Της Κατερίνας Ντέτσικα*
Ανάμεσα σε νεράντζια
που πέφτουν στριφογυριστά
και σε γοργά βήματα Διωκτών
στάσου για λίγο
και άκου
τις φωνές των
ΠΑΙΔΙΩΝ
ν' αντηχούν γελαστά
μέσα στην ΑΥΛΗ.
Σ' ΕΠΟΧΗ
ΑΣΑΛΕΥΤΗ, ΑΠΕΙΛΗΤΙΚΗ_
Αντήχηση μιας Έκστασης
που μ' ακολουθεί,
καρφωμένη
στα πολύχρωμα φύλλα
ενός
ΛΑΜΠΡΟΥ ΦΩΤΟΣ
που έκαιγε
τη ΛΗΣΜΟΝΙΑ
«Τη μεταμόρφωση τη γυρέψαμε στα μάτια μας με πόθους που έπαιζαν σαν τα μεγάλα ψάρια σε πέλαγα που φύραναν ξαφνικά».
Τα λόγια του ποιητή ηχούν σπαρακτικά –επίκαιρα – και αντηχούν την ξηρασία της εποχής, σ' αυτό τον τόπο που μας στεγνώνει και σχεδόν αφυδατωμένους και ξέπνοους μας ξεβράζει σήμερα, στην ξέρα της παραμόρφωσης.
Στην ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΗ τη σημερινή, που ξεκίνησε σαν ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ της νιότης μας και της ύπαρξης μας, σαράντα χρόνια πριν.
Τότε που 20χρονα παιδιά οι περισσότεροι από εμάς, ξεκινούσαμε την πάλη μας ενάντια στην Δικτατορία, μέσα από την προσπάθεια μας να απομακρύνουμε τις διορισμένες διοικήσεις των Φοιτητικών Συλλόγων στα πανεπιστήμια και τη διενέργεια ελεύθερων και αδιάβλητων εκλογών στα Φοιτητικά Σωματεία.
Στόχοι που για να επιτευχθούν, έπρεπε μέσω Γενικών Συνελεύσεων – μέσα σε κλίμα αυστηρής παρακολούθησης και αυξημένης τρομοκρατίας από τους ασφαλίτες – να εκλέξουμε Συντονιστικές Φοιτητικές Επιτροπές αγώνα που αποτέλεσαν τον πόλο συσπείρωσης των Δημοκρατικών φοιτητών, ενώ παράλληλα ρίχναμε το βάρος για εκλογές στους εθνοτοπικούς Φοιτητικούς Συλλόγους όπου στις 26 Μάρτη 1972, για πρώτη φορά έγιναν εκλογές στο Σύλλογο Κρητών φοιτητών κι αυτό άνοιγε το δρόμο για την νομιμοποίηση των Σωματείων.
Μ' αυτό τον τρόπο, οι τοπικοί Φοιτητικοί Σύλλογοι που συγκροτούνται εκείνη την περίοδο της μεγάλης προετοιμασίας, θα αποτελέσουν το κύτταρο του Φοιτητικού Κινήματος αφού μέσα από αυτούς μπορούσαμε τα μηνύματα του Αγώνα και όλοι σχεδόν οι αγωνιστές γνωστοί συνδικαλιστές ξεπήδησαν μέσα από απ' αυτούς και σε συνεργασία με τους φοιτητές – φοιτήτριες που πλαισίωναν τις Φοιτητικές Επιτροπές αγώνα των Σχολών οργάνωσαν τον αγώνα του Φοιτητικού Κινήματος.
Τα προαύλια των Σχολών, τα αμφιθέατρα, οι τοπικοί Σύλλογοι ήταν ημερήσια σπίτια μας και ταυτόχρονα κυψέλες – εργαστήρια ιδεών, πνευματικών αναζητήσεων, πολιτιστικών αναφορών και μιας μοναδικής – σε οικειότητα και ανιδιοτέλεια – επικοινωνία που εξόριζε τη μοναξιά και μετέβαλε σε θάρρος και δύναμη την αγωνία μας για πιθανή σύλληψη μας, ξύλο και βασανιστήρια στην ασφάλεια και στην Ε.Σ.Α.
Και αυτή η οικειότητα, αυτή η στοργή, αυτή η εμπιστοσύνη μαζί με την αποφασιστικότητα «να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα» μας διαμόρφωσε και μας προετοίμασε για την τελική ρήξη μας με την χούντα που ολοκληρώθηκε στο Πολυτεχνείο το Νοέμβρη του 1973!
Σήμερα, σαράντα χρόνια μετά, εξετάζοντας με την ψυχραιμία της απόστασης τα γεγονότα και την επίδραση τους στην ψυχολογία της μεταπολιτευτικής κοινωνίας μας διακρίνουμε και μια άλλη πλευρά τους, όχι και τόσο λαμπερή.
Ναι! Σίγουρα είμαστε τυχεροί όσοι βρεθήκαμε τότε εκεί και «ξεδιπλώσαμε τις ψυχές μας ανέγγιχτες και αρυτίδιαστες ακόμη από δημόσιες αμαρτίες» αλλά η «Γενιά» που αναγνωρίζεται και επαινείται τόσο σύντομα από την Πολιτεία, προχώρησε στο πλείστον στα κόμματα τα οποία ήταν συχνά καθυστερημένα, πατερναλιστικά, προσωπολατρικά, δημαγωγικά, λαϊκιστικά και αφέθηκε να χειραγωγηθεί και να απορροφηθεί στην κομματική χοάνη και στην πελατειακή και χρηματική διαφθορά. Έτσι ο ηρωισμός παραμορφώθηκε σε κομματικό φανατισμό και το ανελέητο κυνήγι για την εξουσία άρχισε. Ο δογματισμός, η έπαρση, η μισαλλοδοξία, η εξουσιολαγνεία επικράτησαν με αποτέλεσμα οι «διαχειριστές της σύγχυσης» που επικράτησαν στην πολιτική σκέψη επικαλούνταν πάντα τον Αγώνα του πολυτεχνείου για να προβάλλουν τους εαυτούς τους ως τους αυθεντικότερους εκφραστές των μηνυμάτων του ενώ παράλληλα συνέβαλαν στην μυθοποίηση του.
Το πολυτεχνείο αναμφισβήτητα αποτελεί σταθμό στην νεότερη ιστορία μας, συνέχεια της Εθνικής μας Αντίστασης.
Γατί όμως το συντηρούμε, γιατί επανερχόμαστε στο μύθο του; Γιατί το φορτώνουμε με τόσους λόγους και τόσα «μαλάματα»; Κάτι έχουμε εγκαταλείψει στο Πολυτεχνείο; Γυρνάμε και το ψάχνουμε. Είναι η αθωότητά μας; Η ανιδιοτέλεια μας, η ευγένεια μας; Η ελπίδα μας ότι ο κόσμος πρέπει να γίνει καλύτερος;
Όσο η κοινωνία μας είναι επιρρεπής σε πισωγυρίσματα, θα έχουμε ανάγκη το Πολυτεχνείο. Όσο φοβόμαστε να κοιτάξουμε τους εαυτούς μας, να κοιτάξουμε γύρω μας, θα ανατρέχουμε στο «Πολυτεχνείο».
Λέγεται ότι χάνονται οι λαοί που χάνουν τη μνήμη τους. Αλλά, ας μου επιτραπεί η έκφραση, θα έλεγα πως χάνονται οι λαοί που δεν διδάσκονται από την ιστορία τους, γιατί δεν την αφομοιώνουν.
Ας δούμε το Πολυτεχνείο με ειλικρίνεια, σεμνότητα και θάρρος όπως του ταιριάζει και ας το αφομοιώσουμε προτού αφομοιωθούμε εμείς οι ίδιοι εντελώς από τους λογής – λογής εργολάβους, πραματευτάδες και αργυραμοιβούς που πασχίζουν να μας ξεκάνουν σήμερα με την ανεργία, τη φτώχεια, την υπερφορολόγηση σε μια αλληλουχία φόβου και μίσους απέναντι σε αλλοδαπούς και ημεδαπούς, φτάνοντας να σκοτώσουν «αριστερούς ράπερ» και «υπερδεξιούς φασίστες χρυσαυγήτες» φροντίζοντας έτσι για μια ακόμα φορά να φτάσουν την κοινωνία πέραν των ορίων της για να προωθήσουν ευκολότερα το αιματηρό και νοσηρό «παιχνίδι» της διχόνοιας και του διχασμού ως συνέχεια και «συνέπεια» του «εμφύλιου πολέμου», αυτής της βαθιάς και ατιμωτικής πληγής που ακόμα στην χώρα μας δεν έχει κλείσει, γι' αυτό και αναδύεται με τέτοια βία και ορμή – σε περίοδο κρίσης – ανασύροντας τραυματισμένα αντανακλαστικά των ανθρώπων. Επειδή οι ανά τον κόσμον χειραγωγοί γνωρίζουν πολύ καλά αυτό που ο διπλωμάτης νομπελίστας ποιητής μας Γ. Σεφέρης μας το ανακοινώνει (ποιητικά) ορθά – κοφτά: «…υπερτερεί συντριπτικώς. Ο πόλεμος…» Ψυχαμοιβός. Και πολύ περισσότερο ένας εμφύλιος πόλεμος. Διότι «ένας εμφύλιος πόλεμος δεν είναι πόλεμος, αλλά αρρώστια» όπως μας λέει ο A. De Saint-Exupery. Αλλά «η μνήμη δεν παραμερίζεται' η μνήμη είναι» μας λέει ο Θ. Βαλτινός γι' αυτό και εμείς τιμούμε τη μνήμη του Πολυτεχνείου διαδηλώνοντας με το σύνθημα του ποιητή Μ. Κατσαρού: «Αντισταθείται ακόμα και σε μένα που σας ιστορώ».
*Η Κατερίνα Ντέτσικα είναι συνταξιούχος (φοιτήτρια Παντείου το '73)
