Μία εβδομάδα μετά τις ευρωεκλογές και τα δραματικά αποτελέσματά τους για τα δύο μεγάλα λαϊκά κόμματα, τους Χριστιανοδημοκράτες (CDU) και κυρίως τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD), το ερώτημα που απασχολεί το πολιτικό Βερολίνο είναι εάν έχει φάει οριστικά τα ψωμιά της η κυβέρνηση του μεγάλου συνασπισμού. Θα παραμείνει το SPD στην κυβέρνηση προσπαθώντας να προωθήσει την πολιτική του, αλλά με τη Μέρκελ να εξακολουθεί να εισπράττει τους επαίνους και το ίδιο να φθείρεται, ή θα κάνει την ηρωική έξοδο ελπίζοντας ότι θα καταφέρει να ανασυγκροτηθεί στην αντιπολίτευση; Για την ώρα, η ηγεσία του SPD αρνείται να μπει στη συζήτηση και προσπαθεί να βάλει ακόμη πιο έντονα τη σφραγίδα της στο κυβερνητικό έργο, αλλά η βάση του κόμματος πιέζει για την ανάκτηση της... χαμένης ψυχής.
Για πρώτη φορά, όμως, πιέζει και ο τρίτος κυβερνητικός εταίρος, το αδελφό κόμμα της Μέρκελ από τη Βαυαρία, που θέλει να ξεκαθαρίσουν άμεσα τα πράγματα και να ξεπεραστεί επιτέλους αυτή η... κρίση γάμου, όπως το διατυπώνει ο πρόεδρος του CSU Μάρκους Ζέντερ: “Εάν κάποιος απειλεί συνεχώς να εγκαταλείψει τη σχέση, θα πρέπει κάποια στιγμή να πάρει την απόφαση. Το SPD πρέπει να πει με ειλικρίνεια τι θέλει να κάνει από δω και πέρα”.
Η αλήθεια είναι ότι CDU και CSU θέλουν να συνεχιστεί ο μεγάλος συνασπισμός. Κυρίως, διότι δεν έχουν βρει ακόμη ποιος θα αντικαταστήσει την Άνγκελα Μέρκελ, η οποία εξακολουθεί να δηλώνει μονότονα ότι θα εξαντλήσει τη θητεία της και το 2021 θα αποσυρθεί από την πολιτική. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Γερμανοί δεν θεωρούν “έτοιμη” την Άνεγκρετ Κραμπ Κάρενμπαουερ να διαδεχθεί τη Μέρκελ στην καγκελαρία, όπως έκανε στην προεδρία του κόμματος, ενώ ο CDU παρηγορείται για τα δικά τους ιστορικά χαμηλά στις τοπικές εκλογές και τις ευρωεκλογές όταν βλέπει την πανωλεθρία των εταίρων τους - και αιωνίων αντιπάλων.
Ο νέος πόλος
Βέβαια, μετά την τελευταία εκλογική αναμέτρηση, δεύτερο κόμμα στη Γερμανία δεν είναι πλέον οι Σοσιαλδημοκράτες, αλλά οι Πράσινοι, με την ακτινοβολία τους να αυξάνεται συνεχώς. Είναι το κόμμα που κερδίζει την ψήφο των νέων, που έχει πείσει ότι αναζητά σύγχρονες απαντήσεις στα σύγχρονα προβλήματα - κλιματική αλλαγή, ψηφιακή οικονομία, μετανάστευση, αλλά και κοινωνικές ανισότητες και δημοκρατικό έλλειμμα. Επιπλέον, είναι το μοναδικό κόμμα αυτή τη στιγμή στη Γερμανία που έχει μια ηγεσία -τον Ρόμπερτ Χάμπεκ και την Ανναλένα Μπέρμποκ- η οποία όχι απλά δεν αμφισβητείται εσωτερικά, αλλά εμπνέει τη βάση και τη διευρύνει, ενώ γοητεύει και το γενικότερο κοινό.
Οι Πράσινοι δεν είναι πια ούτε το αριστερό ριζοσπαστικό κόμμα της δεκαετίας του 1980, πρωταγωνιστές στο περιβαλλοντικό κίνημα και το κίνημα ειρήνης, ούτε το κόμμα - εξάρτημα του SPD, που απαρνήθηκε τις ρίζες του στα χρόνια της συγκυβέρνησης Γκέρχαρντ Σρέντερ - Γιόσκα Φίσερ. Είναι ένα κόμμα προοδευτικό, που βρίσκει ευήκοα ώτα στη μορφωμένη μεσαία τάξη και στους νέους, σε όσους είναι διατεθειμένοι -αλλά και έχουν την οικονομική δυνατότητα- να αλλάξουν τις παλιές τους συνήθειες για να συμβάλουν στην επιβίωση του πλανήτη. Είναι, τέλος, ένα κόμμα που μπορεί να συγκυβερνήσει τόσο με το CDU όσο και με το SPD και την Αριστερά, επιβάλλοντας σε μεγάλο βαθμό την περιβαλλοντική ατζέντα του.
Το δράμα της Αριστεράς
Το ζήτημα είναι ότι, όπως διαμορφώνεται το πολιτικό τοπίο, γίνεται αριθμητικά αδύνατη μια “κόκκινο - κόκκινο - πράσινη” συμμαχία στη Γερμανία. Κι αυτό διότι τα δύο “κόκκινα” συρρικνώνονται. Δεν είναι μόνο το SPD που έχει χάσει μέσα σε δεκαπέντε χρόνια 20 μονάδες και παλεύει να διατηρήσει το 15%. Είναι και η Αριστερά που στις ευρωεκλογές έφερε ένα αποκαρδιωτικό αποτέλεσμα, μόλις 5,5%, θυμίζοντας τα καρδιοχτύπια του περασμένου αιώνα, όταν πάλευε να πιάσει το όριο εισόδου στην ομοσπονδιακή Βουλή. Οι δύο φράξιες του κόμματος σε ένα πράγμα μόνο συμφωνούν ότι το αποτέλεσμα ήταν δραματικό και μάλιστα “παρά την τεράστια αδυναμία του SPD”.
Η Αριστερά δεν κατάφερε να γοητεύσει τους απογοητευμένους από τις δεξιές αγκυλώσεις της Σοσιαλδημοκρατίας, αντίθετα έχασε πολλούς ψηφοφόρους προς τους Πράσινους, αλλά και προς μικρά κόμματα, διαμαρτυρίας και μη, που κατέβηκαν μόνο στις ευρωεκλογές. Το μόνο που παρηγορεί την ηγεσία του κόμματος είναι ότι κράτησε τις δυνάμεις του στη νεολαία.
Γι' αυτό και το δίδυμο Κάτια Κίπινγκ - Μπερντ Ρίξινγκερ επιμένει ότι η σωστή απάντηση στο αποτέλεσμα της ευρωκάλπης δεν είναι η λιγότερη ενασχόληση με τα οικολογικά θέματα, όπως επιμένει η πλευρά της Σάρα Βάγκενκνεχτ. Αντιθέτως, “η Αριστερά πρέπει να πείσει τους πολίτες ότι σ’ αυτά τα θέματα είναι τουλάχιστον εξίσου ικανή να τα χειριστεί όσο και οι Πράσινοι”. Το ηγετικό δίδυμο αποδίδει το καταστροφικό αποτέλεσμα πρωτίστως στο γεγονός ότι τους προηγούμενους μήνες το κόμμα εμφανίστηκε διχασμένο στο προσφυγικό και το μεταναστευτικό. Μόλις στην τελική ευθεία προς τις ευρωκάλπες η Αριστερά τάχθηκε ξεκάθαρα υπέρ των ανοιχτών συνόρων και της στήριξης των επιχειρήσεων διάσωσης προσφύγων και μεταναστών στη Μεσόγειο. Οι μεν λοιπόν υποστηρίζουν ότι η καθυστέρηση ήταν αυτό που έδιωξε ψηφοφόρους προς τους Πράσινους, οι δε ότι η τελική σαφήνεια έσπρωξε ψηφοφόρους προς το ακροδεξιό AfD, ειδικά στα ανατολικά κρατίδια.
Οι επόμενες αναμετρήσεις
Ακριβώς σ’ αυτά τα κρατίδια, που εκλέγουν τα τοπικά τους Κοινοβούλια το φθινόπωρο, θα κριθεί και η μακροβιότητα του μεγάλου συνασπισμού στο Βερολίνο, καθώς δύσκολα θα διαλυθεί πριν από αυτές τις εκλογικές αναμετρήσεις. Εκεί οι Σοσιαλδημοκράτες δεν έχουν μεγάλες προσδοκίες, αλλά μπορεί να βρεθούν αντιμέτωποι ακόμη και με εξαφάνιση. Όσο για τους Χριστιανοδημοκράτες, μπορεί να δουν τις πλάτες της Ακροδεξιάς - και να αντικρίσουν ένα εκλογικό αποτέλεσμα, το οποίο ουσιαστικά δεν θα επιτρέπει σχηματισμό κυβέρνησης χωρίς τη συμμετοχή του AfD. Αυτό το γερμανικό φθινόπωρο αναμένεται ταραγμένο...
