Ήταν στημένο ως υπερπαραγωγή. Με μια δόση από Eurovision, που δεν περιορίστηκε στη γνωστή μουσική έναρξης. Η αίθουσα της ολομέλειας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες είχε μεταμορφωθεί σε τηλεοπτικό στούντιο εφάμιλλο ενός διαγωνισμού ταλέντων, με ζωντανό κοινό και “διαγωνιζόμενους” τους έξι επικεφαλής υποψηφίους των ευρωπαϊκών πολιτικών οικογενειών για την προεδρία της Κομισιόν. Ήταν το μοναδικό ντιμπέιτ στο οποίο συμμετείχαν όλοι - κaι είχαν 90 λεπτά για να πείσει ο καθένας ή η καθεμιά τους τους Ευρωπαίους ψηφοφόρους ότι μπορεί να εκπροσωπήσει τα συμφέροντά τους και να αλλάξει την Ευρώπη. Επειδή όλοι έλεγαν ότι θέλουν να την αλλάξουν - πλην όμως σε διαφορετική κατεύθυνση.
Μάλιστα, οι υποψήφιοι ήταν στημένοι σε δύο αντικριστές σειρές, με τη λογική των... φαβορί. Από τη μία πλευρά, ο Γερμανός Μάνφρεντ Βέμπερ της Ευρωδεξιάς -χωρίς γραβάτα-, ο Ολλανδός Φρανς Τίμερμανς των Ευρωσοσιαλιστών -με ύφος σοφού δασκάλου- και η Δανέζα Μαργκρέτε Βεστάγκερ των Φιλελεύθερων - με θηλυκό ρεαλισμό. Οι τρεις που έχουν πιθανότητες να διαδεχθούν τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ στην προεδρία της Κομισιόν. Από την άλλη πλευρά, ο Ισπανοβέλγος Νίκο Κούε της Αριστεράς -σε στιλ διανοούμενου ανθρακωρύχου-, η Γερμανίδα Σκα Κέλερ των Πράσινων -δροσερή και παλαίμαχη μαζί- και ο Τσέχος Γιαν Ζαχραντίλ από τη -δεξιά και με μεγάλες δόσεις εθνικισμού- Συμμαχία των Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών στην Ευρώπη. Οι τρεις που ξέρουν ότι μάχονται για την τιμή των όπλων.
Απέναντί τους δύο δημοσιογράφοι από τη γερμανική και γαλλική τηλεόραση -στο “Eurovision ντιμπέιτ” κρατά ο γαλλογερμανικός άξονας- και σε ζωντανή σύνδεση από δεύτερο στούντιο μια Φινλανδή δημοσιογράφος να μεταδίδει τι ρωτούν και τι σχολιάζουν οι Ευρωπαίοι πολίτες στα σόσιαλ μίντια- στο χάσταγκ #TellEurope (Πες της Ευρώπης). Εντυπωσιακή δεν την έλεγες τη συμμετοχή των πολιτών-, περί τις 25.000, καμία σχέση με την ορίτζιναλ Eurovision- ενώ και οι περίπου πενήντα τηλεοπτικοί σταθμοί στην Ευρώπη που προχώρησαν στην αναμετάδοση της τηλεμαχίας δεν ήταν αυτοί με τη μεγάλη τηλεθέαση.
Η ατάκα της βραδιάς
H πρόταση που θα μείνει από την προχθεσινή βραδιά ήταν αυτή του Τίμερμανς για το Brexit: “Η Βρετανία είναι σήμερα το ‘Game of Thrones’ των στεροειδών”. Ο Ολλανδός Σοσιαλδημοκράτης έκανε την αυτοκριτική του για την ανοχή που έδειξαν επί χρόνια τα παραδοσιακά πολιτικά κόμματα στους εθνικιστές, αλλά και για τις πολιτικές της Σοσιαλδημοκρατίας που έσπρωξαν πολλούς ψηφοφόρους της στην αγκαλιά της Ακροδεξιάς. Κοινή, αν και με διαφορετικές αποχρώσεις και διαφορετικές αιτιάσεις, ήταν η αγωνία των πέντε υποψηφίων για τη διαλυτική δύναμη του εθνικισμού και της Ακροδεξιάς, με εξαίρεση τη στάση του Ζαχραντίλ, ο οποίος επέμενε σε κάθε δεύτερη πρόταση ότι το ζητούμενο είναι η εθνική κυριαρχία - και λιγότερη Ευρώπη. Και μια κρίσιμη λεπτομέρεια: κανείς δεν ρωτήθηκε, άρα ούτε δεσμεύτηκε, ότι θα στηρίξει τον πρώτο στις εκλογές για πρόεδρο της Κομισιόν - σε αντίθεση με το 2014.
Οι νικήτριες...
Τα δύο πρόσωπα που κέρδισαν τις εντυπώσεις σ’ αυτή την τηλεμαχία ήταν γένους θηλυκού. Η Πράσινη Κέλερ χάρη στις μαχητικές -και σταθερές- παρεμβάσεις της για την κλιματική αλλαγή και για την άνευ όρων αλληλεγγύη με τους πρόσφυγες. Και η Βεστάγκερ χάρη στην ήρεμη αυτοπεποίθησή της ότι η Ε.Ε. μπορεί να φορολογήσει τους γίγαντες του Ίντερνετ -άλλωστε, δέχτηκε από όλους συγχαρητήρια για τη μάχη που έδωσε ως επίτροπος Ανταγωνισμού ενάντια στις Google και σία- και τα ανοίγματά της και προς τις αριστερότερες του Κέντρου πολιτικές δυνάμεις.
...και οι συμμαχίες
Ξεκάθαρος στα ανοίγματα του ήταν ο Τίμερμανς -“μπορούμε να κάνουμε μια συμμαχία από τον Τσίπρα μέχρι τον Μακρόν”-, ενώ και ο Κουέ, ο μόνος που ξεκάθαρα ονομάτισε τη λιτότητα ως και διαλυτικό παράγοντα της Ευρώπης, βρήκε κοινό τόπο με τους ευρωσοσιαλιστές στο αίτημα για ευρωπαϊκό κατώτατο μισθό. Με εκκωφαντική απέναντι τη στάση του Βέμπερ, ο οποίος φρόντισε να επαναλάβει πως “οι νέοι μου λένε ότι δεν θέλουν κατώτατο μισθό, θέλουν θέσεις εργασίας”. Χωρίς να έχει ούτε καν την αμέριστη στήριξη των Ζαχραντίλ και Βεστάγκερ, που επί της ουσίας συμφωνούν μαζί του. Ο πρώτος υποστήριξε μονότονα ότι η εργασία είναι θέμα των εθνικών κρατών -«δεν φτιάχνει θέσεις εργασίας η Κομισιόν»-, η δεύτερη παραδέχτηκε ότι δεν αρκεί η ισχυρή οικονομία, “χρειάζονται και καλές θέσεις εργασίας”.
Μπακάλικα, οι... συμμαχίες διαμορφώθηκαν ως εξής: Τίμερμανς, Κούε, Κέλερ μαζί στον κατώτατο μισθό, με τη Βεστάγκερ να μη βγαίνει απέναντι. Τίμερμανς, Κούε, Κέλερ, Βεστάγκερ αρκετά κοντά στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, με Βέμπερ και Ζαχραντίλ να φρενάρουν με διαφορετικό τρόπο. Κούε, Κέλερ να ταυτίζονται στο προσφυγικό - μεταναστευτικό, με Τίμερμανς, Βεστάγκερ να τους προσεγγίζουν, τον Βέμπερ να ποντάρει στη Frontex για την προστασία των συνόρων και τον Ζαχραντίλ να λέει “τα κράτη πρέπει να αποφασίζουν αν θέλουν πρόσφυγες ή όχι”- εννοώντας “εμείς, πάντως, όχι”.
Η ελληνική... πινελιά
Το όνομα “Τσίπρας” ακούστηκε μια φορά στο ντιμπέιτ, από τον Τίμερμανς, κυρίως επειδή ήθελε να δείξει ότι δίνει μάχη για μια προοδευτική συμμαχία. Στην Ελλάδα ονομαστικά αναφέρθηκε μετ’ επιτάσεως ο Βέμπερ ως αρνητικό παράδειγμα στην αντιμετώπιση της... Βενεζουέλας. “Στο παράδειγμα της Βενεζουέλας είδαμε πόσο προβληματικός είναι ο κανόνας της ομοφωνίας στην εξωτερική πολιτική” είπε και με περισσή περιφρόνηση κατηγόρησε την Αθήνα και τη Ρώμη ότι δεν καταδίκασαν τη “δικτατορία Μαδούρο”. “Να ξεπεράσουμε την ομοφωνία”, είπε, “η Ευρώπη πρέπει να υποστηρίζει τις αρχές της”.
Τα μηνύματα
Το ντιμπέιτ έληξε με τα... συνθήματα των “6”. Ο Τίμερμανς: “Μην είστε αδιάφοροι, ελάτε να ψηφίσετε, μην αφήνετε τους άλλους να αποφασίζουν για σας”. Ο Βέμπερ: “Ο παππούς μου θα έλεγε ότι ζούμε στην καλύτερη Ευρώπη που υπάρχει”. Η Βεστάγκερ: “Να τολμήσουμε να αλλάξουμε την Ευρώπη και να ξεπεράσουμε τις διαφορές μας”. Ο Ζαχραντίλ: “Περισσότερη εθνική κυριαρχία, λιγότερη Ευρώπη”. Η Κέλερ: “Κοινωνική προστασία, δημοκρατία, αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής”. Ο Κούε: “Ψηφίστε για μια ριζοσπαστική αλλαγή στην Ευρώπη και ενάντια στον φασισμό”.
