Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
14.5°C19.6°C
3 BF 59%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Σποραδικές νεφώσεις
16 °C
13.5°C17.7°C
1 BF 73%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
14.3°C16.6°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
14.8°C18.0°C
1 BF 58%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
16.3°C16.3°C
1 BF 65%
Με το δάχτυλο στο κουμπί ο Τραμπ
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Με το δάχτυλο στο κουμπί ο Τραμπ

Όταν ο Ντόναλντ Τραμπ απέσυρε πέρυσι μονομερώς τις ΗΠΑ από τη διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν που είχε συνυπογράψει ο προκάτοχός του Μπάρακ Ομπάμα (μαζί με τη Ρωσία, την Κίνα, τη Βρετανία, τη Γαλλία και τη Γερμανία) το 2015, η Μέση Ανατολή μπήκε σε μια νέα φάση αστάθειας και ρευστότητας.

Αυτή η ρευστότητα επιβεβαιώθηκε με τον χειρότερο τρόπο χθες τα ξημερώματα, όταν οι χειριστές της αμερικανικής πολεμικής μηχανής έβαλαν στο στόχαστρό τους το Ιράν αλλά έλαβαν τελικά την εντολή να μην πατήσουν το κουμπί. Αυτό λέει πάνω - κάτω το σενάριο που παρουσιάστηκε από τα μεγαλύτερα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης βάσει των πηγών τους στον Λευκό Οίκο και στο Πεντάγωνο.

Για τους ανθρώπους του Τραμπ, εκείνο που ξεχείλισε το ποτήρι ήταν η κατάρριψη από ιρανικό πύραυλο του αμερικανικού κατασκοπευτικού αεροσκάφους στην περιοχή των Στενών του Ορμούζ μια ημέρα νωρίτερα. Όμως, αυτό που φαίνεται πως υποτιμούν δημοσίως και ίσως αξιολογούν σοβαρότερα στην «Αίθουσα Πολέμου» του Λευκού Οίκου είναι η αποφασιστικότητα του καθεστώτος της Τεχεράνης να αντισταθεί σε ενδεχόμενη αμερικανική επίθεση και να βάλει μπουρλότο στη Μέση Ανατολή.

Ο Αμερικανός Πρόεδρος, που μίλησε αρχικά για «μεγάλο σφάλμα του Ιράν» και λίγες ώρες αργότερα για «πιθανό λάθος κάποιων ανεύθυνων Ιρανών», είναι ο ίδιος ηγέτης που φέρεται ότι έδωσε εν τω μεταξύ εντολή για «περιορισμένα πλήγματα κατά στρατηγικών στόχων» στο Ιράν.

Δυο τινά συμβαίνουν: Είτε ο Τραμπ άγεται και φέρεται από γεράκια, όπως ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας Τζον Μπόλτον, που έχει θέσει υπέρτατο στόχο την ανατροπή του καθεστώτος των αγιατολάχ, είτε πρόκειται για την ύστατη προσπάθεια της Ουάσιγκτον να σύρει ξανά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τους Ιρανούς - αυτή τη φορά με τους δικούς της όρους.

Προς το παρόν, η απάντηση της Τεχεράνης και στις δυο εκδοχές είναι σταθερή, όπως την παρουσίασαν Ιρανοί αξιωματούχοι στο πρακτορείο Ρόιτερς. Καθώς τα αμερικανικά αεροπλάνα κατευθύνονταν στους στόχους τους, ο Τραμπ έστειλε μήνυμα στην Τεχεράνη μέσω της κυβέρνησης του Ομάν απαιτώντας να λάβει απάντηση μέσα σε «σύντομο διάστημα»: Δεν θέλω πόλεμο, αλλά θέλω να συζητήσω μαζί σας για διάφορα θέματα, τους είπε.

Κατά τις ίδιες πηγές, η αντίδραση των Ιρανών στο αμερικανικό τελεσίγραφο ήταν η εξής: «Ξεκαθαρίσαμε ότι μόνο ο ανώτατος ηγέτης αγιατολάχ Χαμενεΐ μπορεί να αποφασίσει γι’ αυτό το θέμα. Ο Χαμενεΐ είναι σαφώς κατά οποιωνδήποτε διαπραγματεύσεων, αλλά θα του μεταφέρουμε το μήνυμα ώστε να αποφασίσει. Είπαμε όμως στο Ομάν ότι οποιαδήποτε επίθεση κατά του Ιράν θα έχει επιπτώσεις σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο».

Εάν ισχύουν όλα τα παραπάνω, εφόσον δεν παρακολουθούμε μια μπλόφα απέναντι σε μπλόφα και ούτω καθεξής, τότε η Μέση Ανατολή βρίσκεται ένα βήμα πριν από έναν, μεγάλο πόλεμο και η ευρύτερη περιοχή πολύ κοντά σε μια σύγκρουση όπου όλοι οι «παίκτες» με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο θα βρεθούν εμπλεκόμενοι - αν όχι στρατιωτικά, σίγουρα οικονομικά και διπλωματικά.

Είναι σχεδόν βέβαιο ότι η σύγκρουση αυτή δεν θα περιοριστεί στον Περσικό Κόλπο, αλλά θα μπορούσε να εξαπλωθεί σαν φωτιά σε ξερά χόρτα από το Ιράκ μέχρι τη Συρία, τον Λίβανο και όπου αλλού έχει επιρροή το Ιράν, ενώ το Ισραήλ έχει καταστήσει σαφές ότι δεν θα καθίσει με σταυρωμένα χέρια εφόσον θεωρήσει ότι απειλείται. Εξάλλου, αν κάποιος αισθάνεται δικαιωμένος από τις εξελίξεις, αυτός είναι -ελέω Τραμπ- ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος είχε απομονωθεί το 2015 στην προσπάθειά του να μπλοκάρει τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Το καλύτερο σενάριο για το Ισραήλ θα ήταν να αναλάβουν οι Αμερικανοί και οι Άραβες φίλοι τους την αναμέτρηση με το Ιράν. Αλλά είναι σχεδόν βέβαιο πως το καθεστώς της Τεχεράνης -εφόσον στριμωχτεί σε έναν αγώνα για την ύπαρξή του- θα επιδιώξει με κάθε μέσο να πλήξει το Ισραήλ.

Σύμφωνα με επίμονα αμερικανικά δημοσιεύματα, τα γεράκια έχουν καταφέρει να εξοβελίσουν από τον Λευκό Οίκο όλους εκείνους τους πολιτικούς και στρατιωτικούς που υποστήριζαν τη «φωνή της λογικής». Από την άλλη πλευρά ο Τραμπ έχει εφαρμόσει και άλλες φορές τη στρατηγική της ύψιστης πίεσης προκειμένου να πετύχει υποχωρήσεις, π.χ. στην περίπτωση της Βόρειας Κορέας -αν και με αμφίβολα αποτελέσματα μέχρι τώρα.

Η Ε.Ε., ως συνήθως, «παρακολουθεί στενά την κατάσταση και ανησυχεί πολύ για τις εξελίξεις». Από τη σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών ο προεδρεύων Ντόναλντ Τουσκ διαπίστωσε ότι «μερικές φορές είναι καλύτερο να μην ανακατεύεσαι, (...) τα μεγαλύτερα προβλήματα στην ιστορία μας προκλήθηκαν από την πολύ ενεργητική, όχι από την πολύ παθητική πολιτική». Γι’ αυτό, εξήγησε, δεν βλέπει γιατί θα χρειαζόταν να υπάρξει μια ειδική δήλωση της Ε.Ε. γι’ αυτή την κρίση.

Η Ρωσία, πάντως, κατηγορεί τις ΗΠΑ ότι σπρώχνουν την κατάσταση στα άκρα και προειδοποιεί για νέο προσφυγικό κύμα. Ο Τούρκος ΥΠΕΞ Τσαβούσογλου ταξίδεψε προχθές εσπευσμένα στο Ιράν για μια «επίσκεψη εργασίας». Οι αεροπορικές εταιρείες επανασχεδιάζουν τις πτήσεις τους αποφεύγοντας επικίνδυνες ζώνες στον Περσικό.

Πόσο «περιορισμένα» θα μπορούσαν να είναι τυχόν αμερικανικά πλήγματα στο Ιράν; Πόσο «περιορισμένη» θα μπορούσε να είναι η αντίδραση της Τεχεράνης; Σε κάθε περίπτωση αυξήθηκαν δραματικά οι πιθανότητες να ξυπνήσουμε ένα πρωί με έναν καινούργιο πόλεμο στον Περσικό.

Οι Δημοκρατικοί αντίπαλοι του Τραμπ (που επιμένουν ότι απαιτείται έγκριση του Κογκρέσου για μια νέα πολεμική περιπέτεια) καθώς και οι Ρεπουμπλικανοί (γεράκια και... περιστερές) προειδοποιούν ήδη ότι θα είναι πολύ δύσκολο -αν όχι αδύνατο- να ξαναπάρει πίσω ο Πρόεδρος μια εντολή επίθεσης κατά του Ιράν, γιατί εκείνο που θα τεθεί υπό αμφισβήτηση την επόμενη φορά θα είναι ο κυρίαρχος ρόλος των ΗΠΑ.

Δυόμιση μήνες... φαγούρα στον Περσικό

Το χρονικό της κρίσης

8 Απριλίου: Οι ΗΠΑ χαρακτηρίζουν τους Φρουρούς της Επανάστασης "τρομοκρατική οργάνωση". Το Ιράν απαντά χαρακτηρίζοντας την Κεντρική Στρατιωτική Διοίκηση των ΗΠΑ "τρομοκρατική οργάνωση" και την κυβέρνηση των ΗΠΑ "χρηματοδότη της τρομοκρατίας".

5 Μαΐου: Οι ΗΠΑ στέλνουν στη Μέση Ανατολή δύναμη κρούσης με ακόμα ένα αεροπλανοφόρο και πλοία συνοδείας, καθώς και μια πτέρυγα στρατηγικών βομβαρδιστικών.

8 Μαΐου: Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Μ. Πομπέο επισκέπτεται τη Βαγδάτη κάνοντας λόγο για "κλιμάκωση των δραστηριοτήτων του Ιράν" στο ιρακινό έδαφος. Την ίδια ημέρα ο Ιρανός Πρόεδρος Χασάν Ρουχανί ανακοινώνει ότι η Τεχεράνη θα μειώσει σταδιακά τη συμμόρφωσή της προς τη συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμά της (από την οποία αποχώρησαν μονομερώς οι ΗΠΑ με απόφαση Τραμπ). Ο Ρουχανί καλεί τις άλλες μεγάλες δυνάμεις που συνυπέγραψαν τη συμφωνία να στηρίξουν την οικονομία του Ιράν απέναντι στις αμερικανικές κυρώσεις.

13 Μαΐου: Τέσσερα πλοία, ανάμεσά τους δύο σαουδαραβικά δεξαμενόπλοια, γίνονται στόχος σαμποτάζ στον κόλπο του Ομάν, ανοικτά των ακτών της Φουτζέιρα. Οι Αμερικανοί "δείχνουν" ως δράστη το Ιράν.

14 Μαΐου: Δύο σταθμοί άντλησης πετρελαίου γίνονται στόχος επίθεσης από μη επανδρωμένα αεροσκάφη κοντά στην πρωτεύουσα της Σαουδικής Αραβίας. Το καθεστώς του Ριάντ κατηγορεί τους σιίτες αντάρτες Χούθι της Υεμένης, που υποστηρίζονται από το Ιράν.

15 Μαΐου: Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αποσύρει από το Ιράκ το "μη απαραίτητο αμερικανικό προσωπικό".

24 Μαΐου: Το Πεντάγωνο ανακοινώνει την αποστολή 1.500 επιπλέον Αμερικανών στρατιωτών στη Μέση Ανατολή.

13 Ιουνίου: Δύο δεξαμενόπλοια δέχονται επίθεση κοντά στα στρατηγικής σημασίας Στενά του Ορμούζ. Οι ΗΠΑ κατηγορούν το Ιράν που αρνείται οποιαδήποτε εμπλοκή και διασώζει τα πληρώματα.

17 Ιουνίου: Το Ιράν ανακοινώνει ότι μέσα στις επόμενες δέκα ημέρες θα ξεπεράσει το όριο του αποθέματός του σε ουράνιο χαμηλού βαθμού εμπλουτισμού, βάσει της προειδοποίησης που είχε απευθύνει τον Μάιο.

18 Ιουνίου: Το Πεντάγωνο ανακοινώνει την ανάπτυξη ακόμα 1.000 Αμερικανών στρατιωτών στη Μέση Ανατολή και επιπλέον πυραύλων Πάτριοτ.

20 Ιουνίου: Οι Φρουροί της Επανάστασης καταρρίπτουν αμερικανικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος γιατί παραβίασε τον εναέριο χώρο του Ιράν. Η Ουάσιγκτον κάνει λόγο για απρόκλητη επίθεση και επιμένει ότι το drone πετούσε στον διεθνή εναέριο χώρο.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL