Του Γιώργου Πάλλη*
Η δημόσια συζήτηση για το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας που ψηφίστηκε το βράδυ της προηγούμενης Πέμπτης στράφηκε σχεδόν αποκλειστικά γύρω από το σύστημα διορισμού των 15.000 μόνιμων εκπαιδευτικών που αποφάσισε η κυβέρνηση. Ωστόσο, το βασικό του αντικείμενο ήταν μια σειρά αλλαγών στην τριτοβάθμια κυρίως εκπαίδευση, ανάμεσα στις οποίες και μια σημαντική επανίδρυση που πέρασε σχεδόν απαρατήρητη: η θεσμική ανασυγκρότηση του ιστορικού Παλλημνιακού Ταμείου.
Από το 1927 που ιδρύθηκε ως νομικό πρόσωπο υπό την εποπτεία του υπουργείου Παιδείας, το Παλλημνιακό Ταμείο Εκπαιδευτικής Προνοίας, όπως ονομάστηκε τότε, είχε ως κύριο σκοπό του την υποστήριξη των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της Λήμνου. Η ιστορία του όμως πάει πολλούς αιώνες πίσω από την επίσημη ίδρυσή του, καθώς είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το αγρόκτημα της «Μητρόπολης», γνωστό από τον 11ο αιώνα τουλάχιστον.
Η ιδιαιτερότητα του αγροκτήματος αυτού είναι πως, αν και αποτελούσε εκκλησιαστική περιουσία, χάρη στο έργο μερικών αξιόλογων ιεραρχών αλλά και τον αγώνα της κοινότητας που τελικά το πήρε υπό τον έλεγχό της, δημιούργησε μια μακραίωνη παράδοση χρηματοδότησης της λειτουργίας των σχολείων του νησιού, η οποία σταδιακά συνεπικουρήθηκε από δωρεές και κληροδοτήματα της εύπορης λημνιακής παροικίας της Αιγύπτου και της Κωνσταντινούπολης.
Στήριξη στην εκπαίδευση
Στη σύγχρονη μορφή του, το Παλλημνιακό Ταμείο συνδέθηκε με προσωπικότητες όπως ο Ηλίας Ηλιού, ο Γεώργιος Παπανδρέου και ο Παύλος Κουντουριώτης, χρηματοδότησε την ανέγερση του Νοσοκομείου και τη στέγαση του Μουσείου Λήμνου, ίδρυσε Πρακτική Γεωργική Σχολή που εξελίχθηκε σε πρότυπο παραγωγικό και ερευνητικό κέντρο, ενώ εξακολούθησε να στηρίζει την εκπαίδευση στο νησί με χρηματοδοτήσεις, υποτροφίες, διάθεση κτηριακής περιουσίας κ.λπ.
Κι όμως, ο πρότυπος αυτός θεσμός βρισκόταν εδώ και πολλά χρόνια σε χειμέρια νάρκη εξαιτίας του αναχρονιστικού νομικού του πλαισίου που δεν είχε αλλάξει από το 1927. Μάταια χτυπούσαν οι άνθρωποι του Παλλημνιακού Ταμείου τις πόρτες των υπουργείων, προσπαθώντας να εξηγήσουν την αναγκαιότητα ανασυγκρότησης του Ταμείου σε μια νέα, λειτουργική οργανωτική μορφή.
Το χρόνιο αυτό αίτημα ήταν ένα από τα πρώτα ζητήματα που μου έθεσαν οι Λημνιοί όταν εκλέχτηκα βουλευτής και, πράγματι, με τη συμμετοχή φορέων της τοπικής κοινωνίας, το μήνυμα πέρασε γρήγορα σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.
Έτσι, με τον νέο νόμο το Παλλημνιακό Ταμείο επιτέλους επανιδρύεται προκειμένου να αποτελέσει, με σημείο αναφοράς το Πολυλειτουργικό του Αγρόκτημα, ένα κομβικό σημείο όπου θα συγκλίνουν αγροτική ανάπτυξη, παιδεία, πολιτισμός, έρευνα και καινοτομία. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ επιστρέφει στους Λημνιούς ένα ισχυρό αναπτυξιακό εργαλείο που οι προηγούμενες κυβερνήσεις, με την αδιαφορία και την αδράνειά τους, είχαν αφήσει να αχρηστευθεί.
Μέσα από την αναδιάρθρωση του Παλλημνιακού Ταμείου:
* Διασφαλίζεται ο δημόσιος χαρακτήρας της περιουσίας του και η αξιοποίησή της για κοινωφελείς σκοπούς. Τα αγαθά της κοινωνικής παραγωγής όπως οι τοπικές ποικιλίες και ράτσες, η κοινωνικά παραγόμενη γνώση και η μετάδοσή της στη νέα γενιά, αποτελούν την κοινή κληρονομιά όλων.
* Εξασφαλίζεται η χρηματοδότησή του, καθώς έχει για πρώτη φορά τη δυνατότητα ένταξης σε χρηματοδοτικά προγράμματα του ΠΔΕ ή του ΕΣΠΑ.
* Ενισχύεται έμπρακτα η νησιωτικότητα, με στήριξη της τοπικής κοινότητας και των εγχειρημάτων που αναδεικνύουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της εγχώριας παραγωγής. Η λειτουργία του Παλλημνιακού Ταμείου και του Πολυλειτουργικού του Αγροκτήματος θα αποτελέσει πόλο έλξης για νέους επιστήμονες, αγρότες και επαγγελματίες.
* Κατοχυρώνεται η διασύνδεση με την πανεπιστημιακή κοινότητα, σε έναν ενιαίο χώρο έρευνας και εκπαίδευσης. Η παραγόμενη καινοτομία αναμένεται να στηρίξει την αγροτοκτηνοτροφική παραγωγή και τα τοπικά προϊόντα, ενισχύοντας την οικονομική δραστηριότητα του νησιού.
* Εξασφαλίζεται ο δημοκρατικός έλεγχος της διοίκησης του Ταμείου, καθώς στη διοικούσα επιτροπή θα συμμετέχουν επιτελικά στελέχη του Δημοσίου, του Πανεπιστημίου, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και του Σωματείου Φίλων της Μητρόπολης.
Η επανίδρυση του Παλλημνιακού Ταμείου είναι ακόμα μια απόδειξη ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αφουγκράζεται τις ανάγκες και αναγνωρίζει τις δυνατότητες κάθε τόπου ξεχωριστά. Σε συνδυασμό με άλλα μέτρα ενίσχυσης του νησιωτικού χώρου, όπως το μεταφορικό ισοδύναμο, αυτό που μερικά χρόνια πριν φαινόταν άπιαστο όνειρο σήμερα σταδιακά επιτυγχάνεται. Πλησιάζουμε την ημέρα που θα λέμε -και θα το εννοούμε- ότι είναι προνόμιο να είσαι νησιώτης.
* Ο Γιώργος Πάλλης είναι βουλευτής Ν. Λέσβου του ΣΥΡΙΖΑ
