Μπορεί μια δολοφονία να αποδειχθεί σημείο καμπής για την πολιτική ζωή μιας χώρας; Μπορεί ένας νεκρός κρατικός αξιωματούχος, σημαντικός στον τόπο του, άγνωστος στην κεντρική πολιτική σκηνή, να δρομολογήσει εξελίξεις που θα αλλάξουν το πολιτικό σκηνικό;
Απάντηση θα αργήσει να δοθεί σ’ αυτό το ερώτημα, ωστόσο στη Γερμανία όλοι παρακολουθούν με κομμένη την ανάσα τη διαλεύκανση της υπόθεσης Λίμπκε, αλλά και τις ομοιότητες που φαίνεται να έχει τόσο με το μακρινό σκοτεινό παρελθόν της χώρας -τη δολοφονία το 1922 του υπουργού Εξωτερικών της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης Βάλτερ Ράτεναου- όσο και με τις δολοφονίες μεταναστών από τη νεοναζιστική οργάνωση NSU την περασμένη δεκαετία.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή:
Σήμερα συμπληρώθηκαν ακριβώς τρεις εβδομάδες από την ώρα που έπεσε νεκρός, εκτελεσμένος με μια σφαίρα στον κρόταφο στη βεράντα του σπιτιού του ο επικεφαλής της διοίκησης του Κάσελ, Βάλτερ Λίμπκε. Από την πρώτη στιγμή φάνηκε ότι αυτή η στυγνή δολοφονία ξεπερνούσε κατά πολύ τα όρια του αστυνομικού δελτίου.
Ο Λίμπκε, Χριστιανοδημοκράτης πολιτικός με πολλά ένσημα στην Τοπική
Αυτοδιοίκηση, ήταν επί τέσσερα χρόνια στο στόχαστρο των ακροδεξιών, καθώς έκανε ό,τι μπορούσε - ως όφειλε- για να διευκολύνει τη φιλοξενία και στη συνέχεια την ένταξη των προσφύγων στην ιστορική πόλη της Έσσης και την ευρύτερη περιοχή.
“Πρέπει να υπερασπιζόμαστε αξίες”
Επιπλέον πήγαινε από γειτονιά σε γειτονιά για να εξηγήσει στους πολίτες ποιο είναι το σχέδιο, να απαντήσει στις ερωτήσεις τους, να αντιμετωπίσει τις ανησυχίες τους, αλλά και να αποκρούσει τις ρατσιστικές θεωρίες συνωμοσίας, που διακινούσαν ακροδεξιές ομάδες και το ισλαμοφοβικό κίνημα Pegida (Πατριώτες Ευρωπαίοι ενάντια στον Εξισλαμισμό της Δύσης).
Ο Λίμπκε έγινε αναπάντεχα και επικίνδυνα γνωστός το 2015 για μια φράση που είπε στο τέλος μιας ομιλίας του την ώρα που τον προπηλάκιζε μια ομάδα νεοναζί: «Θα πρέπει να υπερασπιζόμαστε αξίες. Όποιος δεν εκπροσωπεί αυτές τις αξίες μπορεί, αν θέλει, να εγκαταλείψει τη χώρα». Μια φράση η οποία πυροδότησε ένα απίστευτο “πανηγύρι” στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με χιλιάδες χρήστες να καλούν τους “αληθινούς πατριώτες” να τον λιντσάρουν ή να ζητούν την εκτέλεση του “προδότη”. Όπερ και εγένετο, με καθυστέρηση τεσσάρων χρόνων, λίγο μετά τα μεσάνυχτα της 2ας Ιουνίου.
Νεοναζί ο δράστης
Στα μέσα της περασμένης εβδομάδας η αστυνομία κατάφερε να συλλάβει έναν ύποπτο για τη δολοφονία χάρη στο DNA. Και, οποία έκπληξη, ο φερόμενος ως δράστης Στέφαν Α. δεν ήταν άγνωστος. Ήταν ένας φακελωμένος νεοναζί, από το 1993, με πολύχρονες επαφές με νεοναζιστικά δίκτυα, όπως η Combat 18, όπου οι αριθμοί 1 και 8 παραπέμπουν στα αρχικά του ονόματος του Αδόλφου Χίτλερ στη σειρά του λατινικού αλφαβήτου. Και με καταδίκες για επιθέσεις και σωματικές βλάβες, απόπειρα βομβιστικής επίθεσης και άλλα πολλά.
Να σημειωθεί ότι, όπως και στην αλυσίδα των δολοφονιών των μεταναστών από την NSU, το πρώτο δεκαπενθήμερο η αστυνομία δεν έψαχνε τους δράστες στο ακροδεξιό φάσμα, αλλά στο ιδιωτικό περιβάλλον του Λίμπκε, παρά το γεγονός ότι επί χρόνια ήταν στόχος νεοναζιστών στο Διαδίκτυο για τη στάση του υπέρ της υποδοχής προσφύγων. Επιβεβαιώνοντας, για μια ακόμη φορά, ότι οι αρχές είναι “τυφλές από το δεξί μάτι” στη Γερμανία.
Ωστόσο, καθώς αυτή τη φορά το θύμα ήταν ένας κρατικός αξιωματούχος κι όχι ο Τούρκος μανάβης της γωνίας, οι έρευνες επιταχύνθηκαν, ο Στέφαν Α. εντοπίστηκε και ο φάκελος έφτασε στα χέρια της ομοσπονδιακής εισαγγελίας, η οποία αναλαμβάνει τις υποθέσεις με τρομοκρατικό υπόβαθρο και τα εγκλήματα με πολιτικά κίνητρα. Και η οποία θα πρέπει τώρα να ερευνήσει εάν ο Στέφαν Α. έδρασε μόνος του ή αν πίσω από το έγκλημα κρύβεται ένα οργανωμένο δίκτυο ακροδεξιών.
Δήμαρχοι στο στόχαστρο
Με αφορμή τη δολοφονία Λίμπκε η γερμανική κοινή γνώμη έμαθε ότι είναι εκατοντάδες οι τοπικοί άρχοντες που απειλούνται συστηματικά από ακροδεξιούς -κάποιοι μάλιστα επέλεξαν να παραιτηθούν φοβούμενοι για τη ζωή τους και την ασφάλεια των οικογενειών τους. Επιπλέον μετά τη δολοφονία Λίμπκε βρέθηκαν πάλι στο στόχαστρο των ακροδεξιών δύο δήμαρχοι που είχαν υποστεί και στο παρελθόν επιθέσεις με μαχαίρι από ακροδεξιούς. Ο ένας είναι ο δήμαρχος της Αλτένα στη Βεστφαλία Αντρέας Χόλσταϊν και η δεύτερη η δήμαρχος της Κολωνίας, Ενριέτε Ρέκερ, η οποία είχε σωθεί σαν από θαύμα από τη δολοφονική επίθεση πριν από τις δημοτικές εκλογές προ τριετίας.
Οι ευθύνες της AfD...
Ο υπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας Χορστ Ζέχοφερ, κι αυτός συνήθως “τυφλός από το δεξί μάτι”, για πρώτη φορά δεν κρύβει την ανησυχία του για την άνοδο της ακροδεξιάς τρομοκρατίας. Και χαρακτήρισε τη δολοφονία Λίμπκε “επίθεση εναντίον όλων μας”.
Η πρόεδρος του χριστιανοδημοκρατικού κόμματος Άνεγκρετ Κραμπ Κάρενμπαουερ, όμως, δεν στάθηκε στους φυσικούς αυτουργούς. Κατηγόρησε την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) ότι είναι συνυπεύθυνη για τη δολοφονία Λίμπκε: “Μπορούμε να δούμε ξεκάθαρα πώς η χρήση της γλώσσας και η ρητορική του μίσους από πλευράς στελεχών της AfD χαμηλώνει τις αναστολές σε τέτοιο βαθμό, ώστε οι απειλές της βίας να γίνονται πράξεις”.
...και τα διλήμματα της CDU
Η Κραμπ Κάρενμπαουερ έσπευσε να ξεκαθαρίσει για μια ακόμη φορά ότι δεν υπάρχει “καμία περίπτωση” συνεργασίας μεταξύ CDU και AfD. Ωστόσο, μόλις μια μέρα μετά, βγήκαν στελέχη της CDU στα ανατολικά κρατίδια -εκεί που θα γίνουν τοπικές εκλογές το φθινόπωρο- και είπαν ότι δεν θα πρέπει να αποκλειστεί μια τέτοια συνεργασία, καθώς ίσως θα είναι η μοναδική εκδοχή σχηματισμού “λειτουργικής” τοπικής κυβέρνησης. Οι δηλώσεις αυτές πυροδότησαν αντιδράσεις -κι αναγκάζουν το τελευταίο σχετικά μεγάλο λαϊκό κόμμα στη Γερμανία να αποφασίσει για το μέλλον του.
Η νέα πρόεδρος της CDU ήθελε την επιστροφή του κόμματος στις συντηρητικές ρίζες του, μακριά από την Κεντροδεξιά με τις έντονες σοσιαλδημοκρατικές πινελιές που έβαλε τα τελευταία χρόνια η Μέρκελ. Ωστόσο, μετά τη δολοφονία Λίμπκε κι ανεξάρτητα από το αν αυτή ήταν οργανωμένη από ακροδεξιό τρομοκρατικό πυρήνα, η CDU δεν μπορεί παρά να απομονώσει την AfD -κι όχι να συνεχίσει να υιοθετεί μέρος από την ατζέντα της. Άλλωστε το πιθανότερο σενάριο κυβερνητικής συνεργασίας που έχει στο κοντινό μέλλον η CDU είναι με τους Πράσινους. Οι οποίοι μπορούν να συνεργαστούν με μια Μέρκελ, αλλά όχι με μια πιο δεξιά εκδοχή της.
