Για τον ρόλο της Ελλάδας στις ευρωρωσικές σχέσεις, τις προοπτικές των ελληνορωσικών σχέσεων, αλλά και την εξομάλυνση της κρίσης ανάμεσα στη Μόσχα και την Άγκυρα μιλάει ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της Ρωσικής Ομοσπονδίας Αρκάντιϊ Ντβορκόβιτς στην αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στην "Αυγή".
Ο Αρκάντιϊ Ντβορκόβιτς, λίγο πριν από τη συνάντησή του με τον Αλέξη Τσίπρα στη Θεσσαλονίκη, αποτιμά θετικά το επίπεδο στο οποίο βρίσκονται οι επαφές Ελλήνων και Ρώσων αξιωματούχων. Σημειώνει ότι η δουλειά της Μεικτής Επιτροπής και των ομάδων εργασίας κρίνεται ως “αρκετά αποτελεσματική”. Σε ό,τι αφορά την ενέργεια υπογραμμίζει ότι “Είμαστε ανοιχτοί στην υλοποίηση σχεδίων ενεργειακών υποδομών από κοινού με τους Έλληνες συνεργάτες”. Για τον τουρισμό δε, μιλάει για αύξηση του όγκου των τουριστικών ανταλλαγών.
Παραδέχεται πως, λόγω των εκατέρωθεν κυρώσεων, η Ρωσία και η Ε.Ε. “υφίστανται σημαντικές οικονομικές απώλειες”. Τονίζει ωστόσο ότι “είναι σημαντικό ότι η Ελλάδα αναγνωρίζει τον ρόλο της Ρωσίας στην ενίσχυση της διεθνούς ασφάλειας, την οικοδόμηση σχέσεων καλής γειτονίας και εποικοδομητικής συνεργασίας στην Ευρώπη και την Ανατολική Μεσόγειο και ότι είναι υπέρ του διαλόγου και στην από κοινού αναζήτηση τρόπων επίλυσης των υφιστάμενων προβλημάτων”.
Σε ό,τι αφορά τους αγωγούς, ο αντιπρόεδρος της ρωσικής κυβέρνησης σημειώνει πως, παρά την αποκατάσταση των ρωσοτουρκικών σχέσεων και την αλλαγή στάσης των βουλγαρικών αρχών, για να προχωρήσει η κατασκευή τους, η Ρωσία ζητάει “αξιόπιστες εγγυήσεις νομικής φύσης, οι οποίες για την ώρα δεν υπάρχουν”. Όπως εξηγεί, αυτή η προϋπόθεση έχει μπει στο τραπέζι, καθώς “εμείς έχουμε υποστεί συγκεκριμένες ζημιές λόγω της άρνησης των Ευρωπαίων εταίρων να υλοποιήσουν αυτό το σχέδιο. Οι προθέσεις τους μόνο δεν μας αρκούν”. Έτσι, καταλήγει, “όπως έχουν διαμορφωθεί οι συνθήκες, το βασικό σχέδιο για τη μεταφορά ρωσικού αερίου προς τη νοτιοδυτική κατεύθυνση, και κατά κύριο λόγο στις χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης, αποτελεί ο Turkish Stream”.
* Ποια είναι η εκτίμησή σας για τις ελληνορωσικές σχέσεις σήμερα;
Όταν υπάρχουν καλές πολιτικές σχέσεις, μπορούμε από κοινού να κάνουμε πολύ περισσότερα στην οικονομία. Γι’ αυτό υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις: μόνο κατά τον τελευταίο χρόνο πραγματοποιήθηκαν οι επισκέψεις του προέδρου της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ελλάδα και του Προέδρου της Ελλάδας Προκόπη Παυλόπουλου στη Μόσχα, ενώ ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έχει επισκεφθεί τη Ρωσία όχι μια φορά. Επίσης, για μένα, η συμμετοχή στην Έκθεση δεν είναι η πρώτη επίσκεψη - την άνοιξη στην Αθήνα είχα συναντήσεις τόσο με τον πρωθυπουργό, όσο και με άλλους υπουργούς και θεωρώ αυτές τις συναντήσεις εποικοδομητικές και περιεκτικές. Βέβαια, η διεξαγωγή του Αφιερωματικού Έτους Ελλάδας-Ρωσίας φέτος έγινε ορόσημο για τις ελληνορωσικές σχέσεις. Είμαστε βέβαιοι ότι αυτό θα συμβάλει στην ενίσχυση των φιλικών δεσμών μεταξύ των λαών μας.
Όσον αφορά την οικονομική συνεργασία, κεντρικός συντονιστικός μηχανισμός σε αυτόν τον τομέα παραμένει η Μεικτή Ελληνορωσική Επιτροπή για την Οικονομική, Βιομηχανική, Τεχνολογική και Επιστημονική συνεργασία. Η επόμενη συνεδρίασή της έχει προγραμματιστεί για φέτος τον Νοέμβριο στη Θεσσαλονίκη. Θεωρούμε ότι η δραστηριότητα της Επιτροπής και των ομάδων εργασίας ανά τομέα που έχουν δημιουργηθεί είναι αρκετά αποτελεσματική.
Παρά την κάποια μείωση του όγκου του εξωτερικού εμπορίου, προσδοκούμε ότι τα νέα προγράμματα θα τον επηρεάσουν θετικά. Πιστεύω ότι τα βήματα των πλευρών για την προώθηση των τουριστικών προϊόντων θα επιτρέψουν φέτος να ανακτήσουμε, ακόμη και να αυξήσουμε τους όγκους των τουριστικών ανταλλαγών. Και είμαι βέβαιος ότι πρέπει να επεκτείνουμε τη συνεργασία μας πιο ενεργά στους τομείς της υψηλής τεχνολογίας, στον τομέα των καυσίμων και της ενέργειας, της υλοποίησης αμοιβαίως επωφελών επενδυτικών προγραμμάτων. Είμαστε ανοιχτοί στην υλοποίηση σχεδίων ενεργειακών υποδομών από κοινού με τους Έλληνες συνεργάτες.
* Πιο συγκεκριμένα, ποιος είναι ο ρόλος, κατά την άποψή σας, των ελληνορωσικών σχέσεων στην περίπλοκη διεθνή κατάσταση και ποιες οι προοπτικές ανάπτυξής τους;
Εμείς θεωρούμε ότι σήμερα το σημαντικό στοιχείο στο συνολικό φάσμα που διέπει τις σχέσεις μας είναι ο διάλογος στην εξωτερική πολιτική. Συνεργαζόμαστε επιτυχώς στους βασικούς διεθνείς οργανισμούς, στον ΟΗΕ, τον ΟΑΣΕ, στο Συμβούλιο της Ευρώπης, στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας Ευξείνου Πόντου. Υπάρχει μεταξύ μας μια κοινή αντίληψη σε διάφορα κρίσιμα ζητήματα, όπως είναι η κατάσταση στη Μέση Ανατολή, και συγκεκριμένα όσον αφορά την κατάσταση στη Συρία, η καταπολέμηση της διεθνούς τρομοκρατίας, η μεταναστευτική κρίση στην Ευρώπη, η από κοινού αντιμετώπιση και άλλων παγκόσμιων προκλήσεων.
Για εμάς είναι σημαντικό ότι η Ελλάδα αναγνωρίζει τον ρόλο τής Ρωσίας στην ενίσχυση της διεθνούς ασφάλειας, στην οικοδόμηση σχέσεων καλής γειτονίας και εποικοδομητικής συνεργασίας στην Ευρώπη και την ανατολική Μεσόγειο και ότι είναι υπέρ του διαλόγου και στην από κοινού αναζήτηση τρόπων επίλυσης των υφιστάμενων προβλημάτων.
* Ποιοι ευθύνονται για το ότι εξακολουθούν να ισχύουν οι κυρώσεις μέχρι σήμερα και πώς θα τις υπερβούμε;
Δυστυχώς, μέχρι στιγμής, οι κυρώσεις εξακολουθούν να ισχύουν και να επηρεάζουν αρνητικά τις οικονομικές σχέσεις των χωρών μας. Έχουμε δηλώσει επανειλημμένα ότι είναι μάταιο να επιχειρούν να επηρεάσουν την πολιτική μας υιοθετώντας παρόμοια μέτρα. Είναι κάτι το αντιπαραγωγικό και βλάπτει απολύτως τους πάντες. Εκτός των άλλων, οι κυρώσεις πλήττουν τις αρχές του ελεύθερου εμπορίου και των επενδύσεων, της οικονομικής ισονομίας, τον σεβασμό των αμοιβαίων συμφερόντων, συρρικνώνουν τις ήδη υπάρχουσες επιχειρηματικές σχέσεις και, τελικά, υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής των απλών πολιτών.
Ωστόσο, θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι δεν ήμασταν εμείς οι πρώτοι που επιβάλαμε τις κυρώσεις και που συνεχίζουμε να τις παρατείνουμε. Τα μέτρα που πήραμε ως απάντηση στις κυρώσεις, περιορίζοντας τις εισαγωγές ορισμένων προϊόντων από την Ε.Ε., ήταν αναγκαστικά. Αντιλαμβανόμαστε ότι η Ελλάδα ως μέλος της Ε.Ε., ενεπλάκη παρά τη θέλησή της στην τροχιά της αντιρωσικής πολιτικής επιβολής κυρώσεων που έχουν υιοθετήσει οι μεγάλες δυτικές χώρες. Γνωρίζουμε ότι η πολιτική αυτή των Βρυξελλών, οι συνέπειες της οποίας επηρεάζουν και τους Έλληνες εξαγωγείς, δεν γίνεται αποδεκτή από τους πολίτες της χώρας σας. Το θέμα αυτό, βεβαίως, θα συζητηθεί στις επικείμενες συναντήσεις μου με την ελληνική πολιτική ηγεσία. Κύριος στόχος μας είναι να περιορίσουμε στο ελάχιστο τις αρνητικές συνέπειες. Για όλους αυτούς τους λόγους, οι ηγέτες εκείνων των χωρών που επέμεναν στην επιβολή κυρώσεων κατά της Ρωσίας, λανθασμένα κατά την άποψή μας, καθώς τις συνέδεαν με την πολιτική της χώρας μας σε σχέση με την Ουκρανία, θα πρέπει να κάνουν το πρώτο βήμα και να επανεξετάσουν τις αποφάσεις τους. Αυτό θα είναι προς όφελος όλων.
* Ποιος είναι ο ρόλος της Ελλάδας στη διαμόρφωση των σχέσεων της Ε.Ε. με τη Ρωσία;
Οι σχέσεις μας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, θα το πούμε ξεκάθαρα, δεν βρίσκονται στην καλύτερη εποχή τους. Και οι δύο πλευρές υφίστανται σημαντικές οικονομικές απώλειες εξαιτίας των κυρώσεων. Κατά τους υπολογισμούς των ειδικών, μέσα σε δύο χρόνια η Ευρωπαϊκή Ένωση έχασε γύρω στα 100 δισ. ευρώ, ενώ το ίδιο διάστημα οι απώλειες της Ρωσίας κυμάνθηκαν γύρω στο 1,5% του ΑΕΠ. Ο όγκος των εμπορικών μας συναλλαγών με την Ευρωπαϊκή Ένωση στο πρώτο εξάμηνο του 2016 μειώθηκε κατά 26% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του περασμένου έτους, ενώ σύμφωνα με τα απολογιστικά στοιχεία το 2015 η πτώση έφτασε στο 38% σε σύγκριση με το 2014.
Είμαστε πεπεισμένοι ότι η ομαλοποίηση των σχέσεών μας, η επανέναρξη του διαλόγου σε όλα τα επίπεδα θα ήταν προς το συμφέρον τόσο της Ρωσικής Ομοσπονδίας όσο και των ίδιων των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κι αυτό γιατί σε μεγάλο βαθμό παραμένουμε προσανατολισμένοι ο ένας προς τον άλλο τόσο στην οικονομική συνεργασία όσο και στην επίλυση των τοπικών και παγκόσμιων προβλημάτων.
Εκτιμούμε τη στάση της ελληνικής ηγεσίας, η οποία κατανοεί τη σημασία της διαμόρφωσης σχέσεων στρατηγικής συνεργασίας μεταξύ της Ε.Ε. και της Ρωσίας. Κατατάσσουμε την Ελλάδα στην ομάδα των φίλων μας στο πλαίσιο της Ε.Ε., των χωρών που υποστηρίζουν τον εποικοδομητικό διάλογο μαζί μας. Αναμφισβήτητα, λαμβάνουμε υπ' όψη μας αυτή την προσέγγιση της Αθήνας κατά τη διαμόρφωση των διμερών μας σχέσεων. Είμαι βέβαιος ότι, παρά τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει η χώρα σας, ο ρόλος της Ελλάδας στην αποκατάσταση της ολόπλευρης συνεργασίας μεταξύ της Ρωσίας και της Ε.Ε. μπορεί και πρέπει να είναι εξαιρετικά σημαντικός.
Η Ρωσία τιμώμενη χώρα στη ΔΕΘ
* Ποια είναι η συμμετοχή της Ρωσίας στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, στην οποία είναι τιμώμενη χώρα;
Η συμμετοχή μας στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης ήδη έχει γίνει παράδοση. Φέτος, η Ρωσία είναι η τιμώμενη χώρα. Ελπίζω πως οι ρωσικές συμμετοχές θα έχουν ενδιαφέρον για τους ξένους και κυρίως για τους Έλληνες εταίρους μας. Θεωρούμε τη συμμετοχή της Ρωσίας σε αυτή τη μεγάλη εκδήλωση, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για όλα τα Βαλκάνια και τη Μεσόγειο, σημαντικό γεγονός στο πλαίσιο του Αφιερωματικού Έτους Ελλάδας - Ρωσίας.
Πάνω από είκοσι ρωσικές εταιρείες θα παρουσιάσουν στη Θεσσαλονίκη τα προϊόντα τους. Είμαι βέβαιος ότι στην πορεία της Έκθεσης θα πραγματοποιηθούν πολλές επιχειρηματικές επαφές και η Έκθεση θα αποτελέσει βασικό πεδίο αναζήτησης σημαντικών συμφωνιών μεταξύ εταιρειών και επιχειρηματικών κύκλων των κρατών μας.
Στην έκθεσή μας λαμβάνουν μέρος όχι μόνο κορυφαίες επιχειρήσεις, όπως η Gazprom και οι Ρωσικοί Σιδηρόδρομοι, αλλά και μεγάλες βιομηχανικές Περιφέρειες της Ρωσίας, η Δημοκρατία του Ταταρστάν και η Περιφέρεια της Σταυρούπολης.
Παράλληλα, θα πραγματοποιηθεί το Ελληνορωσικό Επιχειρηματικό Φόρουμ, το οποίο καταδεικνύει πλήρως την τεράστια δυναμική των δυνατοτήτων συνεργασίας, ανάπτυξης και εκσυγχρονισμού στους διάφορους τομείς της βιομηχανίας και της αγροτικής οικονομίας.
Ρωσοτουρκικές σχέσεις και αγωγοί
* Το τελευταίο διάστημα διαφαίνεται μια νέα αντιμετώπιση της Άγκυρας από τη Μόσχα. Τι επέδρασε προς αυτή την κατεύθυνση; Μήπως η αποτυχημένη απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος στην Τουρκία; Πιστεύετε ότι έπειτα από αυτό μπορεί να τεθεί και πάλι το ζήτημα της κατασκευής του αγωγού αερίου South Stream μέσω της Τουρκίας;
Τα γεγονότα στην εσωτερική πολιτική κατάσταση της Τουρκίας δεν είχαν σχέση με τη διαδικασία ομαλοποίησης των ρωσοτουρκικών σχέσεων. Ο διάλογος με την Άγκυρα αποκαταστάθηκε πριν ακόμη από την απόπειρα πραξικοπήματος, μετά την αποστολή από τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις 27 Ιουνίου μηνύματος με επίσημη συγγνώμη για την κατάρριψη του ρωσικού στρατιωτικού αεροσκάφους. Αυτό το ώριμο πλέον πολιτικό βήμα από την πλευρά της τουρκικής ηγεσίας και οι επαφές που ακολούθησαν σε ανώτατο επίπεδο επέτρεψαν να προχωρήσουμε σε από κοινού προσπάθειες για τη σταδιακή αποκατάσταση της διμερούς συνεργασίας.
Η Ρωσία, όπως και η Ευρωπαϊκή Ένωση, επιδιώκει τη διαφοροποίηση των διαδρόμων μεταφοράς ενεργειακών πόρων. Με ιδιαίτερη προσοχή από αυτή την άποψη αντιμετωπίζουμε το ενδιαφέρον μιας σειράς εταίρων μας για τον εφοδιασμό τους με ρωσικό φυσικό αέριο από τη νότια κατεύθυνση, καθώς αυτό θα επέτρεπε στις χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης να προμηθεύονται το «γαλάζιο καύσιμο» απευθείας και χωρίς μεσάζοντες, δηλαδή με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο και χωρίς κινδύνους κατά τη διέλευση από τρίτες χώρες. Όπως γνωρίζετε, για τον σκοπό αυτό είχε εκπονηθεί το σχέδιο του αγωγού φυσικού αερίου South Stream. Αργότερα, όμως, μας ανάγκασαν να εγκαταλείψουμε αυτό το σχέδιο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έβαζε διαρκώς νέα εμπόδια για το έργο, ενώ η Βουλγαρία δεν έδωσε ποτέ την άδεια για την κατασκευή του αγωγού στη δική της Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Για τους λόγους αυτούς το σχέδιο για τον South Stream ματαιώθηκε.
Πρόσφατα, οι βουλγαρικές αρχές εκδήλωσαν το ενδιαφέρον τους για την επανέναρξη των συνομιλιών για τον South Stream. Επειδή όμως εμείς έχουμε υποστεί συγκεκριμένες ζημιές λόγω της άρνησης των Ευρωπαίων εταίρων να υλοποιήσουν αυτό το σχέδιο, οι προθέσεις τους μόνο δεν μας αρκούν. Χρειαζόμαστε αξιόπιστες εγγυήσεις νομικής φύσης, οι οποίες για την ώρα δεν υπάρχουν.
Όπως έχουν διαμορφωθεί οι συνθήκες, το βασικό σχέδιο για τη μεταφορά ρωσικού αερίου προς τη νοτιοδυτική κατεύθυνση, και κατά κύριο λόγο στις χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης, αποτελεί ο Turkish Stream. Εμείς θα δουλέψουμε για την υλοποίηση των συμφωνιών στις οποίες έχουμε καταλήξει.
