Live τώρα    
25°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
25 °C
23.2°C25.8°C
2 BF 33%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.4°C26.8°C
2 BF 33%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
20.0°C24.8°C
2 BF 49%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C21.0°C
2 BF 69%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
25 °C
24.0°C24.9°C
2 BF 33%
Οι παραδοσιακές τέχνες κόντρα στο φευγιό των νέων
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Οι παραδοσιακές τέχνες κόντρα στο φευγιό των νέων

ΑΠΟΣΤΟΛΗ: ΗΛΕΚΤΡΑ ΒΙΣΚΑΔΟΥΡΑΚΗ

Οι μύθοι της Κρήτης αναβίωσαν την περασμένη εβδομάδα στον Μυλοπόταμο, ζωντανεύοντας μέσα από μαντινάδες τον Διγενή Ακρίτα, ενώ ο “Ερωτόκριτος” του Βιτσέντζου Κορνάρου έκανε αισθητή την παρουσία του, 300 χρόνια μετά την αποτύπωσή του σε χαρτί, καθώς το τρέχον έτος είναι αφιερωμένο σε αυτόν. Κάπως έτσι, στο πλαίσιο του 34ου αναπτυξιακού συνεδρίου Μυλοποταμιτών, οι εικόνες από το παρελθόν ήρθαν να σμίξουν με το παρόν και να δώσουν συνέχεια στη μακραίωνη πορεία αυτού του τόπου.

Η ανησυχία διάχυτη, με τους συμμετέχοντες στο συνέδριο να αναζητούν απαντήσεις αφ’ ενός για την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του τόπου, αφ’ ετέρου για την ερήμωση των 92 χωριών λόγω της μείωσης του πληθυσμού, καθώς οι νέοι φεύγουν ή χάνουν τη ζωή τους εξαιτίας της υπέρμετρης χρήσης αλκοόλ και της κακής οδικής συμπεριφοράς.

"Ο τόπος μας έχει ιστορία που κρατά από τον Όμηρο. Δεν είναι δυνατόν να συνδέεται ούτε με θλιβερές μνήμες και θανάτους των νέων μας λόγω της υπέρμετρης χρήσης αλκοόλ, ούτε με όσα έγιναν πριν από χρόνια στα Ζωνιανά", έλεγαν οι κάτοικοι και συμφωνούσαν πως ο νέος στόχος του συνεδρίου είναι η ανάπτυξη της οικοτεχνίας και της τυποποίησης αγροτικών προϊόντων, ως το επόμενο βήμα για την ενίσχυση των τοπικών προϊόντων, όπως τα κτηνοτροφικά προϊόντα ή τα διάφορα βότανα από τους πρόποδες του Ψηλορείτη.

Σύνδεση γενεών...

Στο ζητούμενο της σύνδεσης των νέων με την παραγωγή του τόπου τους, μακριά από την υπέρμετρη τουριστική ανάπτυξη στην περιοχή του Ρεθύμνου, η απάντηση ήρθε από το Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων (ΚΗΦΗ) στο Πέραμα του Μυλοποτάμου. Εκεί οι μαθητές έρχονται στον χώρο όπου οι ηλικιωμένοι κάνουν τις δραστηριότητες σαν να ήταν νέοι! Ξαίνουν το μαλλί προβάτου, το κάνουν κλωστή και υφαίνουν στον αργαλειό. Σπάνε με τον παραδοσιακό πέτρινο μύλο το στάρι και το κάνουν πλιγούρι. Αυτές μεταξύ άλλων είναι από τις δραστηριότητες που έχει αναλάβει η υπεύθυνη του ΚΗΦΗ, Εμμανουέλα Μαθιουδάκη.

«Οι ηλικιωμένοι μας είναι χαρούμενοι που μπορούν να αξιοποιήσουν την ενέργειά τους για δραστηριότητες που έκαναν όταν ήταν νέοι. Νιώθουν χρήσιμοι και δημιουργικοί», λέει στην «ΑΥΓΗ» η Εμ. Μαθιουδάκη προσθέτοντας: «Ταυτόχρονα, οι νέοι μαθαίνουν τέχνες που τείνουν να εκλείψουν και φτιάχνουν πράγματα που τους ενώνουν με την παράδοση και την ιστορία του τόπου και παράλληλα μπορούν να τους καταστήσουν αυτάρκεις». «Είναι πολύ όμορφο αυτό το σμίξιμο. Είναι ακριβώς αυτό που απαντά στη διαγενεακή σύνδεση και διατηρεί την ταυτότητα του τόπου μας ζωντανή", υπογραμμίζει.

Αναλλοίωτη πολιτισμική ταυτότητα

Από έναν άλλο δρόμο, η Μαρία Παδουβά, εκπαιδευτικός με ειδίκευση στην εθνολογία, έχει συγκροτήσει την ομάδα προφορικών αφηγήσεων στο χωριό Μαργαρίτες Μυλοποτάμου με στόχο την καταγραφή της κρητικής γλώσσας και βιωματικής ιστορίας. "Στόχος μας είναι να μαθευτεί η ταυτότητα του τόπου μας, γιατί πολύ συχνά μιλούν για εμάς με αιχμή την παραβατικότητα και το αντριλίκι, αλλά καθόλου συχνά για την ιστορία μας", λέει στην «Α» η Μ. Παδουβά σημειώνοντας πως στον Μυλοπόταμο μπορεί κανείς να συναντήσει μια διαχρονικά αναλλοίωτη πολιτισμική ταυτότητα και μας παραπέμπει σε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αφήγησης.

«Ήμουν πολύ νια όταν τον είδα. Αυτός μετά έφυγε για επτά χρόνια από το χωριό. Όταν επέστρεψε και τον ξανάδα ήταν ακόμη πιο όμορφος. Φορούσε στολή. Κρατούσε γυαλιστερό όπλο. Τον λάτρεψα. Δεν μπορούσα πουθενά να το πω", λέει στις διηγήσεις της μια από τις γιαγιάδες του χωριού για τον άνδρα που ερωτεύτηκε και όντας αστυνομικός οι γονείς της την έδωσαν σε γάμο μαζί του. «Οι γυναίκες εκείνης της εποχής δεν έπρεπε να αποκαλύψουν τα συναισθήματά τους για έναν άνδρα, όπως συμβαίνει ακόμη και σήμερα», σημειώνει η Μ. Παδουβά.

"Η χρονιά μεταξύ δευτέρας και τρίτης γυμνασίου είναι κρίσιμη για τα κορίτσια. Τότε οι γονείς τους κανονίζουν τους αρραβώνες", αναφέρει προσθέτοντας: "Τα περισσότερα κορίτσια παντρεύονται στην ηλικία των 15- 16 ετών. Πολλά κορίτσια γύρω στα 16 αποκτούν το πρώτο τους παιδί». «Λίγα είναι τα κορίτσια που τελειώνουν το σχολείο και ακόμη λιγότερα αυτά που σπουδάζουν», επισημαίνει η Μ. Παδουβά αποδίδοντας το γεγονός στην επιλογή των ντόπιων να διατηρήσουν την τοπικότητα. «Βέβαια, αυτή η τοπικότητα έχει σώσει το βουνό, τον Ψηλορείτη», εξηγεί υπογραμμίζοντας: "Τα νέα αγόρια γίνονται βοσκοί, επειδή το θέλουν πολύ. Έχουν πολύ καλή σχέση με τη φύση και το περιβάλλον".

Η πορεία στον σύγχρονο κόσμο

Ρωτούμε τη Μ. Παδουβά για τη σχέση των αγοριών με το σχολείο, για να μας απαντήσει πως «παρότι η σχολική διαρροή είναι μεγάλη, σταδιακά τα τελευταία χρόνια κάποια αγόρια επιλέγουν να σπουδάσουν σε σχολές που συνδέονται με τη ζωική παραγωγή και τις καλλιέργειες". "Οι νέοι αντιλαμβάνονται ότι πρέπει να έχουν υπόσταση στον σύγχρονο κόσμο και δεν θέλουν να τους βλέπουν ως φολκλόρ στοιχεία. Είναι πολύ υπερήφανοι για τον τόπο τους και ταυτόχρονα φοβούνται τον έξω κόσμο", επισημαίνει.

Η αγγειοπλαστική από την αρχαιότητα έως σήμερα

Η σύνδεση με τη φύση δεν σχετίζεται μόνο με τη γεωργία και την κτηνοτροφία, αλλά και με την αγγειοπλαστική. Το χωριό Μαργαρίτες είναι ξακουστό από την αρχαιότητα για τους τεχνίτες του. Ο Όμηρος στην 23η ραψωδία της “Ιλιάδας” περιγράφει τα ταφικά έθιμα για τους νεκρούς του Τρωικού πολέμου, που διεξάγονται στην Αρχαία Ελεύθερνα, μια πόλη πολύ κοντά στο χωριό Μαργαρίτες. Τα δε πήλινα αγγεία, που συνόδευαν την ταφή κατασκευάζονταν στην περιοχή.

«Η αρχαία Ελεύθερνα ήταν καταγεγραμμένη ως νεκρόπολη, όπου γινόταν καύση των νεκρών πολεμιστών», λέει στην «ΑΥΓΗ» ο καθηγητής Αρχαιολογίας, Νίκος Σταμπουλίδης, ο οποίος επί 35 χρόνια διενεργεί ανασκαφές στην περιοχή. Μας αποκαλύπτει μάλιστα ότι τα νέα ευρήματα της ομάδας του σε δυο εκκλησίες είναι της αρχαϊκής περιόδου και αφορούν πλάκες με σκαλισμένους νόμους και διατάγματα.

Κι ενώ στο μουσείο της Αρχαίας Ελεύθερνας βλέπουμε τα ταφικά αγγεία, λίγο πιο κάτω, στο χωριό Μαργαρίτες, ο Γιώργος, ένας από τους 22 αγγειοπλάστες του χωριού, ξεκαλουπώνει τον πηλό και αναβιώνει με την τέχνη του τα αγγεία της αρχαϊκής εποχής. «Έχω επιλέξει στα περισσότερα αντικείμενα που φτιάχνω να μην χρησιμοποιώ εργοστασιακό πηλό. Έτσι τα σκεύη που φτιάχνω είναι από το χώμα του βουνού, στιλβωμένα με ποταμίσιο βότσαλο, ζωγραφισμένα από μαλλί προβάτου και ψημένα σε ξυλοκάμινο», λέει και μας δείχνει κατασκευές που αξιοποιούν την υδραυλική τεχνολογία της αρχαίας εποχής για ποτιστήρια, τσουκάλια ή κούπες.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η κούπα της δικαιοσύνης, που όταν ο αχόρταγος πότης πάει να βάλει περισσότερο κρασί απ’ όσο βάζουν οι συνδαιτυμόνες του, αυτή λόγω υπερχείλισης στάζει από τον πάτο της κι αυτός λερώνεται, γιατί, ως γνωστόν, «ουκ εν τω πολλώ το ευ».

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL