Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
21.7°C24.6°C
2 BF 54%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
22 °C
18.0°C24.3°C
2 BF 53%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.2°C20.9°C
4 BF 66%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
21 °C
19.9°C20.8°C
3 BF 56%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
24 °C
23.4°C23.9°C
2 BF 35%
Βρετανία / Βρετανία: Οικολογική εξέγερση στη σκιά του Brexit
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Βρετανία / Βρετανία: Οικολογική εξέγερση στη σκιά του Brexit

"Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Η ίδια η ζωή στη Γη απειλείται: οι επιστήμονες συμφωνούν ότι έχουμε μπει σε μια περίοδο απότομης κλιματικής κατάρρευσης και βρισκόμαστε στο μέσο ενός μαζικού αφανισμού που δημιουργήσαμε εμείς οι ίδιοι".

Οι ακτιβιστές του Extinction Rebellion (ΧR), του κινήματος που την προηγούμενη εβδομάδα βγήκε δυναμικά στο προσκήνιο με τις κινητοποιήσεις του στο Λονδίνο, θεωρούν ότι δεν υπάρχει άλλος καιρός για χάσιμο. Κι ότι μόνο μια εξέγερση για τη ζωή μπορεί να αποτρέψει την επερχόμενη περιβαλλοντική καταστροφή.

Υιοθετώντας την ορολογία που προτάθηκε στις αρχές της χιλιετίας από τον βραβευμένο με Νόμπελ Χημείας Πολ Κρούτζεν, οι ακτιβιστές της Extinction Rebellion (Εξέγερση του Αφανισμού) πιστεύουν ότι η Γη βρίσκεται πλέον σε μια νέα γεωλογική εποχή, την "ανθρωπόκαινο". Βασικό χαρακτηριστικό της είναι η απόλυτη κυριαρχία του ανθρώπου πάνω στη φύση. Οι άνθρωποι δεν προσαρμόζονται πλέον στα οικοσυστήματα. Τα διαμορφώνουν με βάση τις ανάγκες τους.

Το πάντρεμα της θεωρίας αυτής με την κλιματική αλλαγή και την αδυναμία αντιμετώπισής της από την παγκόσμια κοινότητα -με την απόσυρση των ΗΠΑ από τη συμφωνία του Παρισιού να αποτελεί απλώς την πιο δραματική υπενθύμιση- βρίσκεται σήμερα πίσω από την εμφάνιση μιας νέας γενιάς περιβαλλοντικού ακτιβισμού.

Η πρώτη ένδειξη ήλθε το φθινόπωρο με τις "πορείες της Πέμπτης", που άρχισαν να πραγματοποιούν κάθε εβδομάδα οι Βέλγοι μαθητές. Το παράδειγμα ακολούθησαν σύντομα οι μαθητές της Ιρλανδίας, οι οποίοι άρχισαν να συγκεντρώνεται κάθε εβδομάδα έξω από το Κοινοβούλιο της χώρας τους απαιτώντας άμεσα μέτρα για την κλιματική αλλαγή. Ανάλογες διαδηλώσεις άρχισαν να πραγματοποιούνται σύντομα και σε πολλές άλλες χώρες.

"Εξεγέρσου για τη ζωή"

Η "Εξέγερση του Αφανισμού" φαίνεται να αποτελεί το επόμενο βήμα. Στα τέλη του 2018 το κίνημα πραγματοποίησε την πρώτη του κινητοποίηση έξω από το βρετανικό Κοινοβούλιο με την πρωτοβουλία να περνά τότε σχεδόν απαρατήρητη εξαιτίας της κρίσης του Brexit. Στην ιδρυτική τους διακήρυξη πάντως οι ακτιβιστές της XR δεν έκρυβαν τους φιλόδοξους στόχους τους.

"Είμαστε ένα διεθνές κίνημα που χρησιμοποιεί τη μη βίαιη πολιτική ανυπακοή για να πετύχει τη ριζοσπαστική αλλαγή προκειμένου να ελαχιστοποιήσει τον κίνδυνο του ανθρώπινου αφανισμού και της οικολογικής κατάρρευσης" ανέφεραν.

Το κίνημα αντλεί έμπνευση από κινήματα τόσο διαφορετικά όπως το Occupy, οι σουφραζέτες και οι κινητοποιήσεις της δεκαετίας του 1960 για τον πυρηνικό αφοπλισμό. Κεντρική θέση έχουν επίσης οι καμπάνιες και οι πρακτικές που ακολούθησαν ο Μαχάτμα Γκάντι και ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Το όνομα της οργάνωσης υπογραμμίζει την αμεσότητα του κινδύνου, το ίδιο και το σύμβολο της: μια κλεψύδρα. "Αγωνίσου για τη ζωή, εξεγέρσου για τη ζωή" είναι το κεντρικό σύνθημα.

Την προηγούμενη εβδομάδα, η XR επιχείρησε να περάσει το μήνυμα της τόσο στη Βρετανία της πολιτικής κρίσης όσο και στον υπόλοιπο κόσμο. Για τρεις διαδοχικές μέρες, μέλη της προκάλεσαν σοβαρά συγκοινωνιακά προβλήματα στο Λονδίνο με διάφορες πορείες και καθιστικές διαμαρτυρίες. Χρησιμοποιώντας ισχυρές συγκολλητικές ουσίες, μέλη τους ακινητοποίησαν οχήματα και συρμούς του μετρό κολλώντας τα χέρια τους στο οδόστρωμα ή σε βαγόνια. Άλλοι αλυσοδέθηκαν έξω από το σπίτι του ηγέτη των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν.

Τέσσερα κεντρικά σημεία της βρετανικής πρωτεύουσας με ισάριθμους σταθμούς του μετρό -Marble Arch, Waterloo Bridge, Parliament Square και Oxford Circus- παρέμειναν για ώρες αποκλεισμένα, με την αστυνομία να προχωρεί σε απανωτές συλλήψεις διαδηλωτών. Εκτιμάται ότι περισσότερα από 400 μέλη του κινήματος συνελήφθησαν στις τριήμερες κινητοποιήσεις. Οι μαζικές συλλήψεις προκάλεσαν το αδιαχώρητο στα κρατητήρια του Λονδίνου με αποτέλεσμα αρκετοί από τους συλληφθέντες να μεταφερθούν σε άλλες πόλεις.

Πέρα από το Ρίο

Το περιβαλλοντικό κίνημα ζητάει από τη βρετανική κυβέρνηση να κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την κλιματική αλλαγή προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι δραματικές επιπτώσεις της. Αξιώνει επίσης τον μηδενισμό των εκπομπών αερίων που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου έως το 2025 καθώς και τη συγκρότηση μιας εθνικής Συνέλευσης Πολιτών που θα καταρτίσει ένα σχέδιο άμεσης δράσης για την αντιμετώπιση του φαινομένου.

Οι πολιτικές αναφορές απουσιάζουν μάλλον σκόπιμα καθώς το κίνημα αυτοπροσδιορίζεται ως απολίτικο. "Η ανθρώπινη δραστηριότητα προκαλεί ανεπανόρθωτες βλάβες στη ζωή αυτού του κόσμου. Ένας μαζικός αφανισμός, μόλις ο έκτος σε 540 εκατομμύρια χρόνια, είναι επικείμενος. Πολλές μορφές ζωής ενδέχεται να έχουν εκλείψει μέχρι το τέλος του αιώνα".

"Ο αέρας που αναπνέουμε, το νερό που πίνουμε, το χώμα στο οποίο φυτεύουμε, η τροφή που τρώμε και η ομορφιά και ποικιλομορφία της φύσης διαβρώνονται και υπονομεύονται από τα πολιτικά και οικονομικά συστήματα που προάγουν τον σύγχρονο καταναλωτικό τρόπο ζωής" διαβάζει κανείς στον ιστότοπο του XR.

Το XR θέτει τον εαυτό του "πέραν της πολιτικής", επιχειρεί να εμφανιστεί ως διευθυντήριο ενός παγκόσμιου κινήματος, ενώ εντύπωση προκαλεί και η μάλλον μηχανιστική αντίληψή του ότι η "κινητοποίηση του 3,5% του πληθυσμού" -δύο εκατομμύρια Βρετανοί στην προκειμένη περίπτωση- μπορεί να πετύχει την εκπλήρωση των στόχων του. Να πρόκειται άραγε για μια εξέγερση μερικών γραφικών χορτοφάγων και βέγκαν;

Μάλλον είναι μια ακόμα κραυγή αγωνίας. Σύμπτωμα μιας περιόδου που γεννά μόνο προβλήματα, αλλά αδυνατεί να παραγάγει λύσεις. Τουλάχιστον όλα αυτά φαίνεται να σηματοδοτούν το τέλος μιας εξαιρετικά βολικής για τον καπιταλισμό "οικολογικής" αντίληψης που κυριάρχησε τη δεκαετία του 1990 με επίκεντρο τη διάσκεψη του Ρίο: αφού ρυθμίσει όλα τα υπόλοιπα προβλήματα με το άορατο χέρι της, η αγορά θα έσωζε και τον πλανήτη.

Μιλώντας την Τετάρτη στο Ευρωκοινοβούλιο, η 16χρονη Σουηδέζα Γκρέτα Τούνμπεργκ -μια ακόμη εκπρόσωπος του νεανικού κινήματος διαμαρτυρίας- δεν έδειξε να πιστεύει κάτι τέτοιο. Κάνετε σαν να μην συμβαίνει τίποτε, είπε. Αν ήταν διαφορετικά, "δεν θα πετούσατε με business class σε ολόκληρο τον κόσμο συζητώντας πως η αγορά θα τα λύσει όλα, δεν θα προσπαθούσατε να εξαγοράσετε την έξοδο από την κρίση. Δεν θα πραγματοποιούσατε τρεις έκτακτες διασκέψεις για το Brexit αλλά καμία για την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον" κατήγγειλε τους ευρωβουλευτές την ώρα που εκείνοι τη χειροκροτούσαν. Μάλλον από αμηχανία ή από ενοχή.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL