Ο Πάρης είναι ένα παιδί με αυτισμό. Την ώρα του μεσημεριανού διαλείμματος στο σχολείο υπάρχει κάτι που τον ενοχλεί, όμως δεν είναι φανερό τι. Το παιδί, ταραγμένο, αρχίζει να κουνά βίαια το σώμα του. Η δασκάλα, αγνοώντας την ταραχή του, τον ανακαλεί έντονα στην τάξη. Το κοριτσάκι δίπλα του, αγνοώντας επίσης το κλιμακούμενο ξέσπασμα, του τραγουδά δυνατά. Η ενόχληση του Πάρη γίνεται ακόμα πιο έντονη και επιτίθεται στη συμμαθήτριά του δημιουργώντας μεγάλη αναταραχή στην αίθουσα... Αν και ανησυχητικό, το σενάριο αυτό δεν χρειάζεται να συμβεί στην πραγματικότητα. Είναι μια εκδοχή που ένας εκπαιδευόμενος δάσκαλος Ειδικής Αγωγής ή γενικής εκπαίδευσης καλείται να μάθει πώς να αποφύγει και να αποκλιμακώνει στο πλαίσιο του ψηφιακού εκπαιδευτικού παιχνιδιού προσομοίωσης Play2Do.
Οι πλέον καινοτόμες τεχνολογίες εκπαίδευσης αξιοποιούνται για μία από τις πλέον μειονεκτούσες κοινωνικές ομάδες της Ευρώπης χάρη σε μια πρωτοβουλία του Εργαστηρίου Νέων Τεχνολογιών του Τμήματος Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Πανεπιστημίου Αθηνών και της ευρωπαϊκής ομάδας ειδικών που συνενώθηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Erasmus+. Αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας είναι το νέο ψηφιακό παιχνίδι Play2Do, μέσα από το οποίο δάσκαλοι Ειδικής Αγωγής, φροντιστές, διδάσκοντες γενικής εκπαίδευσης, ψυχολόγοι αλλά και άλλοι ειδικοί θα έχουν την ευκαιρία να μάθουν πώς να φροντίζουν, να διδάσκουν και γενικά να στηρίζουν σε μια ομαλή διαδικασία ένταξης παιδιά και νέους με αναπηρίες μέσα στα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα.
H ομάδα του Play2 Do ανέπτυξε έξι σενάρια τα οποία πρέπει να «λύσει» ο εκπαιδευόμενος. Επίσης, το παιχνίδι βοηθά στην αντιμετώπιση περιστατικών αποκλεισμού ή bullying σε βάρος μαθητών με αναπηρία, την προαγωγή αξιών που συνάδουν με μαθητοκεντρικές προσεγγίσεις που βασίζονται στα δικαιώματα των παιδιών με αναπηρία ή όχι.
«Τα ψηφιακά παιχνίδια σοβαρού σκοπού αρχίζουν να καταλαμβάνουν σημαντικό κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας, ενώ μπορούν να βοηθήσουν πολύ στην προσέγγιση ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων» αναφέρει ο αναπληρωτής καθηγητής δρ Κωνσταντίνος Μουρλάς, διευθυντής του Εργαστηρίου Νέων Τεχνολογιών του Τμήματος ΕΜΜΕ. Το Εργαστήριο έχει δημιουργήσει αρκετές εφαρμογές σχετικά με την επίδραση της παιχνιδοποίησης στη μάθηση, όπως την εκπαιδευτική εφαρμογή για κινητές συσκευές MCare που σκοπό έχει την αξιόπιστη κατάρτιση με παιγνιώδη τρόπο ατόμων που παρέχουν υψηλής ποιότητας περίθαλψη στα Άτομα με Αναπηρίες και σε ηλικιωμένους.
Πιο συγκεκριμένα για το Play2Do, ο δρ Μουρλάς εξηγεί: «Σκεφτείτε ποια θα ήταν τα προβλήματα που μπορεί να συναντήσει ένας εκπαιδευόμενος δάσκαλος Ειδικής Αγωγής, ένας εκπαιδευτικός ή ακόμα και ένας γονιός αντιμετωπίζοντας ένα παιδί με αναπτυξιακές και μαθησιακές δυσκολίες: ‘πώς θα βοηθήσω το παιδί να ενταχθεί στην τάξη, να βρει φίλους, να αποφύγει την παρενόχληση;’, ‘πώς θα αντιμετωπίσω μια κρίση, ένα συναισθηματικό ξέσπασμα;’, ‘πώς μπορώ να αξιοποιήσω τις ιδιαίτερες δεξιότητες ενός παιδιού, π.χ. με αυτισμό;’, ‘τί μπορώ να κάνω για να αμβλύνω την επιθετική συμπεριφορά ενός υπερκινητικού παιδιού;’. Αυτά και μερικά άλλα είναι τα σενάρια που προσφέρει προς λύση το παιχνίδι Play2Do σε μια προσπάθεια δημιουργίας μοντέρνων τεχνικών εκπαίδευσης, με την εφαρμογή τεχνολογικών λύσεων που με διασκεδαστικό και ενεργό τρόπο βοηθούν τους επαγγελματίες να συμπληρώσουν την εκπαίδευσή τους και τη διαδικασία απόκτησης δεξιοτήτων στον τομέα της Ειδικής Αγωγής».
Αναπηρία: Προς μια ανοιχτή πολιτική ένταξης
Στις 9 Ιανουαρίου ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος εγκαινίασε το 1ο Ειδικό Δημοτικό Σχολείο και Νηπιαγωγείο Καλλιθέας. Στις δηλώσεις του υπογράμμισε ότι «η Πολιτεία, για να εκπληρώσει αποτελεσματικώς την περί Παιδείας αποστολή της, οφείλει να παρέχει τα μέσα αυτά που θα οδηγήσουν τα παιδιά με ειδικές ανάγκες να υπερασπίζονται την αξία τους, να αναπτύξουν ελεύθερα την προσωπικότητά τους και χωρίς διακρίσεις να αναπτυχθούν στην κοινωνία».
Παρ’ ό,τι στην Ελλάδα λειτουργεί ο θεσμός των ειδικών σχολείων, πολλές ευρωπαϊκές χώρες αναγνωρίζουν σήμερα την ανάγκη σταδιακής αντικατάστασης των ειδικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με πιο εξατομικευμένες και συμπεριληπτικές υπηρεσίες, σε μια προσπάθεια ένταξης των Ατόμων με Αναπηρία. Οι ψηφιακές τεχνολογίες μπορούν να προσφέρουν νέους τρόπους προσέγγισης και ανάπτυξης δεξιοτήτων αξιοποιώντας τεχνολογικές καινοτομίες.
«Η Ειδική Αγωγή απαιτεί μια αυξημένη γνωσιακή και συναισθηματική ετοιμότητα από τον εκπαιδευτή. Ο νέος επαγγελματίας, σύμφωνα με την έρευνά μας, έχει αυξημένο το αίσθημα του φόβου, αισθάνεται πως δεν έχει αρκετές δεξιότητες ή πως η έλλειψη εμπειρίας θα προκαλέσει πρόβλημα στην τάξη. Το εργαλείο αυτό του δίνει τη δυνατότητα να έρθει σε επαφή με διαφορετικά σενάρια καταστάσεων και να δοκιμάσει διαφορετικές συμπεριφορές και στάσεις» σημειώνει η μεταδιδακτορική ερευνήτρια από την ομάδα του Play2Do δρ Μαρία Σαριδάκη. Το παιχνίδι αναμένεται να παρουσιαστεί σε ευρωπαϊκό συνέδριο που θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα τον Απρίλιο, μόλις ολοκληρωθεί η δοκιμή του.
* Το πρότζεκτ Play2Do πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Erasmus+ (Συνεργασία για την Καινοτομία και την Ανταλλαγή Καλών Πρακτικών -Στρατηγικές Συνεργασίας για Επαγγελματική Παιδεία και Εκπαίδευση- Cooperation for Innovation and the Exchange of GoodPractices- StrategicPartnerships for vocationaleducation and training). Συνεργάστηκαν το Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Πανεπιστήμιου Αθηνών, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Σκωτίας (Ηνωμένο Βασίλειο), το Κέντρο Εκπαίδευσης και Καινοτομίας (Βουλγαρία), η Εταιρεία Παιδαγωγικής, Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Έρευνας SmartBananas (Ιταλία), η εταιρεία σχεδιασμού τεχνολογικών εφαρμογών G.M. EurocyInnovations LTD (Κύπρος), το Ίδρυμα Προστασίας Απροσάρμοστων Παίδων «Η Θεοτόκος» (Ελλάδα) και η Μη Κερδοσκοπική Οργάνωση Εκπαίδευσης και υποστήριξης Ατόμων με Αναπηρία Marie Curie Association (Βουλγαρία).
