Του Κώστα Μελά
Η αναδιάρθρωση της παραγωγής, τα τελευταία έτη της κρίσης, έχει λάβει υψηλή συμβολική θέση στο φαντασιακό της ελληνικής κοινωνίας ως βασικό μέσο επίλυσής της. Σε αυτό συνέβαλαν πολυποίκιλες ατομικές ή και συλλογικές απόψεις, οι οποίες ως επί το πλείστον είχαν ελάχιστη ή μηδαμινή συνάφεια με την εσωτερική και διεθνή πραγματικότητα. Βεβαίως η δημιουργηθείσα αυτή απόσταση της αδήριτης πραγματικότητας από το φαντασιακό του καθενός είναι δύσκολο να καλυφθεί μόνο με δεοντολογικά προτάγματα τα οποία καθοδηγούνται κυρίως από ισχυρά ιδεολογήματα.
Όμως, στη ζωή, τις περισσότερες φορές είναι η ίδια η πραγματικότητα που επιβάλλει τον χρόνο και το πλαίσιο εντός του οποίου θα πρέπει να ληφθούν αποφάσεις προκειμένου να διευθετηθούν τέτοιου είδους μεγάλα ζητήματα. Ακριβώς αυτό συμβαίνει και στην περίπτωση της αναδιάρθρωσης της παραγωγής στη χώρα μας. Συγκεκριμένα :
Κρίσιμες αποφάσεις για το πώς θα αναδιαρθρωθούν εκατοντάδες μεγάλα εταιρικά δάνεια και επομένως πώς θα αναδιαταχθεί ο επιχειρηματικός χάρτης θα ληφθούν έως τα τέλη Μαρτίου από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και την Τράπεζα της Ελλάδος, αφού θα προηγηθεί συμφωνία κυβέρνησης και θεσμών.
Είναι γνωστό ότι, με βάση το τρίτο Μνημόνιο, το ΤΧΣ υποχρεούται να υποβάλει και να εφαρμόσει σχέδιο δράσης για τη βελτίωση του συντονισμού μεταξύ τραπεζών και την επιτάχυνση των αναδιαρθρώσεων για μεγάλα μη αποτελεσματικά επιχειρηματικά δάνεια, τα οποία ανέρχονται σε 21 δισ. ευρώ περίπου και αποτελούν το 20% της κατηγορίας αυτής.
Προκειμένου να ανταποκριθεί στην παραπάνω δέσμευσή του το Ταμείο, θα αναθέσει σε εξειδικευμένο σύμβουλο τη διενέργεια μελέτης. Όμως το πλαίσιο (μέγεθος μη αποτελεσματικών δανείων, αριθμός προβληματικών επιχειρήσεων, στόχοι, μέσα, τρόποι της επίλυσης του προβλήματος ) στο οποίο θα κινηθεί η συγκεκριμένη μελέτη, θα συμφωνηθεί από την κυβέρνηση και τους θεσμούς.
Τούτο σημαίνει με απλά λόγια ότι η συμβολή της κυβέρνησης στη διαμόρφωση του σχεδίου αναδιάρθρωσης του επιχειρηματικού χάρτη της χώρας μέσω της επίλυσης του προβλήματος των μη αποτελεσματικών δανείων θα πρέπει να είναι αποφασιστική. Το όλο σχέδιο αποτελεί κρίσιμη παράμετρο για τη μελλοντική αναπτυξιακή πορεία της χώρας. Διαφαίνονται ήδη στον ορίζοντα κίνδυνοι οι οποίοι θα πρέπει να αποφευχθούν.
Συγκεκριμένα: προκειμένου να βοηθηθεί η ταχύτερη αντιμετώπιση του προβλήματος θα επιχειρηθεί να ορισθούν τυποποιημένα κριτήρια (δείκτες), βάσει των οποίων μια επιχείρηση κρίνεται βιώσιμη και επομένως τα δάνειά της αναδιαρθρώνονται, καθώς και έτοιμες λύσεις αναδιάρθρωσης ή οριστικής τακτοποίησης δανείων σε καθυστέρηση. Πρόκειται για κριτήρια που προσομοιάζουν σε αυτά που χρησιμοποιούν οι ίδιες οι τράπεζες και ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός κατά την αξιολόγηση ποιότητας στοιχείων ενεργητικού. Δηλαδή οι γνωστοί δείκτες που χρησιμοποιούν οι τράπεζες για να αξιολογήσουν την πιστοληπτική ικανότητα των επιχειρήσεων. Όμως αυτά τα κριτήρια κατά βάση εξυπηρετούν τις τράπεζες και τον πρωταρχικό στόχο τους να πάρουν πίσω τα κεφάλαιά τους. Πρόκειται στις περισσότερες φορές για λύσεις με έντονη βραχυπρόθεσμη περίοδο, με στόχο την επίτευξη προσδιορισμένων εσόδων.
Επίσης ένα άλλο σημαντικό πρόβλημα στην αποτελεσματική αναδιάρθρωση των μεγάλων επιχειρηματικών δανείων ήταν και παραμένει το γεγονός ότι οι τράπεζες προσφεύγουν σε βραχυπρόθεσμου ορίζοντα λύσεις, λόγω και της απροθυμίας όσων εξ αυτών έχουν καλύτερες εξασφαλίσεις να τις «θυσιάσουν» για μια πιο γενναία και μακροπρόθεσμου ορίζοντα ρύθμιση.
Βασική προϋπόθεση για να μην πάμε απλώς σε ένα απλό ξεκαθάρισμα, με τραπεζικά κριτήρια, είναι η ύπαρξη συνεκτικού σχεδίου από τη μεριά της κυβέρνησης αλλά και των φορέων των επιχειρηματιών και των εργαζομένων, που θα περιλαμβάνει τους δυναμικούς στρατηγικούς κλάδους της οικονομίας και οι οποίοι θα πρέπει να τύχουν ιδιαίτερης προσοχής.
Αν η συζήτηση ξεκινήσει χωρίς την ύπαρξη τέτοιου σχεδίου, πολύ φοβούμαι ότι δεν θα έχουμε αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων αλλά απλό ξεκαθάρισμα των επιχειρήσεων που είναι βιώσιμες από αυτές που δεν είναι βιώσιμες μόνο με βάση τα τραπεζικά κριτήρια.
