα του νησιού και επιτρέπονται ελάχιστες ήπιες χρήσεις (καταφύγια και ποτίστρες ζώων, κατασκευή δικτύου μονοπατιών, μελισσοκομία με εναπόθεση μόνον κυψελών, καλλιέργεια φαρμακευτικών φυτών).
Το πρώτο αυθαίρετο, μαζί με διάφορες κατασκευές στον περιβάλλοντα χώρο, που κατεδαφίστηκε είναι παραθαλάσσια κατοικία στην ανατολική πλευρά του νησιού. Ο εργολάβος εγκαταστάθηκε τη Δευτέρα στη Μακρόνησο, ενώ την Τρίτη το βράδυ δύο άγνωστοι εμφανίστηκαν εκεί κρατώντας καραμπίνα και εκτοξεύοντας απειλές για να αποχωρήσουν στη συνέχεια.
Νέος διαγωνισμός
Με αφορμή την πρώτη κατεδάφιση, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κ. Χατζηδάκης αναφέρει σε δήλωσή του ότι «η κατεδάφιση των αυθαιρέτων της Μακρονήσου έχει τόσο περιβαλλοντική όσο και ιστορική αξία. Υπενθυμίζω, άλλωστε, ότι τον Αύγουστο του 2019 όλο το νησί χαρακτηρίστηκε αρχαιολογικός χώρος.
Οι αποφάσεις κατεδάφισης ελήφθησαν από την προηγούμενη κυβέρνηση. Εμείς σήμερα υλοποιούμε αυτές τις αποφάσεις και δεν σταματούμε εδώ. Με βάση τα πρωτόκολλα κατεδάφισης που έχουν εκδοθεί κατά καιρούς και δεν έχουν υλοποιηθεί, προκηρύσσουμε τους σχετικούς διαγωνισμούς για την κατεδάφιση και αυτών των αυθαιρέτων. Επιτέλους και στο θέμα αυτό θα πρέπει να εφαρμοστούν οι νόμοι».
Κατά την ανακοίνωση του ΥΠΕΝ, οι κατεδαφίσεις θα συνεχιστούν με την προκήρυξη νέου διαγωνισμού για εξήντα αυθαίρετα, καθώς ο προηγούμενος διαγωνισμός κηρύχθηκε άγονος. Πρόκειται για τον πρώτο διεθνή διαγωνισμό που προκηρύχθηκε τον Μάρτιο του 2019 με απόφαση του τότε υπουργού ΠΕΝ Γ. Σταθάκη, προϋπολογισμού 499.700 ευρώ, για την εκτέλεση εξήντα τελεσίδικων πρωτοκόλλων κατεδάφισης. Εξ αυτών, 38 σε ζώνη αιγιαλού και παραλίας στους Δήμους Μάνδρας - Ειδυλλίας και Μεγαρέων στις περιοχές Ψάθα, Πόρτο Γερμενό, Αγία Τριάδα Βουρκαρίου (προστατευόμενος υγρότοπος), Πάχη και Κινέτα.
Σε αυτά είχαν προστεθεί άλλα έξι, στην περίπτωση που δεν θα μπορούσαν να εκτελεστούν κάποιες από τις τριάντα οκτώ αποφάσεις. Επίσης δεκαέξι σε δάση, δασικές εκτάσεις, εθνικό δρυμό Πάρνηθας, Περιφερειακών Ενοτήτων Ανατολικής Αττικής, Δυτικής Αττικής και Βόρειου Τομέα Αθηνών, στους Δήμους Φυλής, Διονύσου, Πεντέλης, Ραφήνας - Πικερμίου, Σπάτων - Αρτέμιδος, Παιανίας, Κρωπίας και Μαρκόπουλου - Μεσογαίας.
Γ. Σταθάκης, Σ. Φάμελλος: Διαφυλάττουμε την ιστορική μας μνήμη...
...ώστε όσα μας χώρισαν στο παρελθόν να μην επαναληφθούν ποτέ
Χαιρετίζουν την ολοκλήρωση της πρωτοβουλίας που είχε εκκινήσει επί των ημερών τους στην ηγεσία του ΥΠΕΝ ο πρώην υπουργός Γ. Σταθάκης και ο αναπληρωτής Σ. Φάμελλος για την αποκατάσταση του ιστορικού συμβόλου της Μακρονήσου.
Με κοινή δήλωσή τους υπογραμμίζουν πως "η Πολιτεία και εμείς, όλοι μαζί, οφείλουμε να προστατεύσουμε το ιστορικό μνημείο της νήσου και, κατ' επέκταση, να διαφυλάξουμε την ιστορική μας μνήμη ώστε όσα μας χώρισαν στο παρελθόν να μην επαναληφθούν ποτέ".
Ο τομεάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ Σ. Φάμελλος και ο πρώην υπουργός ΠΕΝ Γ. Σταθάκης σημειώνουν ακόμη ότι με τις κατεδαφίσεις ολοκληρώνεται μια πολιτική πρωτοβουλία της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, υψηλού συμβολισμού.
Ταυτόχρονα, παρατηρούν ότι, παρά τη σχετική καθυστέρηση και σε συνέχεια ερωτήσεων κοινοβουλευτικού ελέγχου επί του θέματος το προηγούμενο διάστημα, τα αυθαίρετα κτίσματα της Μακρονήσου κατεδαφίζονται εννέα μήνες μετά την υπογραφή της απόφασης του τότε υπουργού ΠΕΝ Γιώργου Σταθάκη για τη διενέργεια ανοιχτού διεθνούς ηλεκτρονικού διαγωνισμού για την κατεδάφιση των αυθαίρετων κτισμάτων της νήσου.
