Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
21.7°C24.7°C
3 BF 55%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
19.7°C24.9°C
1 BF 41%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
19.4°C21.6°C
4 BF 61%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
21 °C
20.4°C20.8°C
2 BF 68%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.9°C24.0°C
3 BF 33%
11 χρόνια από τη δολοφονία του Αλ.Γρογορόπουλου / 11 χρόνια από τη δολοφονία του Αλ.Γρηγορόπουλου: Κραυγή αγωνίας από μια γενιά που έβλεπε το μέλλον να έρχεται
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

11 χρόνια από τη δολοφονία του Αλ.Γρογορόπουλου / 11 χρόνια από τη δολοφονία του Αλ.Γρηγορόπουλου: Κραυγή αγωνίας από μια γενιά που έβλεπε το μέλλον να έρχεται

Περιέγραφε μια ολόκληρη δεκαετία που ακολούθησε. Η εν ψυχρώ δολοφονία του 15χρονου μαθητή Αλέξη Γρηγορόπουλου από τον ειδικό φρουρό Επαμεινώνδα Κορκονέα στα Εξάρχεια το βράδυ της 6ης Δεκεμβρίου του 2008 έφερε στο προσκήνιο μια ολόκληρη γενιά νέων, αυτούς που τότε αποκαλούσαμε "γενιά των 700 ευρώ" περιγράφοντας μια μεγάλη, ίσως πλειοψηφική, μερίδα της νεολαίας που ήταν αποκλεισμένη και ματαιωμένη πριν καν η κρίση εγκατασταθεί εμφανώς στην ελληνική κοινωνία. Άλλοι για λόγους ταξικούς και άλλοι διαπιστώνοντας την επιδεικτική κενότητα της "ισχυρής Ελλάδας" των γονιών τους.

Τη δολοφονία Γρηγορόπουλου ακολούθησε ένας μήνας κινητοποιήσεων της νεολαίας που περιελάμβανε τα πάντα. Από τυπική μητροπολιτική βία μέχρι άνθιση των τεχνών, από πλιάτσικο και καψίματα μέχρι το παράδειγμα της λειτουργικής κατάληψης της Λυρικής Σκηνής. Ήταν επίσης μια σκληρή πολιτικά περίοδος, κατά την οποία βρέθηκαν από τη μια πλευρά ο ΣΥΡΙΖΑ, που ζητούσε η κοινωνία να αφουγκραστεί τη φωνή των νέων και από την άλλη ένα ετερόκλητο μπλοκ "νόμου και τάξεως" με πρωταγωνιστή τη Ν.Δ. αλλά και με στελέχη του σημιτικού ΠΑΣΟΚ και από το ΛΑΟΣ μέχρι το ΚΚΕ, που ζητούσε -με αποχρώσεις- το τσάκισμα της εξέγερσης "με κάθε μέσο".

Απευθυνθήκαμε σε τέσσερις νέους του 2008 που έζησαν από κοντά τα γεγονότα και τους ζητήσαμε να περιγράψουν το τότε με τα μάτια τού τότε και το τότε με τα μάτια τού σήμερα.

Επιμέλεια Συνεντεύξεων Κώστας Παπαντωνίου

Νεφέλη Μπίρμπα*: Δεκέμβρης δεν ήταν τα "επεισόδια στο κέντρο"

Ακόμα και τώρα είναι δύσκολο να οριστεί τι ακριβώς ήταν ο Δεκέμβρης. Σίγουρα παραμένει σημείο αναφοράς στη μαθητική κοινότητα, ενώ έδωσε ταυτότητα σε μια ολόκληρη γενιά που μέχρι τότε θεωρούνταν απλώς «χαμένη». Η δολοφονία από αστυνομικό ενός 15χρονου στα Εξάρχεια δεν είναι ποτέ κάτι που περιμένεις ή φαίνεται πιθανό σε μια δημοκρατική κοινωνία και γι’ αυτό η αντίδραση κλιμακώθηκε κατακόρυφα μέσα σε λίγες ώρες. Αφορούσε τους πάντες, το πιο χαρακτηριστικό ήταν ότι κατέβαιναν γονείς με τα παιδιά τους στον δρόμο. Μπορεί να παρουσιάζονταν σαν επεισόδια στο κέντρο αλλά ήταν κάτι πολύ μεγαλύτερο, ακόμα υπάρχουν stencil του Αλέξη σε ευρωπαϊκές πόλεις.

Ήταν σαν ένα χαστούκι σε μια εποχή φαινομενικής ηρεμίας, που δεν προμήνυε τίποτα καλό και πυροδότησε μια μεγάλη έκρηξη οργής. Δεν νομίζω όμως πως στάθηκε μόνο εκεί, υπήρξε η αφορμή για ουσιαστικές πολιτικές συζητήσεις και έδωσε μορφή σε ευρύτερα πολιτικά αιτήματα και στον διαχωρισμό των στρατοπέδων. Έγινε δηλαδή απόλυτα αντιληπτό το «εμείς» και «αυτοί». Θυμάμαι πώς η είδηση κυκλοφόρησε μέσα σε μία ώρα, το δέντρο του Συντάγματος να καίγεται, την καταστολή, το ξύλο και το πόσο επίμονα κατέβαινε ο κόσμος στους δρόμους. Αξέχαστα θα μου μείνουν και τα δελτία ειδήσεων του Mega. Το σίγουρο είναι πως υπήρξε η πρώτη κινηματική διαδικασία που αφορούσε ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας και δημιούργησε τις προϋποθέσεις συντονισμού και συνεννόησης του αριστερού μπλοκ αλλά και μια παρακαταθήκη «αντίστασης» και αλληλεγγύης.

Έντεκα χρόνια μετά, αυτό που μου έχει μείνει είναι το σύνθημα «στις τράπεζες λεφτά, στην νεολαία σφαίρες, ήρθε η ώρα για τις δικές μας μέρες». Τελικά, και δυστυχώς, αποδείχτηκε προφητικό. Είναι και η απόδειξη πως η μαθητική εξέγερση του τότε είχε να διεκδικήσει, δεν ήταν απλώς «μπαχαλάκηδες». Αν κοιτάξει κάποιος προσεκτικά, είναι και ένα προμήνυμα, όχι ακόμα μιας οικονομίας, αλλά σίγουρα μιας κοινωνίας σε κρίση. Τα πράγματα το 2008 δεν ήταν τόσο ιδεατά όσο τα θυμόμαστε σήμερα. Υπήρχε ήδη μεγάλη αυθαιρεσία σε εργασιακό επίπεδο και συνολική καταπίεση των δικαιωμάτων.

Ο Δεκέμβρης έδωσε ένα αφήγημα και στο συντηρητικό μπλοκ. Το άβατο των Εξαρχείων, τα μπάχαλα, η τρομοκρατία και η ανερυθρίαστη προπαγάνδα της τηλεόρασης θεμελιώθηκαν τότε και λειτουργούν μέχρι σήμερα. Η επέτειος της 6.12 παραμένει ακόμα μια πληγή που καλούμαστε να διαχειριστούμε, αλλά θα πρέπει να προβληματιστούμε για το πώς. Δεν αρκεί να αποτελεί άλλοθι μιας απλής εκτόνωσης, χωρίς να βάζει κάποιον ευρύτερο προβληματισμό. Το αίτημα για λιγότερη καταστολή είναι ξανά επίκαιρο, αλλά παραμένει μερικό. Αυτό που λείπει είναι ένα συνολικότερο όραμα τόσο από την εξωκοινοβουλευτική όσο και απ’ την «κυβερνητική» Αριστερά.

* Απόφοιτος Ιστορικού - Ααρχαιολογικού

Αλεξάνδρα Φτούλη*: Κινητοποίησε ανθρώπους με διαφορετική ταξική καταγωγή

Πολλές φορές η ελληνική Αριστερά θέτει το ερώτημα τι ήταν ο Δεκέμβρης, προσπαθώντας με αυτό τον τρόπο να κατηγοριοποιήσει τον Δεκέμβρη, να τον βάλει σε ένα ιδιόμορφο καλούπι, και εντέλει να τον ερμηνεύσει με τα δικά της παραδοσιακά εργαλεία. Απόρροια αυτού, ακόμα και σήμερα να δυσκολευόμαστε να μιλήσουμε για τον Δεκέμβρη, να φοβόμαστε να τον δούμε κατάματα, να αδυνατούμε να τον κατανοήσουμε.

Τα λάθος όμως ερωτήματα πάντα δίνουν λάθος απαντήσεις. Το σωστό ερώτημα για την εξέγερση του 2008 δεν είναι τι ήταν... αλλά, αντίθετα, τι δεν ήταν, γιατί πολύ απλά ο Δεκέμβρης, ο δικός μας Δεκέμβρης, ήταν ένα πολύμορφο κίνημα που κατάφερε να κινητοποιήσει ανθρώπους με διαφορετική ταξική καταγωγή και διαφορετικό τρόπο έκφρασης. Έτσι, δίπλα στον διαδηλωτή της Αριστεράς βρέθηκε ένας νέος από τη Γλυφάδα που για πρώτη φορά κατέβηκε στον δρόμο και δίπλα στον άνεργο ένας καλά αμειβόμενος εργαζόμενος τράπεζας.

Ο Δεκέμβρης λοιπόν ήταν ένα κίνημα νέων ανθρώπων, που κατάφερε να συνδυάσει με μαεστρία χαρακτηριστικά ειρηνικής αντίστασης και, την ίδια στιγμή, χαρακτηριστικά κοινωνικής εξέγερσης απέναντι στο κράτος και τις κυβερνητικές επιλογές που αργά αλλά σταθερά οδηγούσαν τη νέα γενιά στο περιθώριο των εξελίξεων. Ακριβώς για αυτό τον λόγο, ο Δεκέμβρης μπόρεσε να μας αφήσει πλήρως αντιφατικές εικόνες. Από τη μια αυτή του καμένου δέντρου και των συγκρούσεων των διαδηλωτών με την αστυνομία και από την άλλη τις μαθητικές πορείες 14χρονων παιδιών που μοίραζαν τριαντάφυλλα στους αστυνομικούς.

* Μέλος Κεντρικού Συμβουλίου Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ, μεταπτυχιακή φοιτήτρια Πολιτικής Επιστήμης και Κοινωνιολογίας

Γιώργος Διάκος*: Κοιταχτήκαμε με τον διπλανό μου και είπαμε «εξέγερση, φίλε»...

Ήμουν 19 χρονών, δεύτερο έτος στη σχολή. Ήταν Σάββατο βράδυ. Θυμάμαι να διαβάζω την είδηση στο Internet. Οι πληροφορίες ήταν συγκεχυμένες στην αρχή. Αργότερα τα πράγματα ξεκαθάρισαν. 15 χρονών μαθητής δολοφονήθηκε από αστυνομικό στα Εξάρχεια.

Την Κυριακή το πρωί, πηγαίνοντας στην αντικατασταλτική πορεία, ανηφόριζα τη Θεμιστοκλέους με τη μυρωδιά του καμμένου και το πόδι μου να προσπαθεί να αποφύγει τα θραύσματα. Μου έχει μείνει πολύ αυτή η στιγμή, γιατί ένιωσα ότι υπήρχε μια τρομερή οργή στην ατμόσφαιρα, που έψαχνε τρόπο να εκτονωθεί. Το ίδιο βράδυ, μετά από μια απίστευτα μαζική πορεία, με τα πιο πολλά χημικά που είχα «φάει» ποτέ μέχρι τότε, καθόμουν πάλι στη Θεμιστοκλέους. Γύρω - γύρω τα Εξάρχεια κάπνιζαν. Κοιταχτήκαμε με τον διπλανό μου και είπαμε «εξέγερση, φίλε»...

Την επόμενη μέρα φάνηκε η μαζικότητα και η ένταση του γεγονότος. Οι κατειλημμένες σχολές, οι φοιτητές που μοίραζαν φυλλάδια στην Πανεπιστημίου, το συντονιστικό των μαθητών «Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος». Και η πορεία εκείνο το απόγευμα από τα Προπύλαια, η πορεία «της Δευτέρας», που όσες/οι βρέθηκαν σε αυτή δεν θα την ξεχάσουν. Ο κόσμος, ο παλμός, οι φωτιές ολόγυρα και οι συγκρούσεις με την αστυνομία, σε όλη την έκταση του κέντρου...

Δεν επιλέξαμε όλοι τα ίδια μέσα έκφρασης και δράσης, υπήρχε όμως μια αδιόρατη αίσθηση ότι έπρεπε διαφορετικός κόσμος να δουλέψει μαζί. Τους ένωνε το ίδιο το γεγονός. Αυτό, εγώ τουλάχιστον, πρώτη φορά το ζούσα.

Προσπαθούσαμε τότε να καταδείξουμε ότι η δολοφονία του Αλέξη δεν ήταν ένα «μεμονωμένο γεγονός» αλλά κομμάτι μιας ευρύτερης συστημικής επίθεσης. Φωνάζαμε «στις τράπεζες λεφτά, στη νεολαία σφαίρες, ήρθε η ώρα για τις δικές μας μέρες»! Τότε ήταν που ακούσαμε για πρώτη φορά και τη λέξη «κανονικότητα». «Να μην επιστρέψουμε στην κανονικότητα», έλεγε ο κόσμος στις συνελεύσεις. Ίσως γι’ αυτό υπήρξε μια γενική αποστροφή στο χριστουγεννιάτικο κλίμα που προσπαθούσε να «επιβάλει» -σχεδόν- ο τότε δήμαρχος Αθηναίων τις επόμενες μέρες. Όταν ξαναστόλισαν το Σύνταγμα, ήρθαν οι διαδηλωτές και πέταγαν σκουπίδια στο δέντρο...

Φυσικά, όλα κάποια στιγμή σταμάτησαν, ίσως λίγο μετά τις γιορτές. Έμειναν τα δεκάδες κινηματικά εγχειρήματα που φτιάχτηκαν τότε, έμεινε μια γενιά νέων κυρίως ανθρώπων που σφυρηλατήθηκε στους δρόμους του Δεκέμβρη, έμεινε η συλλογική μνήμη...

Μπορεί ένα βίαιο ξέσπασμα από μόνο του να οδηγήσει σε μια πολιτική/κοινωνική αλλαγή; Όχι από μόνο του, θα πω, σήμερα με μια παραπάνω βεβαιότητα.

Εκείνο όμως που σκέφτομαι όσο πλησιάζουν αυτές οι μέρες είναι ότι από τότε μάθαμε να μισούμε τη λέξη «κανονικότητα»...

* Δημοσιογράφος, μέλος Κεντρικού Συμβουλίου Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ

Προκόπης Κοσμόπουλος*: Κάτι περισσότερο από διαδήλωση, κάτι λιγότερο από επανάσταση

Η μαζική κοινωνική έκρηξη του Δεκέμβρη με αφορμή τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου είχε όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά μιας διαδικασίας που μπορούμε να την ονομάσουμε εξέγερση. Ήταν δηλαδή κάτι περισσότερο από μια διαδήλωση και κάτι λιγότερο από μια επανάσταση. Είδαμε το αστάθμητο της Ιστορίας, πώς η δολοφονία ενός παιδιού ανέσυρε στην επιφάνεια όλα τα αδιέξοδα μιας κοινωνίας, πώς δηλαδή ένα ενδεχομενικό και ταυτόχρονα τραγικό γεγονός αποτέλεσε τη σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι και μετατράπηκε στο όχημα για την εκδήλωση μιας συνολικής κοινωνικής δυσαρέσκειας.

Η εξέγερση του Δεκέμβρη ήταν ένα αμήχανο διαρκές ερώτημα και μια ανομοιογενής, αντανακλαστική και αντιφατική κοινωνική διαδικασία χωρίς καθορισμένο υποκείμενο, σαφές περιεχόμενο και συγκεκριμένα αιτήματα εκτός από τα αντικατασταλτικά και αυτά που στρέφονταν ενάντια στην αστυνομία. Είχε αυθόρμητες διαδηλώσεις, συγκρούσεις, προγραμματισμένες πορείες, πολιορκίες σε αστυνομικά τμήματα σε όλη τη χώρα (κάτι πρωτοφανές), αλλά και πέτρες, μολότοφ και πλιάτσικα. Από τη μία συμμετείχαν μαθητές (που στη θέση του Αλέξη έβλεπαν τους εαυτούς τους), φοιτητικοί σύλλογοι, συνδικαλιστικοί φορείς, σωματεία, πολιτικές οργανώσεις, εργαζόμενοι, άνεργοι που διατράνωναν ένα συλλογικό «φτάνει πια» και διεκδικούσαν ένα καλύτερο μέλλον, και από την άλλη είχαμε την τυφλή μητροπολιτική βία και το βίαιο ξέσπασμα αυτού που στην κλασσική ορολογία ονομάζουμε (λούμπεν) προλεταριάτο. Βιώσαμε έντονες σκηνές και εικόνες, όπως το χριστουγεννιάτικο δέντρο που φλέγεται μαζί με τα απομεινάρια της καταναλωτικής κοινωνίας. Ένιωθες ετερόκλητα και αντιθετικά συναισθήματα. Από τη μία είχαμε βραδινές πορείες με θορύβους, κροτίδες λάμψης, δακρυγόνα, αποκρουστικές αντιασφυξιογόνες μάσκες και από την άλλη διαδηλώσεις όπου ένιωθες ότι οι δρόμοι και ολόκληρη η πόλη σού ανήκει. Μια έξαρση της νεολαιίστικης δημιουργικότητας, ζωτικότητας, φαντασίας και αλληλεγγύης, όπου τα μαλόξ πήγαιναν από χέρι σε χέρι.

Ο Δεκέμβρης, αν και δεν οδήγησε σε μια απτή νίκη, παρήγαγε υλικά αποτελέσματα (που φάνηκαν σε μετέπειτα κινηματικές διεργασίες), δημιούργησε ιδεολογικο-πολιτικές μετατοπίσεις και κυρίως επανέφερε την πολιτική στο προσκήνιο, έστω και με αντιφατικούς όρους. Θα λέγαμε ότι σε επίπεδο νεολαίας υπήρξε μια αμφίθυμη πολιτική ωρίμανση και μια «βίαιη» πολιτικοποίηση. Δόθηκε το έναυσμα για αλλεπάλληλες συλλογικές διαδικασίες, γενικές συνελεύσεις, συντονιστικά, εκδηλώσεις, αλλά και για αμέτρητες κουβέντες με καφέδες και μπίρες ώστε να αναλυθεί αυτή η διαδικασία, τα αίτιά της και με ποιον τρόπο η επικείμενη έκβασή της δεν θα έμενε στα επεισόδια, αλλά θα πολιτικοποιούταν και θα παρήγαγε αποτελέσματα που θα αμφισβητούσαν συνολικά και αποτελεσματικά την κυρίαρχη εξουσία.

Αυτό που κρατάμε από τον Δεκέμβρη είναι η ανάδυση νέων τρόπων κινητοποίησης, συντονισμού και κοινωνικής δράσης με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, η επανοικειοποίηση του δημόσιου χώρου, οι αυτοδιαχειριστικές εστίες, οι καταλήψεις σε πολιτιστικούς χώρους, οι δημιουργικές παρεμβάσεις, η επαναθεμελίωση των συλλογικοτήτων και η σημασία του αυθόρμητου των μη παραδοσιακών μορφών αντίστασης. Το κριτικό δίδαγμα που αναδεικνύει ο Δεκέμβρης είναι η αναγκαιότητα ενός πολιτικού υποκειμένου που θα είναι οργανικό κομμάτι οποιασδήποτε κοινωνικής διαδικασίας, θα πολιτικοποιεί την οργή και θα συνενώνει τα επιμέρους αιτήματα σε ένα συνολικό σχέδιο με στόχο τη χειραφέτηση.

*Μαθηματικός, κειμενογράφος

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL