Live τώρα    
16°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αραιές νεφώσεις
16 °C
14.2°C17.9°C
1 BF 70%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
12.0°C16.8°C
2 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Αυξημένες νεφώσεις
14 °C
14.4°C17.0°C
1 BF 86%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
17 °C
16.5°C17.2°C
3 BF 59%
ΛΑΡΙΣΑ
Σποραδικές νεφώσεις
14 °C
13.9°C15.2°C
0 BF 72%
Πελίτι: Μια κοινότητα που αντιστέκεται στις πολυεθνικές
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Πελίτι: Μια κοινότητα που αντιστέκεται στις πολυεθνικές

Ρεπορτάζ: Άντυ Κουκλάδα

Πόσο σημαντική είναι η διατήρηση παραδοσιακών ποικιλιών σπόρων, σε μια εποχή που οι γενετικά τροποποιημένοι σπόροι κάνουν την επέλασή τους μέσα από τα προϊόντα που καταναλώνουμε και ενέχουν κινδύνους για την υγεία μας; Πως μπορεί να διατηρηθεί η βιοποικιλότητα και οι παραδοσιακές ποικιλίες της χώρας; Μπορεί μια μικρή κοινότητα να αντισταθεί στην κυριαρχία των πολυεθνικών; Ο Παναγιώτης Σαϊνατούδης, είναι ιδρυτής και γενικός συντονιστής της Κοινότητας Πελίτι, την οποία ίδρυσε το 1995 στη Δράμα, και μίλησε στην «Αυγή» για το έργο της να συλλέγει, να διατηρεί και να διαδίδει παραδοσιακές ποικιλίες σπόρων, που με το πέρασμα των χρόνων τείνουν να εξαφανιστούν.

Μια κοινότητα που διασώζει παραδοσιακούς σπόρους

«Το Πελίτι είναι η υλοποίηση ενός παιδικού ονείρου», λέει ο κ. Σαϊνατούδης, «και αφορά τη δημιουργία μιας κοινότητας όπου οι άνθρωποι ζούσαν αρμονικά παρά τις διαφορές τους». Από την άνοιξη του 1995, το Πελίτι λειτουργούσε στο Δασωτό Κάτω Νευροκοπίου Δράμας. Φέτος, συμπληρώνει 25 χρόνια ζωής και πλέον η έδρα του έχει μεταφερθεί στο Μεσοχώρι Παρανεστίου Δράμας. Το όνομα της Κοινότητας προέρχεται από τη λέξη «Πελίτ», που στα ποντιακά σημαίνει «βελανιδιά», και είναι εμπνευσμένο από μια μεγάλη βελανιδιά που βρίσκεται στο Δασωτό Κ. Νευροκοπίου. «Για το χωριό αυτή η βελανιδιά είχε έναν ιδιαίτερο συμβολισμό, καθώς αποτελούσε σημείο συνάντησης των κατοίκων. Για μένα, το Πελίτι είναι ένα σημείο συνάντησης των ανθρώπων», επισημαίνει ο κ. Σαϊνατούδης.

Ξεκίνησε να περισυλλέγει σπόρους μέσα από εξερευνητικές αποστολές που έκανε σε κάθε γωνιά της χώρας, μέσα από δωρεές καθώς και με την βοήθεια ενός μεγάλου δικτύου εθελοντών που απέκτησε κατά τη διάρκεια των χρόνων. Ταξίδεψε σε πολλές περιοχές της χώρας, αναζητώντας ανθρώπους που διατηρούν τους δικούς τους σπόρους. Στα 25 χρόνια της ζωής του, το Πελίτι έχει διανείμει πάνω από 4.000 ποικιλίες σπόρων σε περισσότερους από 300.000 επαγγελματίες και ερασιτέχνες καλλιεργητές σε όλη την Ελλάδα.

Το Πελίτι κρατά ζωντανή την πολιτιστική παράδοση

«Το Πελίτι έχει τρεις θεματικούς άξονες, που αφορούν τη συλλογή, διατήρηση και διάδοση των παραδοσιακών σπόρων, την ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών χωρίς χρήματα και τη δημιουργία οικο-κοινοτήτων με στόχο τη διάσωση των τοπικών ποικιλίων σπόρων», αναφέρει.

Δηλαδή, η συνεισφορά της Κοινότητας Πελίτι, εκτός από κοινωνική, είναι και πολιτισμική. Διότι συλλέγει, διατηρεί και διαδίδει ποικιλίες παραδοσιακών σπόρων που τείνουν να εξαφανιστούν. Διασώζει λοιπόν ένα ζωντανό κομμάτι της ιστορίας μας. Η πολιτιστική μας κληρονομιά αναδεικνύεται μέσα από τη διατήρηση ποικιλιών με χρώματα, αρώματα και γεύσεις που δεν υπάρχουν πλέον στις καινούργιες ποικιλίες σπόρων. Επιπλέον, όπως αναφέρει ο κ. Σαΐνατούδης, με τον τρόπο αυτό αξιοποιούνται καλύτερα τα «φτωχά» εδάφη και κάθε χρόνο ο αγρότης ή ο καλλιεργητής αποκτά τη δυνατότητα να κρατάει τον δικό του σπόρο και να τον χρησιμοποιεί εκ νέου την επόμενη χρονιά.

«Είναι γεγονός ότι με τη διάσωση των ποικιλιών προσφέρονται καλύτερης ποιότητας γεωργικά προϊόντα στους καταναλωτές. Πλέον, στην Ελλάδα υπάρχουν κοντά στις 30 ομάδες που ασχολούνται με το θέμα της συλλογής, διατήρησης και διάδοσης των παραδοσιακών ποικιλιών».

Παγκόσμια δράση

Μπορεί το Πελίτι να ξεκίνησε με έδρα την περιοχή της Δράμας, ωστόσο, εκτός από τοπική, έχει εθνική και παγκόσμια δράση, αναφέρει ο κ. Σαϊνατούδης. «Έχουμε μια ομάδα στη Βουλγαρία, μια στο Αϊντάχο των ΗΠΑ, ενώ οργανώνουμε τη Γιορτή Σπόρων στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης στην Τουρκία. Παράλληλα, υποστηρίζουμε τη Γιορτή Σπόρων στην Κύπρο, που οργανώνει η Ένωση Κυπρίων Αγροτών, και είμαστε μέλος ενός ευρωπαϊκού δικτύου οργανώσεων για τα θέματα της νομοθεσίας». Επιπλέον, η Κοινότητα έχει αναπτύξει και πολλές συνεργασίες με σχολεία -22 σχολικές μονάδες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στον νομό Καβάλας-, με πολιτιστικούς συλλόγους, με άτομα με ειδικές ανάγκες καθώς και με κέντρα προσφύγων.

Οι σπόροι του Πελίτι διαφέρουν πολύ από τους σπόρους του εμπορίου, διότι είναι προσαρμοσμένοι στις κλιματικές συνθήκες. Επίσης, ο αγρότης ή ο καλλιεργητής μπορεί να κρατήσει σπόρο για την επόμενη χρονιά και να τον αναπαράγει χωρίς να υποβαθμίζεται, όπως συμβαίνει με τους σπόρους του εμπορίου, ενώ οι σπόροι του Πελίτι βγάζουν πιο έντονα αρώματα.

Διανομή σπόρων σε όλη την Ελλάδα

Πώς μπορεί όμως κάποιος να προμηθευτεί ή να ανταλλάξει ποικιλίες σπόρων από την Κοινότητα Πελίτι; Σύμφωνα με τον κ. Σαϊνατούδη, από τον Οκτώβριο μέχρι και τον Ιανουάριο, η Κοινότητα Πελίτι, στέλνει σπόρους μέσω αλληλογραφίας. Οι ενδιαφερόμενοι καλλιεργητές στέλνουν στην κοινότητα έναν άδειο φάκελο και γραμματόσημα αξίας δύο ευρώ και η κοινότητα τους στέλνει πίσω τέσσερα φακελάκια γεμάτα με σπόρους.

Επιπλέον, όσοι επιθυμούν, μπορούν να παραλάβουν σπόρους και από τις δημόσιες διανομές σπόρων που κάνει η Κοινότητα Πελίτι. «Η κεντρική μας εκδήλωση είναι η Γιορτή Σπόρων του Πελίτι, που γίνεται κάθε χρόνο το Σάββατο μετά το Πάσχα και φέτος έχει προγραμματιστεί στις 25 Απριλίου 2020», υπογραμμίζει ο κ. Σαϊνατούδης. Η διαδικασία αυτή ξεκίνησε ήδη από τον Μάρτιο του 1999, όταν το Πελίτι διοργάνωσε την πρώτη δημόσια ανταλλαγή παραδοσιακών ποικιλιών σπόρων στην Ελλάδα, στην Κάρπη του Κιλκίς. Αυτή η συνάντηση μετεξελίχθηκε στην Πανελλαδική Γιορτή Ανταλλαγής Παραδοσιακών Ποικιλιών και μετονομάστηκε από το 2012 σε Γιορτή Σπόρων του Πελίτι (Peliti Seed Festival). Το 2014, χαρακτηρίστηκε από τους seedsavers της Αυστραλίας ως η μεγαλύτερη γιορτή ανταλλαγής παραδοσιακών ποικιλιών παγκοσμίως. Στη Γιορτή Σπόρων του Πελίτι συμμετέχουν καλλιεργητές από όλη την Ελλάδα αλλά και από το εξωτερικό. Από το 2017 διοργανώνεται παράλληλα και η Ολυμπιακή Γιορτή Σπόρων. Φέτος έχουν δηλώσει για την ώρα συμμετοχή άνθρωποι και οργανώσεις από Ελλάδα, Βουλγαρία, Τουρκία, Κύπρο, Παλαιστίνη, Τυνησία, Γαλλία, Ιταλία, Αγγλία, ΗΠΑ κ.ά.

Οι εθελοντές και οι δωρεές κρατούν ζωντανή την κοινότητα

Το Πελίτι συνιστά ένα εγχείρημα που στηρίζεται οικονομικά στους εθελοντές του, στις ετήσιες συνδρομές, στις εκδόσεις του και σε δωρεές που έρχονται κατά κύριο λόγο από το εξωτερικό. «Βέβαια, αν δεν υπήρχε αυτή η υποστήριξη του κόσμου σε δεν θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε», αναφέρει ο κ. Σαϊνατούδης. Τις προηγούμενες ημέρες, ο ίδιος ταξίδεψε στη Νέα Υόρκη. «Το Πελίτι, αρχικά, είχε κληθεί να συμμετάσχει στη συνάντηση κορυφής για τους σπόρους στη Σάντα Φε των ΗΠΑ. Το 2020, ήταν το πρώτο μας ταξίδι στη Νέα Υόρκη, όπου έγιναν δυο ομιλίες για το Πελίτι και τις δράσεις του», τονίζει ο κ. Σαϊνατούδης, επισημαίνοντας ότι τον επόμενο χρόνο θα ακολουθήσουν και άλλα ταξίδια στην Αμερική.

Κλιματική αλλαγή και διατήρηση παραδοσιακών σπόρων

Πόσο επηρεάζει η κλιματική αλλαγή τη διατήρηση των παραδοσιακών ποικιλιών σπόρων; «Εκτός από την κλιματική αλλαγή που συντελείται στις μέρες μας, συντελείται και η απώλεια της βιολογικής ποικιλότητας, που για πολλούς επιστήμονες είναι πιο σημαντική απ’ ό,τι η κλιματική αλλαγή, αλλά δεν έχει πάρει τη δημοσιότητα που της αρμόζει», λέει ο κ. Σαϊνατούδης. «Οι παραδοσιακές ποικιλίες μπορούν να ευδοκιμήσουν και στην κλιματική αλλαγή, γιατί έχουν περάσει μια σειρά από τεστ μέσα στην πορεία του χρόνου. Επίσης η χρήση των τοπικών ποικιλιών βοηθάει στη μείωση της μόλυνσης του περιβάλλοντος γιατί έχουν μικρότερες απαιτήσεις σε φάρμακα, λιπάσματα, νερό κ.λπ.».

Όχι στην παγκοσμιοποίηση, ναι στην αλληλεγγύη

«Όπως υποστηρίζουμε το ελεύθερο ταξίδι των σπόρων, έτσι υποστηρίζουμε και την ελεύθερη μετακίνηση των ανθρώπων», είχε γράψει πριν από μερικά χρόνια ο κ. Σαϊνατούδης στο βασικό έντυπο του Πελίτι «Κατά Τόπους Αγροκτήματα», σχολιάζοντας το προσφυγικό. «Αν παλιότερα είχαμε απαγορεύσει το ελεύθερο ταξίδι των σπόρων, όπως κάνει η νομοθεσία σήμερα, δεν θα γνωρίζαμε ποτέ στην Ευρώπη τις ντομάτες, τις μελιτζάνες, τα φασόλια, τα αγγούρια, όπως επίσης άλλες περιοχές δεν θα γνώριζαν ποτέ τις φακές, τις ελιές, το σιτάρι, το κριθάρι. Είμαστε μια μεγάλη οικογένεια, που ζούμε σ' έναν υπέροχο πλανήτη. Έχουμε διαφορές στη γλώσσα, στη θρησκεία, στις διατροφικές συνήθειες, αλλά όλοι χαιρόμαστε με τη γέννηση ενός νέου παιδιού, πενθούμε στον θάνατο ενός φίλου. Οι άνθρωποι μπορεί να έχουμε πολλές διαφορές μεταξύ μας, αλλά έχουμε και πολλά κοινά σημεία. Είναι καιρός να εστιάσουμε στα κοινά μας σημεία και αυτά θα αυξηθούν. Φτάνουν οι πόλεμοι και το μίσος. Στο μακρινό μέλλον τα σύνορα δεν θα υπάρχουν, τα τελωνεία θα είναι μουσεία ενός μακρινού παρελθόντος. Εδώ θέλω να διευκρινίσω ότι δεν δεχόμαστε την παγκοσμιοποίηση που γίνεται σήμερα, η οποία καταστρέφει τους τοπικούς πολιτισμούς και τις κουλτούρες, αλλά πιστεύουμε ότι οι άνθρωποι μπορούν να ζήσουν ως μια μεγάλη οικογένεια, με τις διαφορές τους».

Αυτή είναι και η φιλοσοφία του Πελίτι. Να αντιστέκεται στην οικονομική και την κοινωνική κρίση. Να παλεύει να ορθώσει το ανάστημά του ενάντια στην κυριαρχία των πολυεθνικών. Να βρίσκει τα σημεία που μας ενώνουν και όχι αυτά που μας χωρίζουν. Να σέβεται τη διαφορετικότητα. Να αποδεικνύει έμπρακτα την αλληλεγγύη. Να δημιουργεί γέφυρες αρμονικής συνύπαρξης ανάμεσα στους ανθρώπους. Και μας ωθεί να ονειρευτούμε έναν καλύτερο κόσμο και να βαδίζουμε κάθε μέρα προς αυτή την κατεύθυνση.

Όποιος θέλει, μπορεί να επικοινωνήσει με την κοινότητα, μέσω της ιστοσελίδας της (www.peliti.gr) ή μέσω Facebook (Κοινότητα Πελίτι).

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL