ΤΩΝ ΓΚΑΜΠΡΙΕΛ ΚΟΛΛΕΤΙΣ, ΖΑΝ - ΦΙΛΙΠ ΡΟΜΠΕ, ΡΟΜΠΕΡ ΣΑΛΕ*
Η Ελλάδα φαίνεται να έχει πέσει σε μια παγίδα της οποίας το επίκεντρο είναι το χρέος και οι τόκοι που παράγει αυτό το χρέος. Παγίδα από την οποία φαίνεται ότι δεν μπορεί να βγει: κάθε ευρώ που η κυβέρνηση Τσίπρα καταφέρνει να αποσπάσει με δυσκολία από τους πιστωτές της, το πληρώνει με υψηλό τίμημα σε πολιτικούς όρους (επίβλεψη των λογαριασμών και των μεταρρυθμίσεων ), ενώ το σύνολο σχεδόν των χρηματοδοτήσεων χρησιμοποιούνται... για να εξυπηρετηθούν οι ίδιοι πιστωτές.
Το ερώτημα, λοιπόν που τίθεται είναι πώς η Ελλάδα μπορεί να βγει από αυτή την παγίδα. Εφόσον δεν επέλεξε ένα μορατόριουμ ακολουθούμενο από μονομερή απόφαση μερικής διαγραφής του χρέους, η ελληνική κυβέρνηση έχει πλέον τρεις τρόπους για να χαλαρώσει ο ασφυκτικός κλοιός του χρέους.
Ο πρώτος, ο πιο πολιτικός, είναι να αναγκάσει τη Γερμανία, κύρια πιστώτρια χώρα του ελληνικού κράτους, να αναγνωρίσει το χρέος της προς την Ελλάδα όσον αφορά τις αποζημιώσεις (ή τουλάχιστον το κατοχικό δάνειο) που δεν καταβλήθηκαν μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Όμως ο Αλέξης Τσίπρας παραδέχτηκε στο Βερολίνο στις 23 Μαρτίου ότι το αίτημα της Ελλάδας δεν είναι κατά κύριο λόγο "υλικό"...
Ο δεύτερος τρόπος είναι να αμφισβητήσει τη νομιμότητα του χρέους, τουλάχιστον ενός μέρος του. Αυτό έκανε η Επιτροπή για τη Διαγραφή του Χρέους της Ελλάδας, η οποία έχει υπολογίσει ότι περισσότερο από το ήμισυ του ελληνικού χρέους είναι παράνομο. Αυτή είναι και η κατεύθυνση που ακολουθεί η Επιτροπή που συγκρότησε η Πρόεδρος της Βουλής. Όσον αφορά την περίοδο της έντονης επιδείνωσης του χρέους (την περίοδο 2010-2014), μόνο 10% των δανείων προς την Ελλάδα χρησιμοποιήθηκαν για τη χρηματοδότηση των κυβερνητικών πολιτικών. Τα περίφημα δάνεια προς την Ελλάδα ως εκ τούτου χρησιμοποιήθηκαν κυρίως για τη χρηματοδότηση των πιστωτών της χώρας και για την καταβολή τόκων (16% των δανείων).
Έχοντας υιοθετήσει διαπραγματευτική στάση, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν θα κινηθεί προς την κατεύθυνση της αμφισβητήσεως του χρέους.
Ο τρίτος τρόπος για να χαλαρώσει η θηλιά του χρέους είναι να μειωθεί το χρέος χωρίς να ακυρωθεί, επιλέγοντας τη μετατροπή των απαιτήσεων των ευρωπαϊκών πιστωτριών χωρών που το επιθυμούν σε πιστοποιητικά επενδύσεων.
Σε αυτή την περίπτωση μπορούν να δημιουργηθούν δημόσια κεφάλαια επί διμερούς βάσης, που θα διακρατούνται ισότιμα από δύο δημόσιους φορείς: τη Δημόσια Επενδυτική Τράπεζα της χώρας προέλευσης της απαίτησης και την αντίστοιχη ελληνική. Δημιουργημένα σε καθεστώς ειδικής εξαίρεσης σε σχέση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία για τις κρατικές ενισχύσεις λόγω των περιστάσεων, τα ταμεία αυτά θα έχουν αποστολή να επενδύσουν σε παραγωγικές επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό του ελληνικού παραγωγικού συστήματος, ώστε να αυξηθεί η συνολική αποτελεσματικότητά του, να τεθούν οι βάσεις για ένα νέο μοντέλο βιώσιμης, οικολογικής και ανθρώπινης ανάπτυξης και να αυξηθεί η παραγωγική ικανότητα της χώρας σε τομείς που είναι ιδιαίτερα ανεπαρκείς όσον αφορά το εξωτερικό εμπόριο.
Τα κονδύλια αυτά θα διαθέτει ομάδα εμπειρογνωμόνων υπεύθυνη για την ανάλυση, την επιλογή των επενδύσεων και την παρακολούθηση της εφαρμογής τους. Θα γίνονται επενδύσεις σε νέες, από κοινού ελεγχόμενες, επιχειρήσεις, σε προσφορές πίστωσης, σε κεφαλαιακές συμμετοχές (ή συνδυασμός των δύο, συμμετοχικών δανείων που μπορούν να μετρηθούν στα κεφάλαια των επιχειρήσεων) σε ήδη υπάρχουσες επιχειρήσεις ή ελληνικές θυγατρικές ξένων επιχειρήσεων.
Βασική ρήτρα σε αυτή την περίπτωση είναι η εισαγωγή της κυριότητας του ελέγχου αυτών των επενδύσεων από το ελληνικό κράτος.
Τα κονδύλια αυτά θα χρηματοδοτούνται με βάση την ανταλλαγή χρεών που θα γίνει δεκτή από τις πιστώτριες χώρες, ενώ η διαχείριση των διμερών επενδυτικών κεφαλαίων θα παρέχεται από το Κράτος οφειλέτη (Ελλάδα) και το κράτος - πιστωτή (π.χ. Γαλλία). Εάν το γαλλικό κράτος συμφωνήσει να μετατρέψει 50% των άμεσων χρεών που κατέχει (15,5 δισεκατομμύρια ευρώ) σε πενταετή πιστοποιητικά επενδύσεων, αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα θα επωφελείται κάθε χρόνο και για 5 χρόνια με πάνω από 3 δισεκατομμύρια για την υλοποίηση παραγωγικών επενδύσεων. Αυτά τα τρία δισεκατομμύρια θα επενδυθούν σε ετήσια βάση μέσω του κοινού ταμείου επενδύσεων, είτε περίπου 1,5% του ΑΕΠ.
Σε περίπτωση που η Ελλάδα δεν καταφέρει να βρει αρκετούς πόρους για να ξεκινήσει αυτό το επενδυτικό σύστημα, μπορεί να προσφύγει σε νέες εισερχόμενες άμεσες επενδύσεις υπό την προϋπόθεση ότι θα ταιριάζουν με το αναπτυξιακό πρόγραμμα που θα έχει οριοθετήσει η χώρα.
Μια προνομιακή επιλογή αγορών θα συνοδεύει αυτό το σύστημα, πράγμα που σημαίνει ότι οι αγορές εξοπλισμού από την ελληνική πλευρά θα είναι προσανατολισμένες με προνομιακό τρόπο σε εταιρείες των χωρών που θα κατέχουν πιστοποιητικά επενδύσεων.
Με αυτό τον τρόπο μπορεί να δημιουργηθεί μια αλληλέγγυα Ευρώπη πάνω από τις στάχτες μιας πυρκαγιάς που θα καταφέρουμε να σβήσουμε.
* Ο Γκάμπριελ Κωλέττης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Τουλούζης. O Ρομπέρ Σαλέ είναι οικονομολόγος, διευθυντής έρευνας στο Εθνικό Κέντρο Ερευνών της Γαλλίας. O Ζαν - Φιλίπ Ρομπέ είναι δικηγόρος στο Παρίσι και τη Νέα Υόρκη.
