Φαίνεται ότι στη γειτονική μας Βόρεια Μακεδονία ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού συμμερίζεται το παλιό σύνθημα ότι "εάν οι εκλογές άλλαζαν τη ζωή μας, θα ήταν παράνομες". Γι’ αυτό και η κυβέρνηση του Ζόραν Ζάεφ πρωτίστως αγωνιά μήπως η συμμετοχή των πολιτών στον σημερινό δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών πέσει κάτω από το 40% - το ποσοστό που καθιστά "ισχύουσα" κάθε εκλογική αναμέτρηση στη γείτονα.
Εάν η αποχή μείνει κάτω από το 60%, η αγωνία στο κυβερνητικό μέγαρο στα Σκόπια είναι πεπερασμένη. Οι πιθανότητες να εκλεγεί ο εκλεκτός του κυβερνώντος σοσιαλδημοκρατικού κόμματος Στέβο Πενταρόφσκι είναι μεγάλες, καθώς έχει την επίσημη στήριξη ενός από τα αλβανικά κόμματα και είναι πιο ελκυστικός από την αντίπαλό του Γκιορντάνα Σιλιάνοφσκα από το εθνικιστικό VMRO για τους Αλβανούς ψηφοφόρους που ψήφισαν άλλον υποψήφιο στον πρώτο γύρο.
Έχει μεγάλη σημασία ποιος είναι Πρόεδρος στη Βόρεια Μακεδονία; Η απάντηση είναι όχι. Την πραγματική εξουσία στη γείτονα την έχει ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση, πλην όμως ένας αρνητικά διακείμενος Πρόεδρος μπορεί να κάνει τη ζωή τους δύσκολη - καθυστερώντας τη λήψη των αποφάσεων, όταν αρνείται να βάλει σ’ αυτές την υπογραφή του. Αυτό το μάθαμε καθ’ όλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για τη Συμφωνία των Πρεσπών, παρακολουθώντας τον απερχόμενο Πρόεδρο Γκιόργκι Ιβάνοφ να φρενάρει με όλες του τις -περιορισμένες- δυνάμεις κάθε απόφαση του Κοινοβουλίου, καθώς "η κυβέρνηση πρόδιδε τη Μακεδονία"- εν προκειμένω τη Βόρεια Μακεδονία.
Οι αντίπαλοι
Ο Στέβο Πενταρόφσκι -που κέρδισε στο νήμα τον πρώτο γύρο των εκλογών, με ελάχιστες ψήφους περισσότερες από τη Σιλιάνοφσκα- κατεβαίνει με σύνθημα "Μαζί μπροστά". Η υποψηφιότητά του είναι πράγματι μια καινοτομία, αδιανόητη πριν από λίγα χρόνια. Εκτός από τη στήριξη της Σοσιαλδημοκρατικής Ένωσης του Ζάεφ έχει και τη στήριξη του αλβανικού DUI του πρώην οπλαρχηγού Αλί Αχμέτι. Σχεδόν είκοσι χρόνια από τον παραλίγο εμφύλιο στη γείτονα, μεταξύ Σλαβομακεδόνων και Αλβανών -που αποτελούν κάτι παραπάνω από το ένα τέταρτο του πληθυσμού-, τα δύο κόμματα κατάφεραν να συμφωνήσουν σε κοινό υποψήφιο, στέλνοντας το μήνυμα ότι μπορούν να γεφυρωθούν τα "εθνικά χάσματα" και να έχει η χώρα ένα πολυεθνικό μέλλον. Στην αντίθετη περίπτωση, η Βόρεια Μακεδονία απειλείται μονίμως από τη διάλυση.
Η Γκιορντάνα Σιλιάνοφσκα, πάλι, κατεβαίνει με σύνθημα "Δίκαιο και Αλήθεια για τη Μακεδονία. Η πατρίδα μάς καλεί". Η πολιτικά άπειρη νομικός από την Οχρίδα αρνείται να ξεστομίσει το "Βόρεια Μακεδονία" και υπόσχεται στους ψηφοφόρους της ότι δεν έχει ειπωθεί η τελευταία λέξη στην αλλαγή ονόματος της χώρας, ότι θα βρει έναν μαγικό τρόπο να επαναφέρει το "Μακεδονία". Βέβαια, ακριβώς λόγω του... εθιμοτυπικού ρόλου του Προέδρου, εάν η Σιλιάνοφσκα καταφέρει να εκλεγεί, δεν θα μπορέσει να αλλάξει τίποτε. Μόνο τη ζωή της κυβέρνησης μπορεί να κάνει δύσκολη, όπως έκανε ο Ιβάνοφ.
Πάντως σε αντίθεση με το δημοψήφισμα για την αλλαγή συντάγματος στη γείτονα, κανένα κόμμα δεν έχει βγει επίσημα να καλέσει τους ψηφοφόρους να απέχουν. Τόσο ο Πεντάροφσκι όσο και η Σιλιάνοφσκα, κάλεσαν τους ψηφοφόρους να προσέλθουν σήμερα μαζικά στις κάλπες, ενώ μήνυμα για μαζική προσέλευση απηύθυνε προς τους Αλβανούς ψηφοφόρους το DUI.
Η επόμενη μέρα
Εάν υποθέσουμε, λοιπόν, ότι οι εκκλήσεις θα εισακουσθούν και θα εκλεγεί σήμερα Πρόεδρος -στην αντίθεση περίπτωση, θα πρέπει να επαναληφθούν οι εκλογές-, ο νέος ένοικος του προεδρικού μεγάρου μπορεί να αντιμετωπίσει με το καλημέρα σας μια μεγάλη απογοήτευση. Η Βόρεια Μακεδονία ελπίζει να πάρει τον Ιούνιο την πρόσκληση για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Άλλωστε για τα μάτια της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ προχώρησε στην αλλαγή ονόματος και συντάγματος. Ωστόσο, η πρόσκληση δεν είναι δεδομένη -κυρίως εξαιτίας των ενστάσεων του Γάλλου Προέδρου. Ο Εμανουέλ Μακρόν δεν έχει τίποτε εναντίον της Βόρειας Μακεδονίας-, άλλωστε είναι η χώρα των δυτικών Βαλκανίων που έκανε τις περισσότερες μεταρρυθμίσεις για να είναι πολλά υποσχόμενη υποψήφια προς ένταξη- αλλά έχει επανειλημμένα τονίσει ότι είναι ενάντια σε κάθε διεύρυνση της Ε.Ε. πριν καταφέρει η Ένωση να μεταρρυθμίσει τον εαυτό της.
Βέβαια, υπάρχουν αρκετές ευρωπαϊκές χώρες που στηρίζουν την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Βόρεια Μακεδονία - με πρώτη και μαχητικότερη την Ελλάδα. Για την κυβέρνηση Ζάεφ η πρόσκληση είναι εξαιρετικά κρίσιμη, αφού έχει ποντάρει όλο το πολιτικό της κεφάλαιο στην έξοδο της χώρας από την απομόνωση.
Στη γωνία καραδοκεί και η Τουρκία, η οποία αναμένεται να αυξήσει τις πιέσεις της στη Βόρεια Μακεδονία, εάν η Ευρώπη τής γυρίσει την πλάτη. Για την ώρα η Άγκυρα κάνει στενό μαρκάρισμα στα Σκόπια απαιτώντας την έκδοση δεκαπέντε Τούρκων υπηκόων, ύποπτων για "τρομοκρατία". Τα Σκόπια αρνούνται να τους εκδώσουν, εκτιμώντας ότι δεν μπορούν να περιμένουν δίκαιη δίκη - και συντασσόμενα με τις ευρωπαϊκές αρχές.
Όπως ακριβώς δεν εξέδωσε τους οκτώ η Ελλάδα. Αντίθετα τόσο η Βουλγαρία -μέλος της Ε.Ε.- όσο και η Σερβία ανταποκρίθηκαν σε ανάλογα αιτήματα της Τουρκίας. Κι ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στα Σκόπια δεν έθεσε μόνο ζήτημα επιτήρησης του εναέριου χώρου -την οποία έχει αναλάβει πλέον η Ελλάδα- αλλά και ζήτημα έκδοσης των δεκαπέντε, ως προαπαιτούμενο για την επικύρωση από το τουρκικό Κοινοβούλιο του πρωτοκόλλου ένταξης της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ.
Τι έγινε στον α’ γύρο
Στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών στη Βόρεια Μακεδονία, ο Στέβο Πεντάροφσκι επικράτησε με οριακή διαφορά, 0,6% της αντιπάλου του Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα (42,84% έναντι 42,24%), ενώ το ποσοστό συμμετοχής διαμορφώθηκε στο 41,8%, το οποίο ήταν το χαμηλότερο όλων των προεδρικών εκλογών στη χώρα. Τρίτος είχε αναδειχθεί ο Μπλέριμ Ρέκα, ο οποίος στηριζόταν από δύο αλβανικά κόμματα της αντιπολίτευσης ("Besa" και "Συμμαχία για τους Αλβανούς") και έλαβε ποσοστό 10,6%.
