Οι συντονισμένες ενέργειες του υπουργείου Τουρισμού με όλα τα συναρμόδια υπουργεία, τις περιφέρειες και τον ιδιωτικό τομέα που δραστηριοποιείται στους εμπλεκόμενους κλάδους είναι, σύμφωνα με την υπουργό Τουρισμού Έλενα Κουντουρά, το "κλειδί" της εντεινόμενης προσέλκυσης επισκεπτών στη χώρα μας, η οποία για το τρέχον έτος μεταφράζεται σε θεαματική αύξηση αφίξεων και εσόδων. Σε συνέντευξή της στην "Αυγή" της Κυριακής, η υπουργός αναφέρθηκε στην εντυπωσιακή βελτίωση της συνδεσιμότητας της Ελλάδας, η οποία για το 2017 σημαίνει 150 νέες αεροπορικές συνδέσεις και 6.000 επιπλέον πτήσεις προς τα περιφερειακά αεροδρόμια της χώρας. Η δε "φιλοσοφία" της για τον ρόλο του τουρισμού ως σημαντικού μοχλού ανάπτυξης συνοψίζεται στο "365 ημέρες τον χρόνο τουρισμό στην Ελλάδα" μέσω ανοίγματος δυναμικών αγορών (Κίνα, Νότια Κορέα, Μέση Ανατολή κ.λπ.) με νέα προϊόντα, και, βεβαίως προσέλκυση επενδύσεων, η οποία πέρυσι απέδωσε μεταξύ άλλων και υποβολή 142 φακέλων για νέα και υφιστάμενα 4 και 5 αστέρων ξενοδοχεία άνω των 300 κλινών.
Ποια είναι η στρατηγική σας για τον τουρισμό;
Στόχος και όραμά μας είναι 365 ημέρες τον χρόνο τουρισμό στην Ελλάδα. Προς αυτήν την κατεύθυνση σχεδιάσαμε και εφαρμόσαμε την εθνική τουριστική πολιτική μας σε ορίζοντα τετραετίας με πέντε στρατηγικούς άξονες, την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, το άνοιγμα νέων ξένων αγορών, την ανάδειξη νέων ελληνικών προορισμών, την ανάπτυξη θεματικών τουριστικών προϊόντων και την προσέλκυση τουριστικών επενδύσεων.
Τα δύο τελευταία χρόνια, μέσα σε πολύ δύσκολες συνθήκες, με εξωγενείς παράγοντες και γεωπολιτικές εξελίξεις, καταφέραμε με συγκεκριμένο σχέδιο σε πολιτικό, επιχειρησιακό και επικοινωνιακό επίπεδο να πετύχουμε τις υψηλότερες ιστορικά επιδόσεις.
To 2015 είχαμε ρεκόρ 26 εκατομμυρίων διεθνών αφίξεων και το 2016 νέο ρεκόρ 28 εκατομμυρίων. Ο ελληνικός τουρισμός κατέγραψε ρυθμούς ανάπτυξης 7% ετησίως, διπλάσιους του μέσου όρου του παγκόσμιου τουρισμού, που είναι 3%-4%. Εδώ θέλω να τονίσω ότι ο τουρισμός είναι προτεραιότητα της κυβέρνησής μας και έχουμε εξαιρετική συνεργασία με όλα τα συναρμόδια υπουργεία σε μια συντονισμένη προσπάθεια ώστε να ξεπερνάμε εμπόδια, να δίνουμε λύσεις σε παθογένειες του παρελθόντος και να εργαζόμαστε από κοινού στην επίτευξη των αναπτυξιακών μας στόχων στον τουρισμό. Με αυτήν την κοινή προσπάθεια, πετύχαμε την επιμήκυνση της θερινής τουριστικής περιόδου. Ο Σεπτέμβριος, ο Οκτώβριος και ο Νοέμβριος ήταν οι καλύτεροι μήνες όλων των εποχών. Προωθήσαμε νέους ελληνικούς προορισμούς για να διαχυθεί το οικονομικό όφελος σε όλες τις τοπικές κοινωνίες. Αναδείξαμε τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού, κεφάλαιο αναξιοποίητο στο παρελθόν, και τις ενισχύσαμε με θεσμικό πλαίσιο, με στόχο την προσέλκυση επισκεπτών όλο τον χρόνο. Ανοίξαμε δυναμικές αγορές, όπως η Μέση Ανατολή, η Κίνα, η Νότια Κορέα, ενισχύσαμε την Αμερική, τον Καναδά και τη Ρωσία και είχαμε διψήφια αύξηση από όλες αυτές τις αγορές και αύξηση 10% του τουρισμού υψηλού επιπέδου.
Το προβλεπόμενο για φέτος νέο ρεκόρ αφίξεων τουριστών θα μεταφραστεί και σε ανάλογη αύξηση των εσόδων; Έχετε κάποιες πρώτες ενδείξεις για το τι μεγέθη μπορούμε να περιμένουμε;
Το 2017 έχει ξεκινήσει εξαιρετικά, με θεαματική αύξηση στις διεθνείς αφίξεις και με αύξηση των εσόδων που καταγράφονται και από τις εντός Σένγκεν και εκτός Σένγκεν χώρες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αύξηση στα tax free το πεντάμηνο του 2017 40% του τζίρου της εγχώριας αγοράς κυρίως από επισκέπτες αγορών εκτός Σένγκεν. Ο ιδιωτικός τομέας, οι επαγγελματίες και οι φορείς του τουρισμού επιβεβαιώνουν τη σημαντική αύξηση στις πληρότητες και τις διανυκτερεύσεις και τα υψηλά επίπεδα κρατήσεων για τους επόμενους μήνες. Ο τουρισμός ενισχύει την εθνική οικονομία και δημιουργεί θέσεις εργασίας, οι οποίες πλέον είναι πλήρους απασχόλησης λόγω της επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου.
Καμία από τις μεγάλες χώρες με ανερχόμενες οικονομίες, όπου αναδύεται μια μεσοαστική τάξη που ταξιδεύει ολοένα και σε μεγαλύτερους αριθμούς, δεν συνδέεται απευθείας με τη χώρα μας αεροπορικώς. Η Κίνα, για παράδειγμα, συνδέεται με πτήσεις κάτω των 14 ωρών μέσω Turkish, Aeroflot, Alitalia, Etihad, Austrian και Qatar, ενώ ο κινεζικός αερομεταφορέας Air China χρειάζεται πάνω από 24 ώρες. Ομοίως, ούτε οι Ινδοί, ένας λαός που την τελευταία δεκαετία "ανακαλύπτει" τον εξωτερικό τουρισμό, μαζί με τους Ρώσους και τους Κινέζους, μπορούν να έρθουν απευθείας σε μια εξόχως τουριστική χώρα που περιμένει 30.000.000 επισκέπτες. Υπάρχει κάποιο σχέδιο των συναρμόδιων στην κυβέρνηση να αντιμετωπιστεί αυτό; Έχουν περάσει δέκα χρόνια από τον Ιανουάριο του 2007, όταν είχε προαναγγείλει κάτι τέτοιο ο τότε υπουργός Οικονομίας της κυβέρνησης Καραμανλή στο Νέο Δελχί.
«Κλειδί» για την αύξηση του τουρισμού είναι η δυναμική και στοχευμένη προβολή και προώθηση της Ελλάδας ως παγκόσμιος ελκυστικός προορισμός. Ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού, ακολουθώντας την εθνική τουριστική πολιτική που έχει χαράξει το υπουργείο, έχει καταρτίσει στρατηγική επικοινωνίας ώστε να προβάλλουμε με συγκεκριμένο σχέδιο δράσης την Ελλάδα με μεικτή διαφήμιση σε όλα τα μέσα, με ενισχυμένη παρουσία στα μεγαλύτερα online και offline εργαλεία υψηλής απήχησης, με συμμετοχή στον μεγαλύτερο αριθμό διεθνών τουριστικών εκθέσεων και επίσης διοργανώνει ταξίδια εξοικείωσης, που το 2016 αυξήθηκαν σε 251 σε όλη την Ελλάδα, όταν στο παρελθόν δεν ξεπερνούσαν τα 40.
Καθοριστικός παράγοντας στην τουριστική ανάπτυξη είναι η συνδεσιμότητα. Η κυβέρνησή μας, μέσα από τις διμερείς και τριμερείς σχέσεις που ενισχύει πολιτικά και επενδυτικά με συγκεκριμένο σχέδιο, διαπραγματεύεται έτσι ώστε να υπάρχουν περισσότερες απευθείας αεροπορικές συνδέσεις με τις παραδοσιακές μας αγορές που ενισχύουμε κάθε χρόνο αλλά και με νέες αγορές που ανοίγουμε. Το 2016 εξασφαλίσαμε μεγάλο αριθμό νέων απευθείας πτήσεων τσάρτερ και low cost αεροπορικών εταιρειών. Σε συνέχεια των διαπραγματεύσεών μας, τρεις αμερικανικές εταιρείες πραγματοποίησαν θερινές πτήσεις προς την Ελλάδα το 2016, οι Αmerican, Delta και United, όταν στο παρελθόν απευθείας πτήση πραγματοποιούσε μόνο η Delta. Επιπλέον, για το 2017 διαπραγματευτήκαμε με την Emirates και εξασφαλίσαμε την έναρξη του δρομολογίου Ντουμπάι - Αθήνας - Νέας Υόρκης, που συνδέει πλέον την Ελλάδα με την Αμερική καθημερινά και όλο τον χρόνο. Σε συνέχεια των κορυφαίων κυβερνητικών επαφών στην Κίνα, η Air China εξήγγειλε την έναρξη απευθείας πτήσης Αθήνας - Πεκίνο από το φθινόπωρο και China Eastern την απευθείας πτήση από Σανγκάη. Στην Ινδία, τουριστική αγορά που επιλέξαμε να ανοίξουμε στρατηγικά το 2017, έχει ήδη συμφωνηθεί σε επίπεδο υπουργών Μεταφορών επίσης η διερεύνηση της έναρξης απευθείας πτήσης. Από την πλευρά μας, έχουμε εξασφαλίσει συμφωνίες με tour operators για την αύξηση του τουριστικού ρεύματος από όλες τις αγορές που είναι προτεραιότητά μας και ήδη έχουμε εξαιρετικά αποτελέσματα. Το 2017 είναι μια πολύ ικανοποιητική χρονιά, καθώς έχουν προγραμματιστεί 150 νέες συνδέσεις και 6.000 επιπλέον πτήσεις προς τα περιφερειακά αεροδρόμια της χώρας.
Τουρισμός με "βραχιολάκια": Ένας θεσμός ο οποίος έχει μπει στο στόχαστρο των τοπικών κοινωνιών, εξακολουθεί να αποσπά μεγάλα μερίδια της τουριστικής πίτας. Πώς μπορούν να τον ανταγωνιστούν οι μικρομεσαίοι που δραστηριοποιούνται στον κλάδο;
Η Ελλάδα προσφέρει όλα τα είδη τουρισμού. Το all inclusive είναι ένα κομμάτι του ελληνικού τουριστικού προϊόντος που διαχρονικά αναπτύσσεται. Έχουμε ωστόσο εξαιρετική συνεργασία με τους ιδιώτες που έχουν πλέον αντιληφθεί ότι οι πελάτες τους είναι πολύ πιο ικανοποιημένοι όταν βγαίνουν εκτός του ξενοδοχείου και γνωρίζουν τις παραδόσεις, τα έθιμα, την τοπική γαστρονομία και διασκέδαση, την τοπική αγορά και γενικότερα απολαμβάνουν τη συνολική αυθεντική εμπειρία του προορισμού και την παγκοσμίως φημισμένη θερμή φιλοξενία των Ελλήνων. Στην εθνική τουριστική πολιτική μας υπάρχει ξεκάθαρο σχέδιο για την ανάπτυξη και προώθηση θεματικών τουριστικών προϊόντων σε συνεργασία με τους φορείς σε κάθε περιφέρεια και προορισμό. Ενισχύουμε από κοινού με τον ιδιωτικό τομέα δράσεις για τη στήριξη των τοπικών κοινωνιών και την προώθηση των τοπικών προϊόντων. Ταυτόχρονα μέσω των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ υποστηρίζουμε τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Το πρώτο πρόγραμμα που προκηρύξαμε μέσω του ΕΠΑΝΕΚ αφορούσε τη στήριξη υφιστάμενων μικρομεσαίων τουριστικών επιχειρήσεων για τον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμισή τους και σύντομα θα προκηρυχθεί νέο πρόγραμμα για την ίδρυση νέων μικρομεσαίων επιχειρήσεων στον τουρισμό.
Πρόσφατη έρευνα του booking.com μεταξύ ταξιδιωτών έδειξε ότι το 2016 η Αθήνα βρέθηκε στην 4η θέση ανάμεσα σε 25 κορυφαίους γαστρονομικούς προορισμούς στον κόσμο. Μπορούμε να περιμένουμε ανάλογα ευνοϊκές εξελίξεις και σε άλλες "εναλλακτικές" μορφές τουρισμού, όπου τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα είναι μεγάλα (λ.χ. θρησκευτικός τουρισμός, αγροτουρισμός, οικοτουρισμός, όπου ανταγωνίστριες χώρες, όπως η Γαλλία ή ακόμη και η Ελβετία, βρίσκονται πολύ μπροστά, τουρισμός της 3ης ηλικίας, η οποία σύντομα θα αποτελεί το ένα τέταρτο του πλανήτη κ.λπ.) ή έχουν περιθώρια ανάπτυξης άλλες μορφές, όπως π.χ. ο αθλητικός τουρισμός, στον οποίο θα έχετε ασφαλώς και κάποια ιδιαίτερη ευαισθησία ως παλιότερη αθλήτρια του στίβου;.
Ο θεματικός τουρισμός ήταν στο παρελθόν ένα κεφάλαιο αναξιοποίητο. Εμείς προτάξαμε τον θεματικό τουρισμό ως στρατηγικό άξονα και στόχο στην εθνική τουριστική πολιτική μας. Προωθούμε νέους ελληνικούς προορισμούς και νέα τουριστικά προϊόντα και εμπειρίες που μπορούν να προσελκύσουν τουρισμό στην Ελλάδα όλο τον χρόνο, που για εμάς αποτελεί κεντρικό στόχο. Προτεραιότητα δίνουμε στον πολιτιστικό τουρισμό, τον συνεδριακό, που εξελίσσεται πολύ δυναμικά με την ανάληψη παγκόσμιας εμβέλειας συνεδρίων. Ενεργοποιήσαμε τις κοινές επιτροπές με τις τρεις Εκκλησίες, την Εκκλησία της Ελλάδος, την Εκκλησία της Κρήτης και τις Ιερές Μητροπόλεις Δωδεκανήσου, για την οργανωμένη προώθηση και προβολή του θρησκευτικού και προσκυνηματικού τουρισμού. Συστήσαμε την Εθνική Συντονιστική Επιτροπή για την Κρουαζιέρα από κοινού με το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, ένα εθνικό όργανο με τη συμμετοχή 28 φορέων για την εφαρμογή, για πρώτη φορά, εθνικής ενιαίας στρατηγικής ανάπτυξης της κρουαζιέρας, του γιότινγκ και του καταδυτικού τουρισμού.
Συνεργαζόμαστε εξαιρετικά με τα συναρμόδια υπουργεία για τον τουρισμό, υγείας και ευεξίας, που περιλαμβάνει τον ιατρικό και τον ιαματικό τουρισμό, και νομοθετούμε για να εξαλείψουμε κενά και παθογένειάς του παρελθόντος. Θεσπίσαμε τις προδιαγραφές για τα κάμπινγκ, τα χιονοδρομικά κέντρα και τα ορειβατικά καταφύγια, τις ιαματικές εγκαταστάσεις. Προωθούμε τον αθλητικό και προπονητικό τουρισμό, μορφές τουρισμού στη φύση, όπως ο περιπατητικός και ο ποδηλατικός, διαμορφώνουμε το πλαίσιο για τον αγροτουρισμό, υπογράψαμε ΚΥΑ για τις προδιαγραφές των αγροτουριστικών καταλυμάτων και συμμετέχουμε στο Φόρουμ Αγροδιατροφής - Βιομηχανίας Τουρισμού. Η γαστρονομία εξελίσσεται σε πολύ δυναμική μορφή και ενισχύουμε με δυναμικές πρωτοβουλίες την προώθηση της ελληνικής διατροφής και τη διασύνδεση του τουρισμού με τα τοπικά προϊόντα.
Σε συνεργασία με τις περιφέρειες και τον ιδιωτικό τομέα, ολοκληρώνουμε όλη τη στρατηγική και τις υπόλοιπες μορφές τουρισμού, που στο άμεσο μέλλον θα έχουν πολύ δυναμική ανάπτυξη και απήχηση.
Πέρυσι σημειώθηκε ρεκόρ αφίξεων στην Αθήνα, όπου ήρθαν 4,6 εκατομμύρια επισκέπτες, ωστόσο παραμένει από τις πρωτεύουσες με συγκριτικά μικρό ποσοστό έναντι της υπόλοιπης χώρας. Ποιες κινήσεις μπορούν να γίνουν, δεδομένης βεβαίως και της οικονομικής στενότητας της χώρας μας, ώστε να καταστεί μονιμότερο το φαινόμενο;
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνουμε στον πολιτιστικό τουρισμό και τον τουρισμό πόλεως, έτσι ώστε η Αθήνα πια και η Θεσσαλονίκη να μην αποτελούν σταθμούς μετεπιβίβασης, αλλά οι επισκέπτες να παραμένουν και να απολαμβάνουν όσα οι υπέροχοι αυτοί προορισμοί μπορούν να προσφέρουν. Η Αθήνα, η πόλη που δεν κοιμάται ποτέ, με την πλούσια Ιστορία της και τον πολιτισμό της, τις άπειρες επιλογές που προσφέρει για εκπληκτικές γεύσεις, αγορές και διασκέδαση, και φυσικά για μικρές κρουαζιέρες σε κοντινά νησιά που μπορούν να απολαύσουν σε ένα «μεγάλο σαββατοκύριακο». Το εξαιρετικό Μουσείο της Ακρόπολης, το Πολιτιστικό Κέντρο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης αποτελούν πλέον ισχυρούς πόλους έλξης επισκεπτών από όλον τον κόσμο. Σε αυτήν την προσπάθεια εργαζόμαστε από κοινού με την Περιφέρεια της Αττικής, τον Δήμο Αθηναίων και όλους τους φορείς. Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι που οι προσπάθειες αυτές απέδωσαν και η Αθήνα είχε εξαιρετικές επιδόσεις σε διανυκτερεύσεις και πληρότητες, 85% -100% κατά τη διάρκεια του 2016. Το 2017 βρίσκει την Αθήνα πολύ ενισχυμένη σε επίπεδο διεθνών αφίξεων και τουριστικής κίνησης και με πολύ υψηλές πληρότητες.
Μιλήσατε προηγουμένως για "τουρισμό 365 ημερών". Ποια βήματα θα ακολουθήσουμε; Υπάρχει κάποιο χρονοδιάγραμμα και σχέδιο;
Η εθνική τουριστική πολιτική μας, όπως σας ανέφερα, είναι σε βάθος τετραετίας με στόχο 365 ημέρες τον χρόνο τουρισμό. Το υπουργείο, έχοντας ως αρμοδιότητα το νομοθετικό έργο, βοηθά τους επαγγελματίες στην καθημερινότητά τους και έχει κάνει εξαιρετική δουλειά σε ό,τι αφορά την απλοποίηση διαδικασιών αδειοδότησης και λειτουργίας και μείωσης της γραφειοκρατίας. Πρόσφατα ανακοινώσαμε την κωδικοποίηση της τουριστικής νομοθεσίας εκατό και πλέον ετών, που σήμερα είναι σε ένα ενιαίο ψηφιακό υπόβαθρο, με σύγχρονη αποτύπωση και με συνεχή επικαιροποίηση, ένα έργο - παρακαταθήκη για τον ελληνικό τουρισμό.
Επίσης, δρομολογήσαμε το Δορυφόρο Λογαριασμό Τουρισμού, μια εξαγγελία ετών που εμείς κάναμε πράξη ώστε να έχουμε συνολικά και αξιόπιστα στοιχεία για τα τουριστικά μεγέθη της χώρας και ένα σύγχρονο ουσιαστικό εργαλείο στην άσκηση της τουριστικής πολιτικής μακροπρόθεσμα. Άμεσα θα έχουμε έτοιμο το νομοσχέδιο για την αναβάθμιση της δημόσιας τουριστικής εκπαίδευσης που στο παρελθόν είχε εγκαταλειφθεί, ώστε να ενισχύσουμε την ποιότητα των υπηρεσιών και την υψηλού επιπέδου κατάρτιση των στελεχών και εργαζομένων στον κλάδο.
Σε βάθος τετραετίας, εφαρμόζοντας την εθνική μας πολιτική, επιμηκύναμε την περίοδο, ανοίξαμε νέες αγορές, προβάλαμε νέους προορισμούς και νέα τουριστικά προϊόντα και προσελκύσαμε νέες επενδύσεις ώστε η διαθεσιμότητα να μπορεί να καλύψει την αυξημένη ζήτηση.
Υπάρχει έκρηξη προτάσεων για τουριστικές επενδύσεις, διότι έχουμε κερδίσει την αξιοπιστία και την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Μόνο το 2016 υποβλήθηκαν στην αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου μας ΕΥΠΑΤΕ 142 φάκελοι για νέα και υφιστάμενα ξενοδοχεία 4 και 5 αστέρων άνω των 300 κλινών, που είτε έχουν αδειοδοτηθεί ή βρίσκονται σε διαδικασία αδειοδοτήσης. Στον αναπτυξιακό νόμο υποβλήθηκαν 251 προτάσεις για ξενοδοχειακές επενδύσεις, το 50% της συνολικής αξίας των επενδύσεων. Τα άμεσα αποτελέσματα στον τουρισμό έχουν δώσει στην εθνική μας οικονομία πολύ μεγάλη στήριξη αυτά τα δύο χρόνια. Δεν εφησυχάζουμε. Συνεχίζουμε και πλέον, με την επιτυχή ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, κινούμαστε με γρήγορους ρυθμούς προς την ανάπτυξη.
Ο τουρισμός είναι εθνική υπόθεση και είναι η μεγάλη επένδυσή μας για το μέλλον, με καθοριστική συμβολή στην οικονομική και κοινωνική ευημερία της πατρίδας μας.
