Live τώρα    
16°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
11.2°C18.1°C
2 BF 63%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
14 °C
10.6°C16.9°C
2 BF 67%
ΠΑΤΡΑ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
10.0°C15.5°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
13.8°C16.4°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
9 °C
8.9°C14.6°C
0 BF 81%
Αγωγός EastMed / Ο ρόλος-κλειδί της ΔΕΠΑ και η σημασία της ιταλικής συμμετοχής
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Αγωγός EastMed / Ο ρόλος-κλειδί της ΔΕΠΑ και η σημασία της ιταλικής συμμετοχής

Δύο κρίσιμες παράμετροι αναδεικνύονται, μεταξύ άλλων, μετά την υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου EastMed μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ με κομβική σημασία για την εξέλιξη του όλου project: ο ρόλος - κλειδί της ΔΕΠΑ στην πορεία υλοποίησης της πρωτοβουλίας των εμπλεκόμενων χωρών και η σημασία της ευρωπαϊκής “ταυτότητας” του έργου, που εκτείνεται έως την ουσιαστική συμμετοχή της Ιταλίας σε αυτό.

Η Δημόσια Εταιρεία Αερίου είχε μέχρι σήμερα, ως σύνολο δραστηριοτήτων, έναν αναβαθμισμένο ρόλο που δεν περιοριζόταν μόνο στην εταιρική της ταυτότητα και στην επιχειρηματική της υπόσταση, καθώς ενεργούσε σε πολλές περιπτώσεις και εν είδει εκπροσώπου του ελληνικού κράτους, ως συνομιλητής στη διεθνή ενεργειακή σκηνή, χτίζοντας και ενισχύοντας συνέργειες και συνεργασίες με εταίρους χωρών εντός και εκτός Ε.Ε.

Αναφορικά με τη στήριξη της Ε.Ε. στον αγωγό, η ένταξή του στη γνωστή “λίστα” των ευρωπαϊκών έργων κοινού ενδιαφέροντος αποτελεί ένα ισχυρό σημείο αναφοράς για τις καταβολές του έργου, όμως μένει να φανεί κατά πόσο αυτό επιδρά στη στάση της Ιταλίας, δεδομένου ότι βασικός στόχος υπήρξε, τουλάχιστον κατά την προηγούμενη τετραετία, η συμφωνία για τον EastMed να είναι τετραμερής, συμπεριλαμβανομένης δηλαδή και της ιταλικής συμμετοχής, που αποτελεί την "πύλη" εισόδου στις αγορές της Κεντρικής Ευρώπης, ή αν τελικά άλλοι παράγοντες διαμορφώνουν τις εξελίξεις.

Ο ρόλος - κλειδί της ΔΕΠΑ

Σε αυτό το πλαίσιο, κομβική υπήρξε και εξακολουθεί να είναι η συνεισφορά της ΔΕΠΑ, συνολικά, στον σχεδιασμό και στην προώθηση του αγωγού EastMed, όπως και σε όλα τα αντίστοιχα μεγάλα έργα αγωγών και υποδομών στρατηγικής σημασίας και υψηλής γεωπολιτικής αξίας, ανεξάρτητα από το εάν με βάση τις πολιτικές εξελίξεις και τους γεωστρατηγικούς συσχετισμούς προχωρούν ή “παγώνουν” (π.χ. αγωγός μεταφοράς ρωσικού αερίου).

Διανοίγοντας λοιπόν νέους “δρόμους”, η ΔΕΠΑ, ήδη από την περίοδο 2011-2012, έχει διερευνήσει τη δυνατότητα κατασκευής του συγκεκριμένου αγωγού. Η αφετηρία του είχε από τότε προσδιοριστεί υποθαλάσσια από τα κοιτάσματα προς το Βασιλικό της Κύπρου και συνέχιση της όδευσής του προς τις ακτές της Κρήτης και ακολούθως μέσω της Πελοποννήσου και της Δ. Ελλάδας προς την Ιταλία μέσω του αγωγού IGI-Poseidon, επίσης σημαντικού έργου με τη συμμετοχή της ΔΕΠΑ.

Η εταιρεία IGI Poseidon S.A. (Υποθαλάσσιος Αγωγός Φυσικού Αερίου Ελλάδας - Ιταλίας / ΥΑΦΑ ΠΟΣΕΙΔΩΝ Α.Ε.), που ιδρύθηκε το 2008 και συμμετέχουν ισομερώς η ΔΕΠΑ και η ιταλική EDISON, είναι υπεύθυνη για τη μελέτη, την κατασκευή και τη λειτουργία του υποθαλάσσιου διασυνδετήριου αγωγού φυσικού αερίου Ελλάδας - Ιταλίας (IGI Poseidon) καθώς και του αγωγού Eastern Mediterranean Pipeline (EastMed).

Επίσης η εταιρεία συμμετέχει ως μέτοχος με ποσοστό 50% στο έργο του Ελληνο-Βουλγαρικού Διασυνδετήριου Αγωγού (IGB). Επίσης συμμετέχει και στην εταιρεία Interconnector Greece Bulgaria AD (ICGB AD), που ιδρύθηκε τον Ιανουάριο του 2011 με μετόχους την ΥΑΦΑ ΠΟΣΕΙΔΩΝ και τη βουλγαρική κρατική εταιρεία BULGARIAN ENERGY HOLDING EAD (BEH EAD).

Αξίζει δε να σημειωθεί ότι οι αγωγοί IGB, EastMed και ΠΟΣΕΙΔΩΝ, λόγω της σημαντικής προόδου που έχουν καταγράψει, συμπεριελήφθησαν, στα τέλη του 2018, από τον ENTSO-G (Ένωση Ευρωπαίων Διαχειριστών Δικτύων Μεταφοράς Φυσικού Αερίου) στο δεκαετές σχέδιο ανάπτυξης των δικτύων μεταφοράς (TYNDP).

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ενέργειες, επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, για την προώθηση του αγωγού EastMed έγιναν στο πλαίσιο της συμφωνίας της ελληνικής κυβέρνησης για τη διατήρηση του 51% της ΔΕΠΑ Υποδομών στο Δημόσιο, σύμφωνα με τον νόμο 4602 του Μαρτίου 2019. Ο εν λόγω νόμος προέβλεπε τη διάσπαση της ΔΕΠΑ σε Υποδομών και Εμπορίας και στην εταιρεία Υποδομών θα μεταφέρονταν τα διεθνή έργα στα οποία συμμετέχει η ΔΕΠΑ και φυσικά και ο EastMed. Ο σχεδιασμός αυτός της προηγούμενης διακυβέρνησης διασφάλιζε τη χρηματοδότηση του αγωγού EastMed, καθώς το σταθερό έσοδο από τα δίκτυα φυσικού αερίου θα κατευθυνόταν στα διεθνή έργα. Ωστόσο, ο συγκεκριμένος σχεδιασμός ανατράπηκε με τον πρόσφατο νόμο της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας με βάση τον οποίο εκχωρεί σε έναν ιδιώτη το σύνολο του ποσοστού του Δημοσίου στα δίκτυα φυσικού αερίου (ΔΕΠΑ Υποδομών) και διατηρεί πλειοψηφικό ποσοστό για το Δημόσιο στη ΔΕΠΑ Διεθνών Έργων, χωρίς όμως να διασφαλίζει κανένα έσοδο για τη χρηματοδότηση των στρατηγικών αυτών projects.

Άλλωστε ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη ο διαγωνισμός για την παραχώρηση σε ιδιώτες του 100% της συμμετοχής του Δημοσίου (ποσοστά 65% και 35% των ΤΑΙΠΕΔ και ΕΛΠΕ, αντίστοιχα) στις υποδομές κι “έρχεται” η αντίστοιχη διαδικασία για την εμπορία, ενώ βάσει του σχετικού νόμου περιέρχονται και επιπλέον δραστηριότητες στους επίδοξους επενδυτές, όπως το έργο υποδομής του τερματικού σταθμού φυσικού αερίου (FSRU) στην Αλεξανδρούπολη, που εντάχθηκε στη ΔΕΠΑ Εμπορίας.

Ευρωπαϊκή Ένωση και Ιταλία

Όπως προαναφέρθηκε ο αγωγός EastMed έχει ενταχθεί στα Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος (Projects Common Interest - PCI) της Ε.Ε., στο πλαίσιο των οποίων προβλέπεται χρηματοδότηση από το μεγάλο πρόγραμμα Connecting Europe Facility - CEF (“Συνδέοντας την Ευρώπη”), με συνολικό προϋπολογισμό για ενεργειακά έργα ύψους 5,35 δισ. ευρώ για την περίοδο 2014-2020.

Ως έργο ευρωπαϊκού κοινού ενδιαφέροντος, οι εν εξελίξει δραστηριότητες ανάπτυξής του υποστηρίζονται από το CEF και το 2015 έλαβε συγχρηματοδότηση 2 εκατ. ευρώ.

Στην ανανεωμένη λίστα των PCIs του 2019, το συγκεκριμένο έργο έχει αναβαθμιστεί και περιλαμβάνεται στον Νότιο Διάδρομο Προτεραιότητας Φυσικού Αερίου (Priority Corridor Southern Gas Corridor), προκειμένου να δημιουργηθεί η υποδομή για τη μεταφορά νέου φυσικού αερίου από τα αποθέματα της ανατολικής Μεσογείου. Σύμφωνα με την λίστα των PCIs, ο αγωγός EastMed θα μεταφέρει ποσότητες αερίου στην Ευρώπη μέσω Κρήτης, με σταθμό μέτρησης και ρύθμισης στη Μεγαλόπολη, που στηρίζεται στα εξής έργα: υποθαλάσσιος αγωγός αερίου που θα συνδέει την Ελλάδα με την Ιταλία (σήμερα είναι γνωστός ως αγωγός Poseidon) και ενίσχυση της εσωτερικής μεταφορικής ικανότητας της Ιταλίας, περιλαμβανομένης αντίστοιχης ενίσχυσης και στην εσωτερική μεταφορική ικανότητα Νότου - Βορρά (Adriatica Line) αλλά και στην περιοχή της Απουλίας (αγωγός Matagiola - Massafra).

Στις 25 Ιανουαρίου 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τη συγχρηματοδότηση με το ποσό των 34.500.000 ευρώ των κυρίων εναπομεινάντων σταδίων της ανάπτυξης και ωρίμανσης του έργου (φάση Μελέτης Εφαρμογής - Front End Engineering Design - FEED). Το ποσό καλύπτει κατά ποσοστό 50% το κόστος για την εκπόνηση των περιβαλλοντικών μελετών, της Μελέτης Εφαρμογής (FEED) καθώς και τη διενέργεια της Λεπτομερούς Υποθαλάσσιας Έρευνας (Detailed Marine Survey - DMS). Η σύμβαση επιχορήγησης (Grant Agreement), ύψους 34,5 εκατ. ευρώ, από τους πόρους του προγράμματος Connecting Europe Facility (CEF) υπεγράφη τον Ιούνιο 2018.

Ο EastMed, σε συνδυασμό με τους αγωγούς Poseidon και IGB, όπου, σημειωτέον, υπάρχει συνεργασία και με την Ιταλία, εκτιμάται ότι θα μπορεί να προμηθεύσει αέριο την Ιταλία και άλλες χώρες της Ευρώπης. Η Ε.Ε. θεωρείται σταθερή αγορά για το φυσικό αέριο της αν. Μεσογείου και μάλιστα με “καλές” τιμές.

Η ένταξη του αγωγού στα PCIs μεταφράζεται σε ευθεία στήριξή του από την Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχοντας την αναγκαία ευρωπαϊκή “ταυτότητα” στο έργο, που συγχρόνως απαντά και στους στόχους της διαφοροποίησης πηγών, προμηθευτών και οδεύσεων του εισαγόμενου φυσικού αερίου, που έχει θέσει η Ε.Ε. για τη μεγαλύτερη δυνατή απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο, αλλά και ενόψει της περίφημης ενεργειακής μετάβασης σε καθαρές μορφές ενέργειας, αφού το φυσικό αέριο θεωρείται το καύσιμο - γέφυρα προς τις ΑΠΕ -με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις αγορές...

Η Ιταλία, που θεωρούνταν ο τέταρτος εταίρος στον EastMed, λόγω της σημασίας της ως νότιας πύλης για τις αγορές της Κεντρικής Ευρώπης, έχει κρατήσει αποστάσεις, δεν δεσμεύεται, δεν συμμετείχε στην πρόσφατη συμφωνία της Αθήνας, και ο αρμόδιος υπουργός σε επιστολή του προς την ελληνική πλευρά περιορίστηκε σε “ευχές” για την επιτυχία της πρωτοβουλίας. Βέβαια, αν και μιλά γενικόλογα για στήριξη του έργου, θέτει ως σημείο αναφοράς “τα ευρωπαϊκά έργα κοινού ενδιαφέροντος”.

Η ελληνική κυβέρνηση “βλέπει” το προσεχές διάστημα ολοκλήρωση της συμφωνίας, με την Ιταλία στο “παιχνίδι”, ενώ ο Μπ. Νετανιάχου κάλεσε την ιταλική πλευρά να συνδράμει.

Ο σκεπτικισμός της ιταλικής πλευράς για τον αγωγό EastMed μπορεί να σχετίζεται και με πολιτικές ισορροπίες στο εσωτερικό της, με δεδομένες τις περιβαλλοντικές επιφυλάξεις που έχουν εκφραστεί από την πλευρά τού υπό αναδιοργάνωση Κινήματος Πέντε Αστέρων, το οποίο συγκυβερνά με το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα, αλλά είναι προφανές ότι εδράζεται και στις επιλογές εναλλακτικών πηγών και οδεύσεων του φυσικού αερίου που έχει κάνει η Ρώμη (π.χ. διασυνδετήριος αγωγός με τη Β. Αφρική - Αλγερία) και τελικά στην “ψήφο” των αγορών.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL