Από τον τουρισμό, που υφίσταται τις αλλοπρόσαλλες κυβερνητικές επιλογές, μέχρι το χρηματιστήριο, που έχει υποχωρήσει στα επίπεδα των 630 μονάδων, και από τη μείωση του τζίρου κατά 55,8% με απώλειες 896 εκατ. ευρώ τον Μάιο στις επιχειρήσεις που τέθηκαν σε αναστολή μέχρι την εκτόξευση της ανεργίας στο 17% τον ίδιο μήνα, όλες οι επιμέρους αγορές και οι μακροοικονομικοί δείκτες πιστοποιούν τον εκτροχιασμό της ελληνικής οικονομίας.
Το ίδιο ή και περισσότερο αρνητική είναι όμως η εικόνα στα δημόσια οικονομικά, η οποία επίσης δείχνει σημάδια εκτροχιασμού ως συνέπεια των αστοχιών με τις οποίες η κυβέρνηση επιχειρεί να αντιμετωπίσει τις συνέπειες του κορωνοϊού. Η δε πορεία του προϋπολογισμού του τρέχοντος έτους είναι το λιγότερο αποκαρδιωτική.
Πρωτογενές έλλειμμα
Όπως δείχνουν τα προσωρινά στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, τα οποία δόθηκαν χθες στη δημοσιότητα, τον Ιούλιο σχηματίστηκε πρωτογενές έλλειμμα 8.199 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 1.166 εκατ. ευρώ (απόκλιση 9.365 εκατ. ευρώ) και πρωτογενούς πλεονάσματος 1.763 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2019. Σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε το ιδιαίτερα χαμηλό ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού το οποίο κατήλθε σε 23.106 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 4.966 εκατ. ευρώ ή 17,7% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού.
Τα συνολικά κρατικά έσοδα ήταν 25.940 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 4.479 εκατ. ευρώ ή 14,7% έναντι του στόχου, με τα έσοδα από φόρους στα 22.678 εκατ. ευρώ, 3.570 εκατ. ευρώ ή 13,6% κάτω του στόχου.
Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 2.835 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 488 εκατ. ευρώ από τον στόχο (2.347 εκατ. ευρώ). Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) συμπιέστηκαν σε 1.684 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 523 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
Ειδικότερα, τον Ιούλιο 2020 το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού διαμορφώθηκε στα 4.110 εκατ. ευρώ, μειωμένο κατά 1.063 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο. Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ήταν 4.683 εκατ. ευρώ, μειωμένα έναντι του μηνιαίου στόχου κατά 984 εκατ. ευρώ.
Μειωμένα έσοδα
Τα έσοδα από φόρους ήταν 4.416 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 777 εκατ. ευρώ ή 15% έναντι του μηνιαίου στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2020. Ωστόσο, σύμφωνα με τις επικαιροποιημένες μηνιαίες εκτιμήσεις που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας, τα έσοδα από φόρους θεωρούνται μειωμένα για τον μήνα Ιούλιο 2020 κατά 333 εκατ. ευρώ, γεγονός που οφείλεται κυρίως στην παράταση που δόθηκε μέχρι τις 28 Αυγούστου για την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων και την πληρωμή τής πρώτης δόσης του φόρου εισοδήματος. Οι επιστροφές εσόδων του Ιουλίου 2020 ανήλθαν σε 573 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 79 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου (494 εκατ. ευρώ). Τα έσοδα του ΠΔΕ ήταν 37 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 173 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου.
Υπέρβαση 4,6 δισ. ευρώ στις δαπάνες
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου - Ιουλίου 2020 ανήλθαν στα 34.757 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται αυξημένες κατά 4.599 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (30.158 εκατ. ευρώ). Οι κυριότερες αιτίες της εμφανιζόμενης απόκλισης είναι:
- Η δαπάνη αποζημίωσης ειδικού σκοπού λόγω της πανδημίας του SARS-CoV-2 ύψους περίπου 1.118 εκατ. ευρώ (μισθωτών και επιστημόνων), η οποία πληρώθηκε από το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (κατηγορία μεταβιβάσεων).
- Η δαπάνη ενίσχυσης επιχειρήσεων με τη μορφή επιστρεπτέας προκαταβολής ύψους περίπου 864 εκατ. ευρώ, η οποία πληρώθηκε από το υπουργείο Οικονομικών (κατηγορία μεταβιβάσεων).
- Η δαπάνη έκτακτης επιχορήγησης προς τον ΕΦΚΑ και τον ΕΟΠΥΥ για την κάλυψη υστέρησης εσόδων από τις μειωμένες ασφαλιστικές εισφορές λόγω της πανδημίας, ύψους 262 και 263 εκατ. ευρώ αντίστοιχα.
- Οι αυξημένες εκροές του ΠΔΕ κατά 2.293 εκατ. ευρώ κυρίως λόγω των δαπανών για την αποζημίωση ειδικού σκοπού επιχειρήσεων και αυτοαπασχολούμενων, για την επιδότηση τόκων δανείων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, για το μέτρο της επιστρεπτέας προκαταβολής επιχειρήσεων και για τη σύσταση ταμείου εγγυοδοσίας επιχειρήσεων λόγω της πανδημίας του SARS-CoV-2.
- Oι αυξημένες πληρωμές για τόκους κατά 207 εκατ. ευρώ.
Με αντίρροπο χαρακτήρα κινήθηκε η υποεκτέλεση σε άλλες μείζονες κατηγορίες δαπανών, οι οποίες τροφοδοτήθηκαν με ανάλωση μέρους του αποθεματικού.
