Live τώρα    
15°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Σποραδικές νεφώσεις
15 °C
13.1°C17.0°C
2 BF 66%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
13 °C
11.1°C15.3°C
0 BF 66%
ΠΑΤΡΑ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
9.0°C13.8°C
2 BF 69%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
13.8°C14.1°C
2 BF 77%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
8 °C
7.9°C14.1°C
0 BF 87%
Από τη σταφίδα και τον καπνό στους tour operators
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Από τη σταφίδα και τον καπνό στους tour operators

Είναι ένα αλισβερίσι σαν όλα τα άλλα. Ένας πουλά και άλλος αγοράζει. Η διαφορά είναι ότι ο πωλητής μιλά ελληνικά και ο αγοραστής αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, κινέζικα...

Κατά καιρούς αυτό το αλισβερίσι έχει δικούς του κανόνες που υπακούουν σε πολιτικές αποφάσεις και προτεραιότητες αλλά και στο παγκόσμιο εμπορικό γίγνεσθαι. Στα παλιά τα χρόνια οι κανόνες αυτοί στόχο είχαν την "προστασία" της ντόπιας παραγωγής. Αυτό γινόταν με φόρους, καθορισμό των εισαγόμενων ποσοτήτων ενός συγκεκριμένου προϊόντος, με συναλλαγματικούς και πιστωτικούς κανόνες. Ήταν η εποχή των... συνόρων.

Η σημερινή εποχή, όπου ουσιαστικά τους κανόνες βάζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, ότι ισχυρίζονται για κάποιους είναι η παντοδυναμία του ελεύθερου εμπορίου: Γκρεμισμένα σύνορα, διαλυμένες άμυνες της εθνικής παραγωγής αλλά "ποινές" και "κυρώσεις" σε όσους βάζουν εμπόδια στην ελεύθερη διακίνηση των προϊόντων συνθέτουν το νέο πλαίσιο αυτού του αλισβερισιού. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι αυτή η "ελευθερία" είναι κατ' επίφαση, πολύ απλά διότι όσοι θέλουν να μπουν σε αυτό το αλισβερίσι δεν έχουν ούτε το ίδιο βάρος ούτε την ίδια δύναμη. Παράλληλα, η ίδια η φύση του εμπορίου έχει αλλάξει καθώς πολλά από τα προϊόντα σε αυτό το αλισβερίσι έχουν μετατραπεί σε χρηματιστηριακά προϊόντα και αυτό πρακτικά σημαίνει ότι έχουν ανατραπεί οι βασικοί κανόνες της προσφοράς και της ζήτησης.

Υπό το πρίσμα αυτό, το αλισβέρισι αυτό μπορεί να είναι και μία "φωτογραφία": της δομής της οικονομίας ενός κράτους αλλά και της οικονομικής κοσμοθεωρίας που επικρατεί σε μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή στον πλανήτη. Κάπως έτσι περάσαμε από τους δασμούς και τις ποσοστώσεις στο κλίρινγκ και από εκεί στον κεντρικό σχεδιασμό και τέλος, στην κατάργηση του παρελθόντος.

Το ελληνικό "δούναι και λαβείν", δηλαδή το εμπόριο με το εξωτερικό, είναι ένας αρκετά αποτελεσματικός τρόπος για να παρακολουθήσει κανείς την πορεία μετασχηματισμού της ελληνικής οικονομίας. Πολλές φορές βοηθά στο να ερμηνεύσει κορυφαίες στιγμές της ελληνικής ιστορίας -κυρίως καταστροφές- ενώ ενίοτε δίνει απαντήσεις σε μείζονος σημασίας κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές.

Το ελληνικό διεθνές εμπόριο παρουσιάζει μία ιδιαιτερότητα: στατιστικά στοιχεία για τα πρώτα 25 χρόνια του ελληνικού κράτους δεν υπάρχουν. Στην πραγματικότητα οι πρώτες απόπειρες καταγραφής ξεκινούν στα μέσα περίπου του 19ου αιώνα. Η δεύτερη ιδιαιτερότητα είναι ότι για έναν περίπου αιώνα το ελληνικό διεθνές εμπόριο βασίστηκε σε δύο εμβληματικά αγροτικά προϊόντα: τη σταφίδα και τον καπνό. Το 1851 η αξία των εξαγωγών σταφίδας ήταν 332.234 στερλίνες και του καπνού 3.646. Το 1900 έφτασε στα 2.102.168 και τις 140.257 αντίστοιχα. Το 1938 η αξία των εξαγωγών σταφίδας ήταν 2.653.793 στερλίνες και του καπνού εκτινάχθηκαν στα 9.307.612.

Αν προχωρήσει κανείς λίγο παραπέρα, θα διαπιστώσει ότι το ελαιόλαδο, τα κρασιά, η σταφίδα και ο καπνός ήταν τα κύρια εξαγωγικά προϊόντα, τα οποία κάλυπταν πάνω από το 60% του συνόλου των εξαγωγών. Την εξάρτηση των εξαγωγών από την παραγωγή και την εξωτερική ζήτηση η ελληνική οικονομία την πλήρωσε πολύ ακριβά: οι δύο χρεοκοπίες ήταν σε σημαντικό βαθμό αποτέλεσμα της κρίσης στη διεθνή ζήτηση για σταφίδα και καπνό. Θα μπορούσε κάποιος να υποστηρίξει, έχοντας την εμπειρία του παρελθόντος, ότι η "εξάρτηση" είναι μια κατάσταση η οποία μεσοπρόθεσμα θέτει μια οικονομία σε κατάσταση συνεχούς ομηρίας καθώς μια απότομη επιδείνωση των συνθηκών της αγοράς είτε σε επίπεδο πραγματικής ζήτησης είτε κερδοσκοπικών πιέσεων στις αγορές των παραγώγων μπορεί να τινάξει στον αέρα μια οικονομία.

Και αυτή η εξάρτηση είναι σήμερα ιδιαίτερα επίκαιρη καθώς το τουριστικό δόγμα φαίνεται ότι εξελίσσεται στη σταφίδα του 21ου αιώνα...

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL