Ο διπλός χαρακτήρας του προϋπολογισμού που κατατέθηκε την Τετάρτη στη Βουλή, τόσο ο "κοινωνικός" όσο και ο "αναπτυξιακός", έδωσε και το στίγμα της ακολουθητέας οικονομικής πολιτικής των πρώτων χρόνων της μεταμνημονιακής εποχής. Και αυτό δεν είναι άλλο από την αποκατάσταση των ζημιών που προκλήθηκαν από τις 6 Μαΐου του 2010, ημέρα ψήφισης με 172 υπέρ, 121 κατά και 3 "παρών" του πρώτου Μνημονίου, έως και τις 20 Αυγούστου του 2018, οπότε εξέπνευσαν τα ελληνικά προγράμματα τόσο στην κοινωνία όσο και στην οικονομία.
Μια πρόγευση της μεταμνημονιακής εποχής δίνει το κεφάλαιο "Έσοδα" του κρατικού προϋπολογισμού, το οποίο για πρώτη φορά τα τελευταία οκτώ χρόνια δεν προβλέπει νέους φόρους. Αντιθέτως, προβλέπει μειώσεις φόρων, τα δε επιπλέον φορολογικά έσοδα τα προκαλεί η μεγέθυνση της οικονομίας και μόνον, καθώς προβλέπεται ανάπτυξη 2,5%. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ η αντιπολίτευση φωνάζει για υπερφορολόγηση, με προβλεπόμενη ανάπτυξη 2,5% το 2019 και με ιδιωτική κατανάλωση προβλεπόμενη στο +1,1%, τα έσοδα από ΦΠΑ προβλέπονται αυξημένα από 17.069 εκατ. ευρώ φέτος στα 17.210 εκατ. ευρώ, δηλαδή περισσότερα μόλις κατά 1,04%, και τα έσοδα από άμεσους φόρους από 10.982 εκατ. ευρώ φέτος σε 11.151 εκατ. ευρώ το 2019, περισσότερα κατά 1,54%.
Ως προς τον "κοινωνικό" χαρακτήρα του προϋπολογισμού, αυτός δεν αμφισβητείται όχι μόνο από τους καλοπροαίρετους ή τους αντικειμενικούς παρατηρητές, αλλά εμμέσως και από τους κακόπιστους, οι οποίοι έσπευσαν να μιλήσουν για "προεκλογικής" φύσεως μέτρα, κάτι που στον παραδοσιακό "ξύλινο" και στερεότυπο αντιπολιτευτικό λόγο στη χώρα μας μεταφράζεται ως έμμεση αποδοχή του κοινωνικού χαρακτήρα των μέτρων που εξαγγέλλονται από τις εκάστοτε ελληνικές κυβερνήσεις.
Ομοίως, και ο χαρακτηρισμός των μέτρων ως "διαχείρισης φτώχειας", που στερεότυπα ακούγεται από την "εξ αριστερών" αντιπολίτευση, ταυτίζεται και αυτός με την περισσότερο μαξιμαλιστική "ξύλινη" γλώσσα, η οποία επίσης εμμέσως συνιστά έμμεση παραδοχή κοινωνικών μέτρων.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι οι αντιπολιτευτικοί αφορισμοί περί "προεκλογικού" προϋπολογισμού δεν ανατρέπονται μόνο από το προβλεπόμενο πρωτογενές πλεόνασμα, αλλά ακόμη και από τον "στενό" κοινωνικό προϋπολογισμό.
Ειδικά στα του προϋπολογισμού των φορέων κοινωνικής ασφάλισης προβλέπει για το 2019 συνολικά έσοδα στα ασφαλιστικά ταμεία 41.788 εκατ. ευρώ από 41.012 εκατ. που ήταν το 2018 (21,6 δισ. ευρώ από ασφαλιστικές εισφορές, 18.254 εκατ. ευρώ από μεταβιβάσεις του κρατικού προϋπολογισμού και 1.389 εκατ. ευρώ από ρυθμίσεις ασφαλιστικών οφειλών και απόδοση της αξιοποίησης της περιουσίας του ΕΦΚΑ), με μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης στα 28.532 εκατ. ευρώ από 28.807 εκατ. ευρώ φέτος. Πρόβλεψη δηλαδή που δείχνει στόχους για "νοικοκύρεμα".
Ως προς την έτερη όψη του προϋπολογισμού του ελληνικού κράτους για το 2019, την αναπτυξιακή, ούτε αυτή μπορεί να αμφισβητηθεί. Η εκτίμηση για ρυθμό ανάπτυξης 2,1% στο τέλος του τρέχοντος έτους με ταυτόχρονη πρόβλεψη για εντονότερους ρυθμούς το 2019 σημαίνει επιταχυνόμενη ανάπτυξη. Είτε ο εντονότερος αυτός ρυθμός είναι το 2,5%, όπως επισήμως προβλέπεται από το υπουργείο Οικονομικών για το επόμενο έτος, είτε είναι το 2,4% που προβλέπει το ΙΟΒΕ, είτε ακόμη είναι το συγκριτικά μετριοπαθές 2,2% όπως προβλέπεται στην τελευταία έκθεση του ΟΟΣΑ.
Ωφελημένοι εκατομμύρια πολίτες
Είναι τεράστια η μερίδα εκείνη του πληθυσμού η οποία ωφελείται από τα μέτρα που περιλαμβάνει ο προϋπολογισμός του 2019. Ανάμεσα στους ωφελημένους περιλαμβάνονται και:
1. Ιδιοκτήτες ακινήτων, οι οποίοι θα τύχουν μείωσης του ΕΝΦΙΑ κατά 10% μεσοσταθμικά.
2. Νοικοκυριά που πληρώνουν ενοίκιο.
3. Νοικοκυριά που αποπληρώνουν στεγαστικό δάνειο, μέσω της εισαγωγής του νέου επιδόματος στέγασης με οικονομικά και οικογενειακά κριτήρια.
4. Οι νέοι σε ηλικία εργαζόμενοι, όσοι δηλαδή είναι κάτω των 24 ετών, για τους οποίους προβλέπεται η επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών.
5. Οι έφηβοι εκείνοι που προσανατολίζονται σε επαγγελματικές κατευθύνσεις μέσω ενίσχυσης των σχολικών μονάδων ειδικής αγωγής.
6. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες μέσω της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών τους.
7. Οι μέτοχοι επιχειρήσεων, μέσω μείωσης της φορολογίας μερισμάτων.
8. Τα νομικά πρόσωπα, με σταδιακή μείωση του φόρου εισοδήματός τους από 29% σε 25% σε βάθος τετραετίας, δηλαδή κατά μία ποσοστιαία μονάδα τον χρόνο.
9. Οι συνταξιούχοι εκείνοι που απέφυγαν την περικοπή συντάξεων.
10. Οι αγρότες που με τροπολογία απαλλάσσονται από το τέλος επιτηδεύματος.
Η δεκάδα αυτή των Ελλήνων ωφελείται από το πρωτογενές πλεόνασμα, και το φετινό και του 2019, για το οποίο προβλέπεται σε 3,6% του ΑΕΠ, και εν γένει σε μια πολιτική δημοσιονομικής εξισορρόπησης, η οποία κατορθώνει και να μην παράγει πλέον δημοσιονομικά ελλείμματα και να μπορεί να εξυπηρετεί τουλάχιστον σημαντικό μέρος των υποχρεώσεων που έχει αναλάβει, αλλά και να επιδιορθώνει "από τα κάτω προς τα πάνω" από εισοδηματικής πλευράς τις ζημίες που προκάλεσαν τα Μνημόνια.
Οι κατηγορίες αυτές των συμπολιτών μας θα ωφεληθούν μέσω του υπερπλεονάσματος και του συνεπαγόμενου κοινωνικού μερίσματος το οποίο προαναγγέλλει το υπουργείο Οικονομικών, με την κατάθεση του προϋπολογισμού του 2019, και με τον δημοσιονομικό χώρο να εκτιμάται στα 885 εκατ. ευρώ.
Προβλέπεται μεγάλη αύξηση των επενδύσεων
Ταυτόχρονα όμως με την κοινωνική του διάσταση, ο προϋπολογισμός διατηρεί και την αναπτυξιακή, καθώς προβλέπεται ότι η ανάπτυξη θα διαμορφωθεί στο 2,5%, με πρώτους ωφελημένους από αυτήν τη μεγέθυνση της οικονομίας τους ίδιους τους εργαζόμενους, καθώς η απασχόληση αναμένεται να τονωθεί κατά 1,4%.
Σύμφωνα με το σχέδιο του προϋπολογισμού, τα βασικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας αναμένονται βελτιωμένα και προβλέπεται να διαμορφωθούν ως εξής:
*Η ιδιωτική κατανάλωση θα αυξηθεί κατά 1,1% (από 1% εφέτος) και η δημόσια κατανάλωση κατά 0,6% (από 0,2%).
* Οι ιδιωτικές επενδύσεις θα αυξηθούν κατά 11,9% (από 0,8%).
* Οι εξαγωγές θα αυξηθούν κατά 5,8% (από 7,5%) και οι εισαγωγές κατά 5,2% (από 3,4%).
* Η ανεργία θα σημειώσει περαιτέρω πτώση στο 18,2% (από 19,6%).
* Ο πληθωρισμός θα σημειώσει άνοδο κατά 1,2% (από 0,8%).
Νέες παρεμβάσεις
Στις νέες παρεμβάσεις περιλαμβάνονται τα εξής:
* Βοήθεια στο σπίτι: Μετατρέπεται το τρέχον εργασιακό καθεστώς 3.000 εργαζομένων ορισμένου σε αορίστου χρόνου.
* Ειδική αγωγή: Πρόσληψη 4.500 εκπαιδευτικών και εξειδικευμένου προσωπικού σε θέσεις προσωπικού που τώρα απασχολείται με συμβάσεις ορισμένου χρόνου. Η δαπάνη σήμερα καλύπτεται από πόρους του ΠΔΕ.
* Επίδομα στέγασης: Το στεγαστικό επίδομα απευθύνεται σε νοικοκυριά που διαμένουν σε ενοικιαζόμενη κατοικία και δανειολήπτες. Τα κριτήρια ένταξης είναι εισοδηματικά, περιουσιακά (ακίνητη περιουσία και καταθέσεις), διαμονής στην επικράτεια, πολυτελούς διαβίωσης, ασφαλιστικής κάλυψης και οικογενειακής κατάστασης.
* Μείωση ασφαλιστικών εισφορών: Το μέτρο αφορά τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών ελευθέρων επαγγελματιών, αυτοαπασχολούμενων και αγροτών και ειδικότερα στη μείωση του συντελεστή κύριας ασφάλισης κατά 1/3 και στην εφαρμογή της ελάχιστης εισοδηματικής βάσης για την επικουρική ασφάλιση και την εφάπαξ παροχή.
* Επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών νέων: Η συγκεκριμένη δράση αποσκοπεί στη βελτίωση της πρόσβασης στην αγορά εργασίας των νέων και αναμένεται να οδηγήσει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, συμβάλλοντας στη μείωση της ανεργίας των νέων, που είναι η υψηλότερη στην Ε.Ε., αλλά και μειώνοντας το ποσοστό των νέων που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας. Το μέτρο αφορά νέους ηλικίας έως 24 ετών και συνίσταται στην επιδότηση του 50% των εργοδοτικών εισφορών.
* Μείωση ΕΝΦΙΑ: Το μέτρο συνίσταται στη μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 10% μεσοσταθμικά.
* Μείωση φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων: Το μέτρο συνίσταται στη σταδιακή μείωση του συντελεστή φορολόγησης από 29% σε 25% σε ορίζοντα τετραετίας και θα έχει δημοσιονομική επίπτωση από το 2020 και εφεξής.
* Μείωση φορολογίας διανεμόμενων κερδών: Το μέτρο αναφέρεται στη μείωση του φορολογικού συντελεστή επί των διανεμόμενων κερδών κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες και θα έχει δημοσιονομική επίπτωση από το 2020 και εφεξής.
Υπερπλεόνασμα με αυξημένα έσοδα
Το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης σε όρους ενισχυμένης εποπτείας προβλέπεται να διαμορφωθεί σε 6.945 εκατ. ευρώ ή 3,60% του ΑΕΠ, αυξημένο έναντι του αρχικού στόχου κατά 199 εκατ. ευρώ και μειωμένο κατά 572 εκατ. ευρώ σε σχέση με την πρόβλεψη του Μεσοπροθέσμου 2019-2022. Αντίστοιχα σε τυπικούς όρους Eurostat προβλέπεται να διαμορφωθεί σε 7.434 εκατ. ευρώ ή 3,9% του ΑΕΠ, μειωμένο κατά 363 εκατ. ευρώ σε σχέση με την πρόβλεψη του Μεσοπροθέσμου.
Το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού για το έτος 2019 εκτιμάται σε 4.774 εκατ. ευρώ σε ταμειακή βάση, αυξημένο κατά 327 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο, και σε 3.150 εκατ. ευρώ σε δημοσιονομική βάση, μειωμένο κατά 965 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο.
Ανεβαίνει ο πήχης των εσόδων
Τα καθαρά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού προβλέπονται, μετά την αφαίρεση των επιστροφών φόρων, στα 53.806 εκατ. ευρώ σε δημοσιονομική βάση, αυξημένα κατά 391 εκατ. ευρώ ή 0,7% έναντι του στόχου του Μεσοπροθέσμου 2019-2022, και σε ταμειακή βάση στα 53.022 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 435 εκατ. ευρώ ή 0,8%.
Σημαντικό μέρος της αύξησης αυτής, που προβλέπεται παρά τη σημαντική άνοδο των επιστροφών φόρων κατά 633 εκατ. ευρώ, οφείλεται στο βελτιωμένο μακροοικονομικό περιβάλλον. Ωστόσο η προβλεπόμενη αύξηση των εσόδων του 2019 είναι περιορισμένη σε σύγκριση με τα φετινά έσοδα.
Ανάλυση εσόδων κατά μείζονα κατηγορία
Από φόρους επί αγαθών και υπηρεσιών προβλέπεται ότι θα εισπραχθούν έσοδα 27.559 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 682 εκατ. ευρώ ή 2,5% έναντι του στόχου, και ειδικότερα:
* Τα έσοδα από ΦΠΑ αναμένονται στα 17.210 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 565 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
* Οι φόροι κατανάλωσης προβλέπονται στα 7.381 εκατ. ευρώ, μειωμένοι κατά 51 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
Φόροι και δασμοί επί εισαγωγών: Προβλέπονται έσοδα 237 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 15 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
Τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας: Αναμένεται να εισπραχθούν 2.801 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 215 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου λόγω της μείωσης του ΕΝΦΙΑ έτους 2019 κατά 10% μεσοσταθμικά ή 260 εκατ. ευρώ.
Λοιποί φόροι παραγωγής: Προβλέπεται ότι θα εισπραχθούν 944 εκατ. ευρώ, πλησίον του στόχου (955 εκατ. ευρώ).
Φόρος εισοδήματος: Αναμένονται έσοδα 16.796 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 298 εκατ. ευρώ ή +1,8% έναντι του στόχου και ειδικότερα:
* Ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων προβλέπεται να διαμορφωθεί στα 11.070 εκατ. ευρώ, αυξημένος κατά 211 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου, ως αποτέλεσμα της δευτερογενούς επίδρασης των συνταξιοδοτικών παρεμβάσεων.
* Ο φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων προβλέπεται αυξημένος κατά 162 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο και να διαμορφωθεί στα 4.420 εκατ. ευρώ.
Φόροι κεφαλαίου: Προβλέπονται στα 159 εκατ. ευρώ, αυξημένοι κατά 8 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
Λοιποί τρέχοντες φόροι: Προβλέπονται στα 2.631 εκατ. ευρώ, αυξημένοι κατά 158 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
Έσοδα από κοινωνικές εισφορές: Προβλέπονται στα 58 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 8 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
Έσοδα από μεταβιβάσεις: Αναμένονται στα 4.049 εκατ. ευρώ, 28 εκατ. ευρώ κάτω του στόχου. Εξ αυτών ποσό 291 εκατ. ευρώ θα προέλθουν από τη μεταφορά αποδόσεων λόγω της διακράτησης ελληνικών ομολόγων στα χαρτοφυλάκια των κεντρικών τραπεζών του ευρωσυστήματος (ANFAs), καθώς και από το Πρόγραμμα Αγοράς Ομολόγων (SMPs) της ΕΚΤ.
Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών: Προβλέπονται έσοδα 773 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου 833 εκατ. ευρώ.
Λοιπά τρέχοντα έσοδα: Προβλέπονται στα 1.500 εκατ. ευρώ, πλησίον του στόχου ύψους 1.498 εκατ. ευρώ.
Πωλήσεις παγίων περιουσιακών στοιχείων: Προβλέπονται έσοδα 335 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 212 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου, κυρίως λόγω της είσπραξης το 2019 αντί φέτος του αντιτίμου από την αξιοποίηση της έκτασης του πρώην διεθνούς αεροδρομίου του Ελληνικού.
Επιστροφές αχρεωστήτως εισπραχθέντων εσόδων: Προβλέπονται στα 4.818 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 633 εκατ. ευρώ ή 15,1%, έναντι των προβλέψεων.
Έσοδα Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων: Σε ταμειακή βάση προβλέπονται στα 3.740 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 150 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου, λόγω μεταφοράς στο ΠΔΕ απολήψεων από την Ε.Ε. που μέχρι πρότινος εμφανίζονταν στον τακτικό προϋπολογισμό.
Πάνω από τα 7,7 δισ. ευρώ για φοροαπαλλαγές - εκπτώσεις φόρου
Εις πείσμα των αιτιάσεων που διατυπώνονται εκ μέρους της αντιπολίτευσης περί μεγάλης φορολογικής αφαίμαξης, οι φοροαπαλλαγές που είχε καταγράψει έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2018 η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων ανέρχονταν σε 774 με το συνολικό κόστος τους για τον προϋπολογισμό να έχει αυξηθεί στα 7,7 δισ. ευρώ όταν ένα χρόνο νωρίτερα αυτές ήταν λιγότερες (768) με το κόστος τους για τον προϋπολογισμό σημαντικά μικρότερο, στα 4,13 δισ. ευρώ.
Ο μακρύς κατάλογος των φοροαπαλλαγών που ισχύουν σήμερα τόσο για τα νοικοκυριά όσο και τις επιχειρήσεις όπως αποτυπώνεται στον ειδικό τόμο που συνοδεύει τον προϋπολογισμό του 2019, δείχνει ότι στην τελευταία τριετία ο αριθμός των φοροαπαλλαγών όχι μόνο δεν μειώθηκε αλλά αυξήθηκε καθώς προστέθηκαν 59 νέες, ενώ το δημοσιονομικό κόστος αυτών που ποσοτικοποιήθηκαν έχει υπερδιπλασιαστεί. Σε σύγκριση με το 2015 διογκώθηκε κατά 4,67 δισ. ευρώ. Τον Σεπτέμβριο του 2015 οι καταγεγραμμένες φορολογικές δαπάνες έφθαναν τις 715 με τις απώλειες για τον προϋπολογισμό της συγκεκριμένης χρονιάς να φθάνουν τα 3,04 δισ. ευρώ. Τα δε στοιχεία που προκύπτουν από τον τόμο των φοροαπαλλαγών που συνοδεύει τον κρατικό προϋπολογισμό του 2019 αποκαλύπτουν ότι:
* Συνολικά ισχύουν στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων 120 ρυθμίσεις που προβλέπουν φοροαπαλλαγές και εκπτώσεις φόρου, δημοσιονομικής επιβάρυνσης 1.062 δισ. ευρώ. Ανάμεσα σε αυτές που θα ισχύουν και το 2019 περιλαμβάνονται:
* Η απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος για 827.515 φορολογούμενους οι οποίοι γλίτωσαν την πληρωμή φόρου ύψους 541,57 εκατ. ευρώ.
* Η έκπτωση φόρου εισοδήματος των 1.900 έως 2.100 ευρώ για τους αγρότες από την οποία ωφελήθηκαν φέτος περίπου 293.773 κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, γλιτώνοντας φόρους ύψους 234,49 εκατ. ευρώ.
* Η έκπτωση φόρου των 200 ευρώ που παρέχεται στους φορολογούμενους με αναπηρία. Η έκπτωση αυτή χορηγήθηκε φέτος σε 203.302 φορολογούμενους οι οποίοι πλήρωσαν λιγότερους φόρους κατά 14,97 εκατ. ευρώ.
* Οι απαλλαγές από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης και το τέλος επιτηδεύματος, οι οποίες ωφέλησαν φέτος 120.714 φορολογούμενους με απαλλαγή από την πληρωμή ποσού συνολικού ύψους 18,99 εκατ. ευρώ.
* Η απαλλαγή του ΕΚΑΣ από τον φόρο εισοδήματος, από την οποία ωφελήθηκαν 241.651 χαμηλοσυνταξιούχοι, γλιτώνοντας φόρους συνολικού ύψους 2,15 εκατ. ευρώ.
* Η απαλλαγή του επιδόματος ανεργίας του ΟΑΕΔ από φόρο εισοδήματος. Από την απαλλαγή αυτή ωφελήθηκαν φέτος 557.817 άνεργοι φορολογούμενοι, γλιτώνοντας από την πληρωμή φόρων συνολικού ύψους 15,74 εκατ. ευρώ.
* Αναφορικά με τη φορολογία εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων ισχύουν 121 φορολογικές απαλλαγές, δημοσιονομικού κόστους 3,25 δισ. ευρώ στον φετινό κρατικό προϋπολογισμό.
* Στη φορολογία πλοίων περιλαμβάνονται 34 διατάξεις που προβλέπουν απαλλαγές ή εκπτώσεις από τον φόρο εισοδήματος.
* Σε ΕΝΦΙΑ και λοιπούς φόρους κεφαλαίου περιλαμβάνονται 19 διατάξεις που προβλέπουν απαλλαγές, με συνολικό δημοσιονομικό κόστος 171,07 εκατ. ευρώ. Οι απαλλαγές από τον ΕΝΦΙΑ κόστισαν φέτος 112,39 εκατ. ευρώ. Μόνο η απαλλαγή από το 50% του ΕΝΦΙΑ που εφαρμόστηκε και φέτος στους οικονομικά αδύναμους ίσχυσε για 1.345.085 εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων με πολύ χαμηλά ετήσια εισοδήματα και προκάλεσε απώλεια φορολογικών εσόδων ύψους 86,62 εκατ. ευρώ.
Στον ΦΠΑ περιλαμβάνονται 85 διατάξεις για απαλλαγές και εκπτώσεις. Οι 14 που έχουν ποσοτικοποιηθεί κοστίζουν στον κρατικό προϋπολογισμό πάνω από 1,27 δισ. ευρώ. Σε αυτές περιλαμβάνονται:
* Η εφαρμογή υπερμειωμένου συντελεστή ΦΠΑ 6% για τα βιβλία, τις εφημερίδες, τα φάρμακα, τα εμβόλια και τα εισιτήρια των θεάτρων. Η απαλλαγή των ταχυδρομικών υπηρεσιών από τον ΦΠΑ.Η απαλλαγή του εισαγόμενου επενδυτικού χρυσού από τον ΦΠΑ.
* Στους Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης ισχύουν σήμερα 44 διατάξεις που προβλέπουν απαλλαγές ή μειωμένους συντελεστές ΕΦΚ (πετρέλαιο θέρμανσης, ναυτιλιακό πετρέλαιο κ.λπ.) Οι διατάξεις αυτές κοστίζουν στον κρατικό προϋπολογισμό 1,28 δισ. ευρώ.
* Στα τέλη χαρτοσήμου, περιλαμβάνονται 76 διατάξεις απαλλαγών με κόστος 251,36 εκατ. ευρώ στον κρατικό προϋπολογισμό.
Για τα τέλη ταξινόμησης οχημάτων περιλαμβάνονται 24 ρυθμίσεις που προβλέπουν απαλλαγές από τα τέλη ή μειώσεις τελών. Το συνολικό δημοσιονομικό κόστος των ρυθμίσεων αυτών έφθασε φέτος τα 32,26 εκατ. ευρώ.
Δαπάνες
Οι συνολικές δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για το έτος 2019 εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν σε ταμειακή βάση στα 57.796 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 761 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο του Μεσοπροθέσμου. Αντίστοιχα, οι συνολικές δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για το έτος 2019 εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν σε δημοσιονομική βάση στα 56.956 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 573 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο.
Οι δε πρωτογενείς δαπάνες εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν σε δημοσιονομική βάση στα 49.956 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 623 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου του Μεσοπροθέσμου 2019-2022.
Οι δαπάνες παροχών σε εργαζομένους προβλέπεται ότι θα ανέλθουν σε ταμειακή βάση στα 13.016 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 25 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο, ενώ οι πρόσθετες αποδοχές προβλέπεται να ανέλθουν σε 503 εκατ. ευρώ.
Κοινωνικές παροχές
Οι δαπάνες κοινωνικών παροχών προβλέπεται ότι θα διαμορφωθούν στα 246 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 2.179 εκατ. ευρώ, έναντι του στόχου του ΜΠΔΣ 2019-2022, κυρίως λόγω της μεταφοράς πιστώσεων στην κατηγορία των μεταβιβάσεων για την επιχορήγηση στον ΟΠΕΚΑ με σκοπό την υλοποίηση της δράσης του ΚΕΑ, καθώς και λόγω της άρσης των εξισορροπητικών παρεμβάσεων του 2019.
Μεταβιβάσεις
Οι δαπάνες για μεταβιβάσεις σε ταμειακή βάση προβλέπεται ότι θα διαμορφωθούν στα 26.104 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 2.270 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου του Μεσοπροθέσμου, κυρίως λόγω της μεταφοράς πιστώσεων προς τον ΟΠΕΚΑ για την υλοποίηση του ΚΕΑ, της αυξημένης επιχορήγησης στον ΕΦΚΑ, καθώς και λόγω δράσεων όπως η επιδότηση στέγασης και η επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών για νέους εργαζόμενους.
Τόκοι (σε ακαθάριστη βάση)
Η εκτίμηση για τις δαπάνες τόκων σε ακαθάριστη ταμειακή βάση ανέρχεται σε 6.600 εκατ. ευρώ.
Πιστώσεις υπό κατανομή
Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται κυρίως οι πιστώσεις του ΠΔΕ (με πρόβλεψη ύψους 6.750 εκατ. ευρώ), το τακτικό αποθεματικό (ύψους 1.000 εκατ. ευρώ), οι υπό κατανομή πιστώσεις για τους ΟΚΑ και οι πιστώσεις για την αντιμετώπιση της ροής προσφύγων και μεταναστών.
Σημειώνεται ότι η καθαρή επιβάρυνση του προϋπολογισμού για την τελευταία αυτή δράση (δαπάνες προσφυγικών / μεταναστευτικών ροών τακτικού προϋπολογισμού μείον σχετικές εισροές από Ε.Ε.) εξαιρείται από το πρωτογενές αποτέλεσμα της γενικής κυβέρνησης σε όρους ενισχυμένης εποπτείας.
Αγορές παγίων περιουσιακών στοιχείων
Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται κυρίως οι ταμειακές δαπάνες αγοράς οπλικών συστημάτων, ύψους 530 εκατ. ευρώ. Οι φυσικές παραλαβές των εξοπλιστικών προγραμμάτων προβλέπεται να ανέλθουν σε 336 εκατ. ευρώ.
Δαπάνες ΠΔΕ
Για το έτος 2019 προβλέπεται η διάθεση πόρων 6.750 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ, που αντιπροσωπεύει το 3,5% του προβλεπόμενου ΑΕΠ της χώρας. Από το ανωτέρω ποσό, τμήμα ύψους 5.750 εκατ. ευρώ αφορά συγχρηματοδοτούμενα έργα, με περαιτέρω διάκριση σε 3.870 εκατ. ευρώ για έργα ΕΣΠΑ 2014-2020 και 1.880 εκατ. ευρώ για λοιπά συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα.
Σε ό,τι αφορά, τέλος, το σκέλος του ΠΔΕ που χρηματοδοτείται από αμιγώς εθνικούς πόρους, οι σχετικές πιστώσεις ύψους 1.000 εκατ. ευρώ θα διατεθούν για την ενίσχυση των πολιτικών και δράσεων των υπουργείων και των Περιφερειών, καθώς και την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών.
Μειωμένο κατά 12,6 το δημόσιο χρέος το 2019
Το δημόσιο χρέος του 2019 προβλέπεται στα 323,5 δισ. ευρώ ή 167,8% του ΑΕΠ, 12,6% κάτω του 2018. Για φέτος, εκτιμάται στα 335 δισ. ευρώ ή 180,4% του ΑΕΠ, έναντι 317,41 δισ. ευρώ ή 176,1% του ΑΕΠ το 2017. Η φετινή αύξηση οφείλεται στη δημιουργία ταμειακών διαθεσίμων ασφαλείας (cash buffer), εκ των οποίων θα γίνει μερική χρήση το 2019.
Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό, λαμβανομένων υπόψη των υφιστάμενων υψηλών ταμειακών διαθεσίμων που διατηρεί το Δημόσιο, τα οποία, ακόμα και υπό εξαιρετικά συντηρητικές εκτιμήσεις, επαρκούν για να καλύψουν τις μεικτές χρηματοδοτικές του ανάγκες τουλάχιστον για τα δύο επόμενα έτη, οι στόχοι της εκδοτικής πολιτικής για το 2019 αλλά και μετέπειτα θα προσανατολιστούν σε ομολογιακές εκδόσεις με υψηλή ρευστότητα και όγκο, στη διατήρηση μιας αντιπροσωπευτικής καμπύλης αποδόσεων ελληνικών κρατικών χρεογράφων αναφοράς, καθώς επίσης και στη συνεχή και αδιάλειπτη παρουσία του Δημοσίου στις διεθνείς κεφαλαιαγορές, ως εκδότη κρατικών χρεογράφων, παρέχοντας παράλληλα την αναγκαία διαφάνεια και προβλεψιμότητα στην επενδυτική κοινότητα.
Το σύνολο των νέων ετήσιων εκδόσεων δεν αναμένεται να ξεπερνά τις ετήσιες αποπληρωμές χρεολυσίων, ενώ η αναμενόμενη υπερβάλλουσα ρευστότητα θα αξιοποιηθεί στο πλαίσιο ενός συντεταγμένου προγράμματος διαχείρισης υφιστάμενων υποχρεώσεων χαρτοφυλακίου χρέους, κατά τα πρότυπα των αντίστοιχων προγραμμάτων που έλαβαν χώρα στο πρόσφατο παρελθόν.
Όσον αφορά τις αποκρατικοποιήσεις, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό, τα συνολικά έσοδα για το 2019, τα οποία αναμένεται να πραγματοποιηθούν από το ΤΑΙΠΕΔ, ανέρχονται σε 1.531 εκατ. ευρώ.
