Αντιμέτωπες με σοβαρές οικονομικές ανησυχίες που θα μπορούσαν να... εκτροχιάσουν την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας βρίσκονται οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο, αναγκασμένες να εκπονήσουν σχέδια μετριασμού των αρνητικών οικονομικών επιπτώσεων από τη μετάδοση του κορωνοϊού. Η αστάθεια και η περαιτέρω αβεβαιότητα θα είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της περιόδου σύμφωνα με τον επιχειρηματικό κόσμο και το EIU (Economist Intelligence Unit), που αναμένουν ότι η παγκόσμια ανάπτυξη θα ανέλθει σε μόλις 2,9% το 2020, κοντά στα χαμηλότερα επίπεδα της δεκαετίας.
Οι... μετρήσεις
Την ίδια ώρα, έχουν ξεκινήσει οι "μετρήσεις" διεθνών οργανισμών και τραπεζών για το πόσο θα επηρεάσει ο κορωνοϊός την παγκόσμια οικονομία. H αμερικανική επενδυτική Goldman Sachs βασίζει τις εκτιμήσεις της έχοντας ως σημείο αναφοράς την επιδημία SARS το 2002-2003, αν και σημειώνει ότι έκτοτε έχουν αλλάξει και το μέγεθος αλλά και η διάρθρωση της κινεζικής οικονομίας. «Ο αντίκτυπος στην παγκόσμια ανάπτυξη θα εξαρτηθεί από τη σοβαρότητα της επιδημίας. Σε ένα ήπιο σενάριο, στο οποίο επιβραδύνονται σημαντικά τα νέα κρούσματα έως τα τέλη του πρώτου τριμήνου, οι ρυθμοί ανάπτυξης θα επανέλθουν στις αρχικές, βασικές προβλέψεις έως τα τέλη του έτους. Σε ένα όμως πιο σοβαρό σενάριο, στο οποίο τα κρούσματα συνεχίζουν να αυξάνονται και στο δεύτερο τρίμηνο, η ανάκαμψη θα αρχίσει αργότερα και ο αντίκτυπος στην παγκόσμια οικονομία θα είναι μεγαλύτερος» υπογραμμίζει η Goldman Sachs στην έκθεσή της. Με βάση το ήπιο σενάριο, η επιδημία θα αφαιρέσει 0,15% από τους ρυθμούς ανάπτυξης του παγκόσμιου ΑΕΠ το 2020 και 0,3% στο σοβαρό σενάριο. Για την Κίνα, ο αντίκτυπος είναι μεγαλύτερος, χάνοντας 0,4% της αναπτυξιακής δυναμικής για το 2020 και 1% στο σοβαρό σενάριο, εκτιμά η Goldman Sachs.
«Εάν τα κρούσματα συνεχίζουν να αυξάνονται σημαντικά στο δεύτερο τρίμηνο σε παγκόσμια βάση και η επιστροφή των Κινέζων εργατών στα εργοστάσια γίνει με πολύ αργούς ρυθμούς, τότε η ανάκαμψη θα αρχίσει αργότερα, θα προκληθούν προβλήματα σε περισσότερες εφοδιαστικές αλυσίδες και ο αντίκτυπος στην παγκόσμια ανάπτυξη θα είναι μεγαλύτερος» σημειώνει η Goldman Sachs στην έκθεσή της. Οι αρχές πιθανότατα θα προχωρήσουν σε περαιτέρω χαλάρωση της πολιτικής ώστε να αντισταθμίσουν τον αντίκτυπο της επιδημίας.
Ομόλογα και μετοχές
Οι πτώσεις των τιμών των μετοχών και των αποδόσεων των ομολόγων μέχρι στιγμής αυτή την εβδομάδα αντανακλούν τους φόβους ότι τα περιστατικά του κορωνοϊού εκτός Κίνας θα σηματοδοτήσουν την έναρξη μιας ευρύτερης εξάπλωσης που θα πλήξει την παγκόσμια οικονομία, όπως σημειώνει η Capital Economics, η οποία προβλέπει ένα συγκρατημένο "χτύπημα" στο παγκόσμιο ΑΕΠ κατά 0,5% φέτος, σχεδόν αποκλειστικά λόγω των επιπτώσεων στην Κίνα.
Η Κίνα... τότε και τώρα!
Το σημείο εκκίνησης για τη διερεύνηση των πιθανών επιπτώσεων της επιδημίας του Covid-19 στον ελληνικό και ευρωπαϊκό τουρισμό είναι η σύγκρισή της με την επιδημία του ιού SARS που εκδηλώθηκε το 2003 στην Κίνα. Σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά στοιχεία, ο ιός Covid-19 φαίνεται να είναι περισσότερο μολυσματικός, παρά το γεγονός ότι ο δείκτης θνητότητάς του (3,4% με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία) είναι χαμηλότερος από τον αντίστοιχο του SARS (11%).
Επιπλέον, στην πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Τουρισμού (European Travel Commission, Quarterly Report, Q4/2019) αναφέρεται ότι την περίοδο της επιδημίας του SARS οι αφίξεις τουριστών από την Κίνα σε ευρωπαϊκούς προορισμούς υποχώρησαν κατά 7% και αντίστοιχα από άλλες ασιατικές χώρες κατά 8%.
Ωστόσο, υπάρχουν σημαντικοί παράγοντες που καθιστούν τη σύγχρονη επιδημία περισσότερο επώδυνη.
Πρώτον, η Κίνα σήμερα αντιπροσωπεύει το 16% του παγκόσμιου ΑΕΠ, έναντι 4% κατά τη διάρκεια της επιδημίας του SARS. Δεύτερον, η διαφαινόμενη εξάπλωση στη γειτονική Ιταλία και η δημιουργία ανησυχιών ενδέχεται να πλήξει σημαντικά τις αερομεταφορές ακόμη και ενδοευρωπαϊκά. Σύμφωνα με την International Air Transport Association (IATA), η μειωμένη επιβατική κίνηση αναμένεται να προκαλέσει απώλειες εσόδων στον κλάδο των αερομεταφορών της τάξης των 29,3 δισ. δολαρίων το 2020.
Πώς θα επηρεαστεί ο τουρισμός στην Ελλάδα
Από την άλλη πλευρά, είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι στην Ελλάδα το 85% περίπου των επισκέψεων τουριστών διεξάγεται κατά την περίοδο Μαΐου - Οκτωβρίου σύμφωνα με σχετική ανάλυση της Alpha Bank. Το εποχικό αυτό πρότυπο δίνει τη δυνατότητα απορρόφησης των αρχικών κραδασμών στις τουριστικές ροές, ενώ παράλληλα οι υψηλές θερμοκρασίες της περιόδου αυτής εξασθενούν τη δυνατότητα μετάδοσης του ιού.
Η συνεισφορά του τουρισμού στην οικονομική δραστηριότητα της χώρας μας είναι πολύ σημαντική, καθώς σύμφωνα με το World Travel & Tourism Council εκτιμάται ότι η άμεση συμβολή του κλάδου υπερέβη το 10% του Ακαθαρίστου Εγχωρίου Προϊόντος το 2018, ενώ η συνολική συμβολή του, συμπεριλαμβανομένης και της έμμεσης και της επαγόμενης (ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις, δαπάνες για την αγορά προϊόντων-υπηρεσιών, δαπάνες απασχολούμενων του κλάδου), ξεπέρασε το 20%.
Φυσικά, όσο παρατείνεται η διάρκεια της επιδημίας τόσο θα διογκώνονται οι επιπτώσεις, αναφέρουν ξενοδόχοι, επικαλούμενοι και την τραυματική εμπειρία για τον τουρισμό από τον ιό SARS, στις αρχές της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα.
Με τα παραπάνω στοιχεία φαίνεται εξαιρετικά δύσκολο να επαναληφθεί φέτος το ιστορικό ρεκόρ ταξιδιωτικών εισπράξεων του τουρισμού το οποίο σημειώθηκε το 2019. Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι ταξιδιωτικές εισπράξεις πέρυσι έφτασαν τα 18,15 δισ. ευρώ, έναντι 16,08 δισ. το 2018 και 14,63 δισ. το 2017.
Σε κάθε περίπτωση, και μετά και την απαγόρευση των καρναβαλιών, φαίνεται ότι θα υπάρξουν κατά τόπους πλήγματα στην ελληνική οικονομία, το μέγεθος των οποίων δεν μπορεί να υπολογιστεί αυτή τη στιγμή και δεν αποκλείεται να υπάρξει και αναθεώρηση προς τα κάτω για την ανάπτυξη.
