Μπορεί η πλειοψηφία των Ευρωπαίων να μην γνωρίζει καν ποιοι είναι ο Μάνφρεντ Βέμπερ, ο Φρανς Τίμερμανς, η Μαργκρέτε Βεστάγκερ και ο Μισέλ Μπαρνιέ, ωστόσο η μάχη που θα δώσουν οι αρχηγοί των κρατών και των κυβερνήσεων της Ε.Ε. προκειμένου να “περάσει” η δική τους επιλογή στην προεδρία της Επιτροπής προμηνύεται σκληρή. Ήδη από την επόμενη μέρα των ευρωεκλογών, ξεκίνησαν οι αντιπαραθέσεις μεταξύ των πολιτικών κόμματων και των Ευρωπαίων ηγετών σε πρώτη φάση σχετικά με τη διαδικασία που θα ακολουθηθεί.
Η πλειοψηφία των κομμάτων τάχθηκε υπέρ της διαδικασίας του λεγόμενου “spitzenkandidat”. Σύμφωνα με αυτήν, οι “κορυφαίοι υποψήφιοι” που είχαν επιλέξει τα κόμματα να ηγηθούν της προεκλογικής τους καμπάνιας, είναι τα πρόσωπα από τα οποία θα πρέπει να επιλεγεί ο νέος πρόεδρος της Επιτροπής. Και ως πρώτη επιλογή, αυτός που εκπροσώπησε το κόμμα που κέρδισε στις εκλογές - στην περίπτωσή μας, ο Μάνφρεντ Βέμπερ του ΕΛΚ. Ωστόσο, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι ο όποιος ή η όποια πρόεδρος θα πρέπει να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης από την πλειοψηφία της Ευρωβουλής, κάτι που δεν έχει από μόνο του το ΕΛΚ. Επομένως, θα μπορούσε να είναι όποιος εκ των κορυφαίων υποψήφιων κατάφερνε να συγκεντρώσει τη στήριξη των ευρωβουλευτών (μήπως ο Φρανς Τίμερμανς των Σοσιαλιστών, που ίσως να μπορεί να μαζέψει ψήφους από Πράσινους και Φιλελευθέρους αλλά και ενδεχομένως και την Αριστερά, π.χ. ΣΥΡΙΖΑ;).
Η διαδικασία του spitzenkandidat εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το 2014 με την εκλογή του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ. Στόχος των εμπνευστών της δεν ήταν άλλος από το να καταστήσουν κάπως πιο δημοκρατική τη διαδικασία επιλογής του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προκειμένου να εμπλέξουν περισσότερο τους πολίτες, οι οποίοι γυρνούσαν όλο και περισσότερο την πλάτη στις κλειστές πόρτες των Βρυξελλών. Ωστόσο, οι ηγέτες δεν ήταν έτοιμοι να το αφήσουν εξ ολοκλήρου στα χέρια των ευρωβουλευτών, των αντιπροσώπων των Ευρωπαίων πολιτών. Άλλωστε γι’ αυτούς η θέση του προέδρου της Επιτροπής είναι πολύ σημαντική, αφού είναι το ευρωπαϊκό όργανο που διαφυλάττει την τήρηση της Συνθήκης και που προτείνει την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Και όπως έχει πει και ο Ζ.Κ. Γιούνκερ, είναι μια “πολιτική” θέση. Γι’ αυτό και διατήρησαν το δικαίωμα να μην ακολουθήσουν αυτήν τη διαδικασία επιλογής. Μπορούν, λοιπόν, απλώς να βγάλουν έναν “άσο από το μανίκι” τους, με τον οποίο συμφωνεί η ενισχυμένη πλειοψηφία των ηγετών, όμως θα πρέπει και πάλι να τον εγκρίνει η απόλυτη πλειοψηφία των ευρωβουλευτών. Επίσης, τη δημοκρατικότητα της διαδικασίας spitzenkandidat αμφισβητούν και άλλοι παράγοντες, όπως το κόμμα των Φιλελευθέρων, υποστηρίζοντας ότι, από τη στιγμή που δεν υπάρχουν πανευρωπαϊκές λίστες υποψηφίων ευρωβουλευτών, δεν υφίσταται νομιμοποίηση των “κορυφαίων υποψήφιων”.
Άρα, ο μόνος τρόπος να λυθεί ο γρίφος είναι ο γνωστός δρόμος των Βρυξελλών, οι διαπραγματεύσεις. Διαπραγματεύσεις χωρίς ανταλλάγματα, βέβαια, δεν υφίστανται στην Ευρώπη. Και τα ανταλλάγματα στην τοπική διάλεκτο μεταφράζονται ως “κορυφαίες θέσεις”, που περιλαμβάνουν, εκτός από την προεδρία της Επιτροπής, αυτήν του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Ευρωβουλής ή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, ο οποίος έχει αναλάβει τον δύσκολο ρόλο της εξεύρεσης ενός συμβιβασμού που θα ικανοποιεί το μεγάλο μέρος των εμπλεκομένων, σημείωσε την Τρίτη, μετά τη Σύνοδο Κορυφής, ότι στόχος είναι να διασφαλιστεί η “ισορροπία” σε ό,τι αφορά τη γεωγραφία, το μέγεθος της χώρας, την πολιτική οικογένεια και το φύλο. Αλλά, βέβαια, έσπευσε να διευκρινίσει ότι “στον πραγματικό κόσμο δεν υπάρχει τέλεια ισορροπία”.
Όταν οι κυρίαρχοι του πολιτικού παιχνιδιού στις Βρυξέλλες ήταν δύο, οι Κεντροδεξιοί και οι Σοσιαλδημοκράτες, η μοιρασιά ήταν σίγουρα πιο εύκολη. Οι πρόσφατες ευρωεκλογές έδειξαν, όμως, ότι οι Φιλελεύθεροι και οι Πράσινοι έχουν ένα συνεχώς αυξανόμενο κοινό που τους υποστηρίζει στην Ευρώπη και επομένως δεν μπορούν να μείνουν απ’ έξω. (Μήπως, λοιπόν, να μπει στο τραπέζι και το όνομα της Δανέζας επιτρόπου Μαργκρέτε Βεστάγκερ, που είναι και υποψήφια με τους Φιλελεύθερους και γυναίκα;)
Επιπλέον, ένα ακόμα πρόβλημα που έχει προκύψει φέτος είναι η διαφαινόμενη διαφωνία μεταξύ Άνγκελας Μέρκελ και Εμανουέλ Μακρόν. Οι δύο ηγέτες φάνηκαν να παίρνουν θέση μάχης από την αρχή. Αφενός, η Γερμανίδα καγκελάριος δεν υποχωρεί από τη στήριξή της στο πρόσωπο του Βαυαρού, χριστιανοκοινωνιστή και εταίρου της, Μ. Βέμπερ (πώς θα μπορούσε άλλωστε;), αφετέρου ο Γάλλος Πρόεδρος δε θέλει ούτε να σκέφτεται μια τέτοια πιθανότητα. Και τι αντιπροτείνει; Τον επικεφαλής διαπραγματευτή της Ε.Ε. για το Brexit, Μισέλ Μπαρνιέ, που είναι και ΕΛΚ. Ο Μ. Μπαρνιέ ίσως να μπορούσε να λειτουργήσει για την πλειοψηφία των ηγετών, αφού έχει τις απαραίτητες “περγαμηνές” και δεν ενοχλεί όσο ο Βέμπερ. Δε φαίνεται όμως -τουλάχιστον σε πρώτη φάση- να λειτουργεί για το ίδιο το ΕΛΚ, αφού θεωρείται πως κινήθηκε εκτός διαδικασίας και ίσως κάνοντας αντιπερισπασμό στον "δημοκρατικά επιλεγμένο" υποψήφιο Βέμπερ, ούτε για τις πολιτικές ομάδες του Ευρωκοιβουλίου.
Σε κάθε περίπτωση, αυτό που θα πρέπει να αναμένει κανείς για το επόμενο διάστημα είναι διαβουλεύσεις επιπέδου “κολοκυθιάς”, με στόχο όμως να καταλήξει η μπίλια τη σωστή στιγμή στο σωστό πρόσωπο. Η σωστή στιγμή δεν είναι άλλη από τη Σύνοδο Κορυφής στις 20-21 Ιουνίου, γιατί εάν αυτό δεν καταστεί εφικτό, τότε μια ακόμα εκκρεμότητα μένει για το καλοκαίρι. Και όπως σχολίαζε ευρωπαϊκή πηγή, μια ακόμα αδυναμία λήψης αποφάσεων από την Ε.Ε., θα δώσει για ακόμα μια φορά το λάθος μήνυμα στις αγορές.
