Οδύνη ασφαλιστικού αναμένεται στη χώρα μας από τον Ιούνιο του 2014 με τη μείωση των επικουρικών συντάξεων (εφαρμογή συντελεστή βιωσιμότητας ως νέα τεχνική βάση υπολογισμού) και από τον Ιανουάριο του 2015, με την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των συντάξεων (βασική σύνταξη 360 ευρώ και αναλογική σύνταξη (έτη ασφάλισης). Επιπλέον, κεντρικός στόχος είναι το ποσοστό αναπλήρωσης να διαμορφωθεί στο 50%-55% για όλους τους ασφαλισμένους, μείωση των εφάπαξ παροχών με τον νέο τρόπο υπολογισμού τους, καθώς και σοβαρή μείωση της κρατικής επιχορήγησης και της κατάργησης των κοινωνικών πόρων που χρηματοδοτούν μετοχικά και ασφαλιστικά ταμεία κύριας και επικουρικής ασφάλισης.
Παράλληλα, με την εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος θα μειώνονται οι συνταξιοδοτικές παροχές, έτσι ώστε οι δαπάνες τους να αντιστοιχούν στα έσοδά τους, παραβλέποντας επιμελώς να σημειωθεί η ανησυχητική συρρίκνωση εξαιτίας της διαρκούς ανορθολογικότητας στη διαχείριση των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων. Από την άποψη αυτή είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με το αναθεωρημένο Μνημόνιο της περιόδου 2015-2018 οι κρατικές επιχορηγήσεις (τακτικές και έκτακτες) προς το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης μειώνονται και σταθεροποιούνται στα επίπεδα των 8,6 δισ. ευρώ τον χρόνο, από 15 δισ. ευρώ που ήταν το 2012, 21 δισ. ευρώ το 2011, 18,9 δισ. ευρώ το 2009, 10,4 δισ. ευρώ το 2004 και 5,4 δισ. ευρώ το 2000.
Κατά συνέπεια, η μείωση αυτή, σε συνδυασμό με την απώλεια εσόδων του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης από την ύφεση, την υψηλή ανεργία (27,5%), την εισφοροδιαφυγή, τη μείωση των εισφορών, τις οφειλές των εργοδοτών, την ευελιξία της εργασίας και των μισθών κ.λπ. οδηγεί είτε στην επιλογή αναζήτησης νέων πόρων, είτε στην περαιτέρω μείωση στα επίπεδα των 1.000-1.100 ευρώ, το ανώτερο, του επιπέδου των συντάξεων (κύριων, επικουρικών) και εφάπαξ, που είναι εκ της καθιέρωσης του συντελεστή βιωσιμότητας το πιθανότερο, προκειμένου για έκτη-έβδομη φορά τα τελευταία πέντε χρόνια να καλύψουν, ανεπιτυχώς, οι ασφαλισμένοι και οι συνταξιούχοι τις χρηματοδοτικές ανάγκες της κοινωνικής ασφάλισης από την επιδείνωση του βιοτικού τους επιπέδου.
Στην κατεύθυνση των δυσμενών αυτών εξελίξεων αναδύεται ως έτος - ορόσημο του κοινωνικο-ασφαλιστικού μας συστήματος το 2016, με την έννοια ότι από το έτος αυτό και μετά απαιτούνται για να καταβληθούν οι συντάξεις, επιπλέον των εισφορών και των κρατικών επιχορηγήσεων 950 εκατ. ευρώ (0,52% του ΑΕΠ), 1,88 δισ. ευρώ (1,01% του ΑΕΠ) το 2017, 2,14 δισ. ευρώ (1,11% του ΑΕΠ) το 2018, 2,40 δισ. ευρώ (1,18% του ΑΕΠ το 2019, 2,67 δισ. εκατ. ευρώ (1,24% του ΑΕΠ) το 2020 κ.λπ.
Οι εξελίξεις αυτές σηματοδοτούν νέους κινδύνους στην ελληνική οικονομία που σχετίζονται με τις νέες ανάγκες χρηματοδότησης της κοινωνικής ασφάλισης, σε συνθήκες επιπέδου παραγωγικότητας και επιπέδου απόδοσης σημαντικά περιορισμένων εξαιτίας της πολιτικής της εσωτερικής υποτίμησης, της παραγωγικής καθίζησης και της κατάρρευσης της αγοράς εργασίας. Η παρατήρηση αυτή σημαίνει ότι δεν μπορεί μία χώρα να προσπαθεί να σταθεροποιήσει τα δημοσιονομικά και κοινωνικο-οικονομικά της μεγέθη προμηθεύοντας τον πληθυσμό της με μικρότερες ζώνες, αλλά αντιθέτως θα επιτύχει τους στόχους της με ανάπτυξη, τόνωση της ζήτησης, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και ανασύστασης του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, προμηθεύοντας τον πληθυσμό της με ζώνες που αντιστοιχούν στο εύρος και το βάρος του από την πλήρη συμμετοχή του στην παραγωγική διαδικασία. Έτσι, η επιλογή ανεύρεσης νέων πόρων για την ανασύσταση του κεφαλαιακού αποθέματος της κοινωνικής ασφάλισης για την αποτροπή της ασφαλιστικής οδύνης, καθίσταται εξίσου σημαντικός στόχος με την αύξηση της απασχόλησης, τον έλεγχο της γήρανσης του πληθυσμού και ειδικότερα του ενεργού πληθυσμού, την αύξηση των επενδύσεων και την αύξηση των ρυθμών ανανέωσης του πληθυσμού.
* Ο Σάββας Ρομπόλης είναι ομότιμος καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου, υποψήφιος ευρωβουλευτής ΣΥΡΙΖΑ
