Του Δημήτρη Χριστόπουλου*
Στην Ελλάδα ζούνε σήμερα εκατόν πενήντα χιλιάδες παιδιά μεταναστών, των λεγόμενων «υπηκόων τρίτων χωρών». Σε αυτά μπορούμε να προσθέσουμε κάτι λιγότερο από πενήντα χιλιάδες άλλων κατηγοριών αλλοδαπού πληθυσμού: αιτούντων άσυλο, ομογενών και κοινοτικών πολιτών, κυρίως από Ρουμανία και Βουλγαρία.
Από το 2009 έως σήμερα ο αριθμός των νομίμων αδειών παραμονής έχει μειωθεί περίπου εκατό χιλιάδες. Από εξακόσιες χιλιάδες νόμιμους μετανάστες που είχαμε στο τέλος του 2009 σήμερα έχουμε πέσει περίπου στους πεντακόσιες χιλιάδες. Γιατί αυτό; Μήπως φύγανε όλοι; Φυσικά και όχι. Θα ήταν εξαιρετική αφέλεια να πιστέψει κανείς πως οι άνθρωποι αυτοί πήραν τον δρόμο της αποδημίας ή της επιστροφής. Απλώς εξέπεσαν της νομιμότητας, που ζητάει από τους μετανάστες εισοδηματικές και άλλες προϋποθέσεις που πλέον ούτε η πλειοψηφία των Ελλήνων μπορεί να καλύψει. Οι «νόμιμοι» γίνονται συνοπτικά «παράνομοι».
Ουσιαστικά λοιπόν αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα της κρίσης είναι πως ένας μείζονος σημασίας αριθμός ανθρώπων, που μετριούνται σε εκατοντάδες χιλιάδες, αντί να συντηρούνται στοιχειωδώς σε μια τροχιά ένταξης -ή τουλάχιστον συντήρησης δυνάμεων προκειμένου να μην οδηγηθούν στον απόλυτο αποκλεισμό που βιώνουν άλλοι ξένοι και Έλληνες μαζί- ωθούνται στο περιθώριο. Ουσιαστικά σήμερα δεν μπορούμε να συζητάμε λοιπόν για σοβαρές πολιτικές ένταξης, αλλά «μη απένταξης» των μεταναστών αυτών.
Για τον λόγο αυτόν χρειάζονται νομοθετικές παρεμβάσεις σε δύο μέτωπα. Το πρώτο είναι να υπάρχει ένα ρεαλιστικό νομοθετικό πλαίσιο που δεν θα «ξεβράζει» τους ανθρώπους. Ένας νέος μεταναστευτικός νόμος που θα λαμβάνει υπόψη ότι η Ελλάδα του 2013 δεν είναι αυτή του 2005, έτος στο οποίο ψηφίστηκε ο προηγούμενος νόμος, και θα προσπαθήσει με ανθρώπινο τρόπο να διαχειριστεί τις ζωές που συνθλίβονται.
Το δεύτερο μέτωπο είναι αυτό της ιθαγένειας για τα παιδιά που γεννιούνται και ανατρέφονται εδώ. Αν τελικώς επικρατήσει η άποψη της κυβέρνησης που υπαγορεύει ότι τα παιδιά των μεταναστών δεν είναι δικαιούχοι της ελληνικής ιθαγένειας διότι «η ιθαγένεια πρέπει να έρχεται μετά την κοινωνική ένταξη», τότε είναι βέβαιο ότι βάζουμε μια γενιά παιδιών (και όχι μόνο) σε μεγάλους μπελάδες. Αυξάνουμε τις πιθανότητες, όταν τελικώς τα παιδιά αυτά θα βρεθούν στην ουρά για ιθαγένεια, να έχουμε ενώπιόν μας ανθρώπους περισσότερο ματαιωμένους και θυμωμένους.
Και έτσι θα δικαιωθεί ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών που έλεγε στην εκπομπή «Έρευνα» του Mega την Κυριακή 3 Μαρτίου: «Δίνουμε 10.000 ιθαγένειες τον χρόνο: δύο - τρεις κωμοπόλεις» μην κρύβοντας πως κατά βάθος πιστεύει πως παραχωρούμε έτσι την ελληνική ιδιότητα του πολίτη σε εχθρούς. Αν η Δεξιά πιστεύει ότι τα ξένα παιδιά που ζούνε στην Ελλάδα δεν μπορούν να γίνονται πολίτες διότι δεν είναι εξ αίματος Έλληνες, τότε πολύ απλά αυξάνουμε τις πιθανότητες να μην το θελήσουν και τα ίδια τα παιδιά, ακόμη και αν, στο τέλος, αποκτήσουν την ιθαγένεια.
Κοινώς, αυτοί που κυβερνάνε μας βάζουν (κι άλλους) μπελάδες.
* Ο Δημήτρης Χριστόπουλος είναι αναπληρωτής καθηγητής Παντείου Πανεπιστήμιου, αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
