Τα νέα δεδομένα μετά τον πρόσφατο νόμο για τους πλειστηριασμούς είναι καταστροφικά για τους δανειολήπτες. Με το πρόσχημα της παράτασης της προστασίας από τους πλειστηριασμούς, παρατείνεται το καθεστώς ομηρίας των οφειλετών. Από την άλλη πλευρά είναι γεγονός ότι ουσιαστικά οι πλειστηριασμοί έχουν ήδη απελευθερωθεί από την 1.1.2014 και οι δανειολήπτες, που αντιμετωπίζουν αδυναμία αποπληρωμής των υποχρεώσεών τους, κινδυνεύουν να χάσουν το σπίτι τους.
Σύμφωνα με τον νέο νόμο προβλέπεται να γίνεται χρήση της προστασίας από τον πλειστηριασμό της πρώτης κατοικίας από όλους τους οφειλέτες, ανεξαρτήτως ιδιότητας. Δηλαδή άνεργοι, μισθωτοί και συνταξιούχοι ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, ελεύθεροι επαγγελματίες, έμποροι, επιτηδευματίες, ιδιώτες. Όμως, στην πραγματικότητα, δεν εντάσσεται μεγάλο μέρος αυτών των οφειλετών λόγω των κριτηρίων που έχουν τεθεί και πρέπει να ισχύουν σωρευτικά (εισόδημα, αξία περιουσίας, καταθέσεις και κινητές αξίες, αντικειμενική αξία)...
Η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει ότι η προστασία καλύπτει 9 στους 10 οφειλέτες, στελέχη αγοράς ισχυρίζονται πως καλύπτονται 7 στους 10, αλλά η σκληρή πραγματικότητα θα δείξει ότι από τα 200.000 νοικοκυριά που ήταν σε προστασία σύμφωνα με το προηγούμενο καθεστώς, περισσότερα από το 40% κινδυνεύουν με κατάσχεση.
Το πρώτο που πρέπει να επισημανθεί είναι ότι οι αντικειμενικές αξίες είναι πλασματικά πολύ μεγαλύτερες από τις εμπορικές, κυρίως σε αγροτικές ιδιοκτησίες (αγροκτήματα, αγροτικές κατοικίες κ.λπ.), αλλά και σε αστικές ιδιοκτησίες (...)
Για παράδειγμα αν το σπίτι του δανειολήπτη έχει αντικειμενική αξία 210.000 ευρώ δεν εντάσσεται στον νόμο. Αν η συνολική αξία της περιουσίας του δανειολήπτη είναι 300.000 ευρώ επίσης δεν εντάσσεται. Το κριτήριο της συνολικής αξίας της περιουσίας είναι αυτό που απορρίπτει πολλούς οφειλέτες από την ένταξη στον νόμο λόγω των πλασματικών αντικειμενικών αξιών, ιδιαίτερα στην αγροτική περιουσία.
Η απάντηση ότι οι δανειολήπτες αυτοί καλύπτονται από τον Νόμο Κατσέλη ή από τον Νόμο 4161, που εξακολουθούν να ισχύουν, δεν ευσταθεί για τους εξής λόγους:
Ο Νόμος 3869 (Κατσέλη), αλλά και ο Ν. 4161/13 δεν καλύπτουν όλους τους δανειολήπτες, αλλά μόνο τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και μικρό αριθμό ελεύθερων επαγγελματιών. Οι έμποροι και εκείνοι που έχουν επιχειρήσεις που κινδυνεύουν να καταρρεύσουν δεν καλύπτονται. Ακόμη και αν ανήκουν στις κατηγορίες που εντάσσονται στον Νόμο 4161, θα πρέπει να καλύπτουν σωρευτικά ένα μεγάλο αριθμό κριτηρίων, γεγονός που μειώνει σε μεγάλο βαθμό την πιθανότητα ένταξής τους.
Η ρύθμιση Παπαθανασίου που προέβλεπε προστασία για όλους τους δανειολήπτες ανεξαρτήτως κατηγορίας και για ποσό οφειλών μέχρι 200.000 ευρώ, έχει καταργηθεί. Για οφειλές προς το Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία και τις ΔΕΚΟ, αλλά και σε τρίτους, δεν υπάρχει καμία προστασία.
Τονίζεται ιδιαιτέρως ότι όσοι καλύπτονται από τον νέο νόμο πρέπει να προχωρήσουν σε συγκεκριμένες κινήσεις για να μη χάσουν την ευκαιρία προστασίας. Δηλαδή έχουν υποχρέωση υποβολής στον δανειστή μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2014, ή εντός δύο μηνών από την επίδοση διαταγής προς εκτέλεση υπεύθυνης δήλωσης στην οποία θα αναγράφονται τα πλήρη στοιχεία του, λεπτομερή και επικαιροποιημένα στοιχεία επικοινωνίας, περιγραφή που να αποδεικνύει ότι πληροί τις προϋποθέσεις και αναλυτική κίνηση των λογαριασμών που ξεπερνούν το ποσό των 1.000 ευρώ τους τελευταίους είκοσι τέσσερις μήνες.
Επίσης ο νόμος δίνει το δικαίωμα στον δανειστή, κατά τη διάρκεια απαγόρευσης του πλειστηριασμού, να καλέσει τον οφειλέτη να προσκομίσει μέσα σε προθεσμία ενός μήνα δικαιολογητικά που αφορούν τις ιδιοκτησίες του, φορολογικά αποδεικτικά, αποδεικτικά καταθέσεων και κινήσεων λογαριασμών καταθέσεών τους, κινητών αξιών και πληθώρα άλλων. Επιπλέον, οι δανειολήπτες, που δεν εντάσσονται στον νέο νόμο θα πρέπει να κινηθούν με βάση τα νέα δεδομένα.
Όπως φαίνεται μέσα στους στόχους του νέου νόμου ήταν και η προστασία των τραπεζών από την πλευρά της διακοπής του παγώματος των σχέσεων των τραπεζών με τους οφειλέτες. Προκειμένου να σώσουν την κύρια κατοικία τους, οι δανειολήπτες θα πρέπει να καταβάλλουν μία δόση η οποία ξεκινά από τα 42 ευρώ για οικογενειακά εισοδήματα 5.000 ευρώ και φθάνει τα 458 ευρώ για εισοδήματα 35.000 ευρώ(...)
Ενδιαφέρον έχει να δούμε τι γίνεται με το δάνειο από τη στιγμή που ο δανειολήπτης εντάσσεται στις διατάξεις του νόμου και πληρώνει την υποχρεωτική δόση. Δηλαδή αν επιμηκύνεται η διάρκεια του δανείου, αν αλλάζει το επιτόκιο κ.λπ. Η απάντηση είναι ότι θα αποφασισθεί από την τράπεζα ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος, επομένως και της δόσης που μπορεί να δίνει ο δανειολήπτης.
Όσοι έχουν εισοδήματα από 20.000 έως 35.000 ευρώ (καθαρά), όπως φημολογείται από τις τράπεζες, θα ενταχθούν σε ένα από τα προγράμματα ρυθμίσεων που εφαρμόζουν οι τράπεζες. Σε γενικές γραμμές προβλέπουν επιμήκυνση του δανείου έως 40 χρόνια, δηλαδή αν το δάνειο ήταν για 25 χρόνια μπορεί να επιμηκυνθεί μέχρι τα 40, υπό την προϋπόθεση ότι στη λήξη του ο κύριος κάτοχος δεν θα είναι άνω των 75 ετών. Σε αντίθετη περίπτωση βασικός δικαιούχος γίνεται ο νεότερος συνδικαιούχος ή μπαίνει στη σύμβαση το παιδί. Έτσι, λοιπόν, οι τράπεζες προσπαθούν να υποθηκεύσουν και το μέλλον των παιδιών, που στην προσπάθειά τους να σώσουν το σπίτι των γονιών τους, θα αναγκαστούν να επωμισθούν το βάρος ενός δανείου που δεν έχουν επιλέξει.
Επίσης με την επιμήκυνση θα υπάρξει όφελος για τις τράπεζες αφού θα εισπράξουν περισσότερους τόκους, ενώ οι οφειλέτες θα έχουν αύξηση των υποχρεώσεών τους. Το μεγάλο ερώτημα προκύπτει για όσους οφειλέτες έχουν υποστεί μείωση εισοδήματος, αλλά οριακά είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους, ενώ δεν εντάσσονται στη ρύθμιση.
Οι πληροφορίες μας είναι ότι ετοιμάζεται πλαίσιο ρύθμισης σύμφωνα με το οποίο προβλέπεται ότι ο δανειολήπτης αναλαμβάνει να πληρώσει για το 70% του δανείου που έχει λάβει. Το υπόλοιπο 30% θα παγώσει, χωρίς καμία επιβάρυνσή του. Το καθεστώς θα ισχύσει τουλάχιστον για 10 χρόνια και ο κάτοχος του δανείου θα αναλάβει την υποχρέωση να πληρώνει σε μηνιαία βάση το ποσό του τοκοχρεολυσίου, δηλαδή τόκο και κεφάλαιο. Εφόσον στη 10ετία είναι συνεπής και έχει αποπληρώσει το σύνολο ή μέρος του 70% του δανείου, τότε η τράπεζα θα σβήσει το υπόλοιπο 30%.
Ουσιαστικά, αν ισχύσει αυτό το πλαίσιο, ο δανειολήπτης μειώνει το δάνειό του κατά 30%, αφού αποπληρώνει και κεφάλαιο, όχι μόνο τόκους. Οι τράπεζες καθαρίζουν τους ισολογισμούς τους και έχουν μόνο "πράσινα" εξυπηρετούμενα δάνεια, με αποτέλεσμα άμεση μείωση των κεφαλαιακών απαιτήσεών τους.
Για περιπτώσεις δανείων στις οποίες ο οφειλέτης δεν μπορεί να ανταποκριθεί, το πιθανότερο είναι ότι η τράπεζα θα του ζητήσει να επιστρέψει την κυριότητα της κατοικίας (δηλαδή ένα είδος κατάσχεσης) και να πληρώνει ουσιαστικά ένα ενοίκιο (με όρους αγοράς) για κάποια χρόνια. Μετά θα επανεκτιμηθεί η κατάσταση. Μια τέτοια οριζόντια εφαρμογή δημιουργεί τεράστια ανισότητα επειδή ευνοεί τους έχοντες (δηλαδή εκείνους που δεν αντιμετωπίζουν έντονο πρόβλημα επιβίωσης) και τους χαρίζει το 30% του δανείου. Όμως για εκείνους που έχουν διαπιστωμένη αδυναμία αποπληρωμής, έστω και αν είναι ανάπηροι ή ανήκουν στους ασθενέστερους οικονομικά πολίτες, δεν θα υπάρξει καμία διαγραφή. Μια τέτοια ρύθμιση, φημολογείται, ότι προωθείται από τους κυβερνητικούς κύκλους, αλλά και από την Τράπεζα της Ελλάδος.
Έτσι συμπεραίνεται ότι ο σχεδιασμός των ρυθμίσεων δεν γίνεται για την ανακούφιση των οφειλετών, που αντιμετωπίζουν προβλήματα επιβίωσης, αλλά για να ελαφρύνουν τους ισολογισμούς των τραπεζών και να επιβραβεύσουν τους οφειλέτες που έχουν κάποια εισοδήματα, έτσι ώστε να έχουν δυνατότητα αποπληρωμής του μεγαλύτερου μέρους των οφειλών τους(...)
Η λύση στο πρόβλημα των "κόκκινων" δανείων, εκτός από την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για παράταση του καθεστώτος προστασίας και απαγόρευση της πώλησης των "κόκκινων" δανείων σε ξένα funds, θεωρούμε πως είναι η άμεση θεσμοθέτηση ενός πλαισίου ρύθμισης των τραπεζικών οφειλών με βάση καθορισμένες απαραίτητες δαπάνες διαβίωσης των νοικοκυριών, έτσι ώστε η εξυπηρέτηση των δανειακών υποχρεώσεων να γίνεται από το περίσσευμα και όχι από το υστέρημα του οικογενειακού εισοδήματος. Παράλληλα θα πρέπει να περιλαμβάνει διαγραφή των οφειλών που δεν υπάρχει η δυνατότητα να αποπληρωθούν, για την ανακούφιση των δανειοληπτών. Να δοθεί προτεραιότητα σε εκείνους που είναι χρόνια ασθενείς, ανάπηροι, άνεργοι, απολυμένοι και ανήκουν σε οικογένειες, που δεν έχουν ούτε έναν εργαζόμενο(...)
* Το πλήρες άρθρο στο [email protected]
