Τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση από τον υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων -το τελευταίο δεν ακούγεται καθόλου πειστικό ύστερα από τη βάρβαρη συμπεριφορά των δυνάμεων καταστολής στην Ιερισσό- Αντώνη Ρουπακιώτη το νομοσχέδιο για την αποφυλάκιση κρατουμένων υπόδικων, καταδίκων και όσων λαμβάνουν άδεια, με τη χρήση ενός «βραχιολιού».
Η διαβούλευση θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί μέχρι τις 11 Μαρτίου 2013. Η Ολομέλεια των προέδρων των δικηγορικών συλλόγων της χώρας για το θέμα αυτό εσίγησε «αιδημόνως».
Το «βραχιολάκι» δίνει τη δυνατότητα στα «παραβατικά άτομα», στα οποία έχουν επιβληθεί ποινές, να εκτίσουν το υπόλοιπο της κράτησής τους στον τόπο κατοικίας τους, δηλαδή με το καθεστώς του κατ' οίκον περιορισμού ή σε όποια άλλη κατοικία επιλέξουν να διαμείνουν. Το βασικό επιχείρημα εισαγωγής του θεσμού είναι η «αποσυμφόρηση» των φυλακών!
Βασική προϋπόθεση για να γίνει αυτό, είναι να τοποθετηθεί μόνιμα στο χέρι ή το πόδι των κρατουμένων, οι οποίοι θέλουν να κάνουν χρήση του «ηλεκτρονικού ευεργετήματος», το ηλεκτρονικό βραχιολάκι το οποίο εμπεριέχει «μικροτσίπ». Συνεπώς, έχουμε ένα είδος δημόσιου «στιγματισμού», που συνιστά καταρχήν παραβίαση της αρχής της προστασίας της προσωπικότητας (άρθρ. 2 παρ. 1 Σ.) , η οποία για να παρακαμφθεί πρέπει να γίνει για πολύ σοβαρό λόγο αναγόμενο στο «δημόσιο συμφέρον»!
Ο κρατούμενος φορώντας το βραχιολάκι είναι συνδεδεμένος σε 24ωρη βάση με ειδική συσκευή. Το μέτρο αυτό δεν αφορά όσους έχουν καταδικαστεί για συμμετοχή σε τρομοκρατική ή εγκληματική οργάνωση.
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, όσοι καταδικάσθηκαν σε ποινή στερητική της ελευθερίας, μπορούν, ύστερα από αίτησή τους, να απολυθούν υπό τον όρο τού κατ' οίκον περιορισμού με ηλεκτρονική επιτήρηση, εφόσον έχουν εκτίσει: α) πρόσκαιρη κάθειρξη, τα 2/5 της ποινής τους και β) ισόβια κάθειρξη, τουλάχιστον 16 έτη. Σε κάθε περίπτωση ο κατάδικος μπορεί να απολυθεί, εάν έχει εκτίσει είκοσι έτη και όταν το παραπάνω άθροισμα υπερβαίνει το όριο αυτό.
Στην περίπτωση της πρόσκαιρης κάθειρξης, ο κατάδικος θα πρέπει να έχει παραμείνει στο σωφρονιστικό κατάστημα για χρονικό διάστημα ίσο με το 1/4 της ποινής που του επιβλήθηκε, ενώ στην περίπτωση της ισόβιας κάθειρξης για χρονικό διάστημα ίσο με 14 έτη.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, ο κατάδικος μπορεί να απολυθεί, εάν έχει παραμείνει στο σωφρονιστικό κατάστημα 16 έτη. Από το μέτρο αυτό εξαιρούνται όσοι έχουν καταδικαστεί για το έγκλημα της εσχάτης προδοσίας.
Δηλαδή καταρχήν, από όσο γίνεται αντιληπτό, θα αφορά έναν πολύ μικρό αριθμό κρατουμένων! Οπότε το επιχείρημα της «αποσυμφόρησης» καταρρίπτεται!
Όσοι θα φέρουν «βραχιολάκι» μπορούν να βρίσκονται σε προκαθορισμένες ώρες της ημέρας εκτός του τόπου του κατ' οίκον περιορισμού τους αποκλειστικά για λόγους εργασίας, εκπαίδευσης ή επαγγελματικής κατάρτισης, συμμετοχής τους σε εγκεκριμένο πρόγραμμα συντήρησης ή απεξάρτησης από ναρκωτικές ουσίες ή αλκοόλ ή και εκπλήρωσης των υποχρεώσεων που τους έχουν επιβληθεί.
Οι ανήλικοι μπορούν να απολυθούν με «βραχιολάκι» εφόσον έχουν εκτίσει το 1/3 της ποινής τους.
Το κόστος για το «βραχιολάκι» (εκτιμώμενο ύψος από 1.500-3.500 ευρώ) αναλαμβάνει ο κατηγορούμενος, εκτός εάν κριθεί με ειδική αιτιολογία ότι στερείται την οικονομική δυνατότητα να τo καταβάλει, οπότε αναλαμβάνει το δημόσιο. Αυτό δεν αποτελεί μία ασήμαντη «λεπτομέρεια», αλλά μία επιλογή στρατηγικού χαρακτήρα για «ιδιωτικοποίηση» μίας ακόμη δημόσιας λειτουργίας, του σωφρονισμού, της οποίας το κόστος ΜΟΝΟ το Δημόσιο μπορεί να βαρύνει.
Ακόμη, όσοι καταδικάσθηκαν για παράβαση του νόμου περί ναρκωτικών σε ποινή ισόβιας κάθειρξης, μπορούν να απολυθούν υπό τον όρο του κατ' οίκον περιορισμού με ηλεκτρονική επιτήρηση, εφόσον έχουν εκτίσει τουλάχιστον 18 έτη.
Για όσους γνωρίζουν την ποιότητα της εφαρμοζόμενης σωφρονιστικής πολιτικής σήμερα, εγείρονται κρίσιμα ερωτήματα:
Α. Γιατί το κόστος να μετακυλίεται στον κρατούμενο, ενώ ο σωφρονισμός αποτελεί δημόσια λειτουργία;
Β. Ποιες σύντονες προσπάθειες παράλληλα καταβάλλονται, καταβλήθηκαν ή θα καταβληθούν από το υπουργείο για τη ριζική βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των κρατουμένων στα σημερινά σωφρονιστικά καταστήματα, την ίδια ώρα που μέσω του ληστρικού μηχανισμού επιβολής πολύμορφων «χαρατσιών» αυξήθηκαν κατακόρυφα τα έσοδά του;
Σημειώνουμε ότι στις φυλακές Διαβατών παρέχεται σήμερα θέρμανση μία ώρα την ημέρα, και για το σιτηρέσιο διατίθενται κάτι λιγότερο από δύο (2) ευρώ ανά κρατούμενο!
Γ. Υπάρχει εκτίμηση πόσο θα συμβάλει η ρύθμιση αυτή στην «αποσυμφόρηση» των φυλακών;
Δ. Υπάρχει αποτίμηση της πορείας του θεσμού «παροχής κοινωφελούς εργασίας» ως υποκατάστατου έκτισης της ποινής της φυλάκισης, θεσμός ηπιότερος, κοινωνικότερος και λιγότερο «φορτωμένος» με άλλες σκοπιμότητες;
Μέχρι στιγμής, το υπουργείο δεν έχει μπει στον κόπο να απαντήσει σε αυτά τα ερωτήματα.
Αν όμως δεν δοθούν από τους εμπνευστές της ρύθμισης αυτής πειστικές απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα, θα αποδειχθεί ότι ο θεσμός αυτός σε συνθήκες «μνημονιακής θεσμικής ασφυξίας» θα αποδειχθεί ένας «δούρειος ίππος» για την ανεπίτρεπτη γενικευμένη βεβιασμένη εισαγωγή της ιδιωτικοποίησης σε μία ακόμη δημόσια λειτουργία, στον σωφρονισμό των πολιτών!
* Ο Μανόλης Λαμτζίδης είναι δικηγόρος, μέλος του Δ.Σ. και πρ. πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης
