Ουσιαστικά βήματα για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης των οχημάτων έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια, δεδομένων του σημαντικού μεριδίου του τομέα των μεταφορών στη χρήση συμβατικών καυσίμων και των πολιτικών που εφαρμόζονται για την ενεργειακή μετάβαση σε καθαρότερες μορφές ενέργειας, ενώ η κυβέρνηση στο πλαίσιο του μακροχρόνιου ενεργειακού σχεδιασμού επιδιώκει το 2030 να ανέλθει η συμμετοχή των ηλεκτρικών, επιβατικών οχημάτων στο 10% (επί του συνόλου του στόλου).
Στο επίπεδο των υποδομών η προετοιμασία έχει προχωρήσει σημαντικά, όμως θεωρείται αναγκαίο να δοθούν περαιτέρω κίνητρα στους χρήστες ηλεκτρικών οχημάτων, όπως επιδοτήσεις, επιπλέον φοροαπαλλαγές, διευκολύνσεις στάθμευσης και κυκλοφορίας κ.λπ., ενώ περισσότερα βήματα πρέπει να γίνουν και από την αυτοκινητοβιομηχανία.
Είναι γενικώς αποδεκτό ότι η ηλεκτροκίνηση στα οχήματα αποτελεί την πλέον καθαρή τεχνολογία στο πλαίσιο μάλιστα και της αλλαγής του μείγματος της ηλεκτροπαραγωγής (μεγαλύτερη διείσδυση ΑΠΕ).
Ο στόχος είναι το μερίδιο των ηλεκτρικών αυτοκινήτων στο σύνολο των επιβατικών αυτοκινήτων να φτάσει το 2030 σε 10,2%, έναντι 0,1% το 2018, που υπολογίζεται ότι αντιστοιχεί σε 15.000 ηλεκτρικά οχήματα και 25.000 σημεία φόρτισης. Ο στόχος αυτός αποτυπώνεται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα για το 2030, που έχει καταθέσει η κυβέρνηση στην Κομισιόν, προκειμένου η μείωση της τελικής κατανάλωσης ενέργειας επιβατικών οχημάτων να φτάσει σε 9%.
Ο εξηλεκτρισμός του τομέα μεταφορών θα επιτευχθεί κυρίως μέσω των σιδηροδρόμων, ενώ στους υπό-κλάδους των επιβατικών οχημάτων και λεωφορείων το 2030 αναμένεται η συνεισφορά του ηλεκτρισμού να ανέλθει σε 5% και 3%, αντίστοιχα.
Οι εξελίξεις είναι ενθαρρυντικές, καθώς εκτιμάται ότι το κόστος ηλεκτρικού ρεύματος θα κυμαίνεται κοντά στα 2 ευρώ/100 χλμ., ενώ η μείωση εκπομπών CO2 θα φτάσει σε 37,5% για επιβατικά και σε 31% για ελαφρά φορτηγά έως το 2030. Ο χρόνος φόρτισης συρρικνώνεται (3-5 ώρες -με Mode 3) ενώ με ταχυφορτιστές (Γερμανία) επιτυγχάνεται σε 3 λεπτά φόρτιση 100 χλμ.
Η σημασία των υποδομών
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η πρόσφατη θεσμική παρέμβαση της κυβέρνησης (5.6.2019), στο επίπεδο της διασφάλισης των αναγκαίων υποδομών, που ολοκληρώνει το θεσμικό πλαίσιο για την ηλεκτροκίνηση των οχημάτων. Πρόκειται για την κοινή υπουργική απόφαση (ΚΥΑ) των υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γ. Σταθάκη και Υποδομών και Μεταφορών, Χ. Σπίρτζη, για την εγκατάσταση συσκευών φόρτισης συσσωρευτών ηλεκτροκίνητων οχημάτων (σημεία επαναφόρτισης) στις εγκαταστάσεις εξυπηρέτησης οχημάτων σε δημοσίως προσβάσιμα σημεία επαναφόρτισης, κατά μήκος του αστικού, υπεραστικού και εθνικού οδικού δικτύου, καθώς και σε χώρους στάθμευσης δημοσίων και ιδιωτικών κτηρίων.
Οι ρυθμίσεις αφορούν τα ηλεκτροκίνητα οχήματα, δηλαδή αυτοκίνητα, μοτοποδήλατα, μοτοσικλέτες, τρίκυκλα και ελαφρά τετράκυκλα οχήματα, αμιγώς ηλεκτρικά (PEV) και υβριδικά (εξωτερικής φόρτισης και κυψέλης καυσίμου).
Στην ΚΥΑ ορίζονται οι χωροταξικές προδιαγραφές, η τοποθέτηση σε κατάλληλα διαμορφωμένα σημεία, η αποφυγή διαταραχής της ομαλής κυκλοφορίας και λειτουργικότητας χώρου, η ασφάλεια και η προστασία συσκευών φόρτισης, οι τεχνικές προδιαγραφές (συμβατότητα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα και πιστοποίηση), οι υπεύθυνοι φορείς έγκρισης ανάλογα με τη θέση του σημείου (πρατήρια καυσίμων, οδικό δίκτυο, δημόσια/δημοτικά κτήρια, ιδιωτικά κτήρια) κ.ά.
Προβλέπεται δε για ήδη εγκατεστημένους σταθμούς περίοδος συμμόρφωσης δύο ετών.
Όπως αναφέρεται, σημεία επαναφόρτισης μπορούν να εγκατασταθούν σε υφιστάμενα ή υπό αδειοδότηση:
- πρατήρια παροχής καυσίμων και ενέργειας,
- χώρους στάσης και στάθμευσης εντός λιμενικής ζώνης ή/και εντός τουριστικών λιμένων (μαρίνες),
- στεγασμένους και υπαίθριους σταθμούς αυτοκινήτων,
- συνεργεία συντήρησης και επισκευής αυτοκινήτων, μοτοσικλετών, μοτοποδηλάτων,
- δημόσια ή ιδιωτικά ΚΤΕΟ,
- δημοσίως προσβάσιμους ιδιωτικούς και δημόσιους χώρους κατά μήκος του αστικού, υπεραστικού και εθνικού οδικού δικτύου,
- χώρους στάθμευσης δημοσίων και ιδιωτικών κτηρίων,
- τερματικούς σταθμούς ή σταθμούς μετεπιβίβασης μέσων μαζικής μεταφοράς επιβατών.
Για τα δημοσίως προσβάσιμα σημεία επαναφόρτισης, αναφέρεται ότι διατίθενται -δημόσια και χωρίς διακρίσεις σε όλους τους χρήστες- κατ’ ελάχιστον η γεωγραφική τους θέση και πληροφορίες ως προς την τρέχουσα αλλά και προηγούμενων περιόδων προσβασιμότητα, καθώς και για επαναφόρτιση σε τρέχοντα χρόνο. Η ενημέρωση για τα δημοσίως προσβάσιμα σημεία θα πραγματοποιείται μέσω “Ηλεκτρονικής Πλατφόρμας Υποδομών Εναλλακτικών Καυσίμων”, του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.
Για τη συμπλήρωση του σχετικού, θεσμικού πλαισίου αναμενόταν η υπογραφή απόφασης σχετικά με τους όρους και τη λειτουργία των Φορέων Εκμετάλλευσης Υποδομών Φόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων (ΦΕΥΦΗΟ), που θα αφορούσε στην οργάνωση της αγοράς ηλεκτροκίνησης (μοντέλο λειτουργίας υποδομών φόρτισης), στην τιμολόγηση των υπηρεσιών κ.ά., που αν και είχε προχωρήσει, λόγω των πρόωρων εκλογών, δεν πρόλαβε να εκδοθεί.
Αξίζει να σημειωθεί ότι έχουν προηγηθεί η ενσωμάτωση της κοινοτικής οδηγίας (94/2014) για ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων με τον Νόμο 4439/2016, το Εθνικό Πλαίσιο Πολιτικής 2017 (ΚΥΑ 77226/1/2017), ο νόμος για τις Ενεργειακές Κοινότητες που επιτρέπει την εγκατάσταση σταθμών φόρτισης σε δημόσιους κοινόχρηστους χώρους, ενώ υπάρχει δυνατότητα πρόβλεψης ειδικών όρων για τις Κοινότητες.
Ο ρόλος των Διαχειριστών
Σημαντική είναι η προετοιμασία από την πλευρά των Διαχειριστών των δικτύων διανομής και μεταφοράς (ΔΕΔΔΗΕ - ΑΔΜΗΕ) ηλεκτρικής ενέργειας.
Από πλευράς ΑΔΜΗΕ έχει επισημανθεί ότι τα ηλεκτρικά οχήματα είναι πόροι που συνδέονται στο δίκτυο διανομής, όμως η μεγάλη διείσδυσή τους μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία του δικτύου μεταφοράς και πρέπει να ληφθεί υπόψη στον σχεδιασμό της νέας αγοράς εξισορρόπησης στο πλαίσιο λειτουργίας του target model.
Ο ΔΕΔΔΗΕ προτίθεται να εγκαταστήσει δημόσιες υποδομές φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων σε δημόσιους χώρους με βάση το DSO model, κατά το οποίο οι Διαχειριστές Δικτύων Διανομής (DSO) αναπτύσσουν και λειτουργούν δίκτυο σταθμών φόρτισης.
Το στρατηγικό πλάνο ανάπτυξης υποδομών φόρτισης σε δημόσιους χώρους του ΔΕΔΔΗΕ περιλαμβάνει, σε πρώτη φάση την εγκατάσταση 150 περίπου σταθμών φόρτισης σε νησιά και σε δεύτερη φάση 1.500 σταθμών φόρτισης στην Ηπειρωτική Ελλάδα (επενδυτικές δαπάνες 0,8 εκατ. και 8,9 εκατ. ευρώ, αντίστοιχα). Σκοπός είναι η εξυπηρέτηση της φόρτισης των ηλεκτρικών οχημάτων σε αστικούς δημόσιους χώρους, καθώς και η εγκατάσταση υποδομών ταχείας φόρτισης στις κεντρικές οδικές αρτηρίες, με στόχο την ανάπτυξη ενός κρίσιμου πανελλαδικού δικτύου υποδομών δημόσιας φόρτισης.
Από τον Μάρτιο 2018 υπάρχει μνημόνιο συνεργασίας ΑΔΜΗΕ - ΔΕΔΔΗΕ, για την επέκταση της συνεργασίας τους σε περιβάλλον αυξημένης διείσδυσης ΑΠΕ και νέων τεχνολογιών στη Διανομή και στη Μεταφορά, που αφορά και την ηλεκτροκίνηση οχημάτων.
