Μπορεί στον εκτός Γαλλίας κόσμο η εικόνα που εμφανίζεται, αναφορικά με τη συλλογική προσπάθεια για την ανοικοδόμηση της Νοτρ Νταμ, να εντυπωσιάζει με τη γενναιοδωρία της, ωστόσο μια ενδελεχής αντιμετώπιση αποδεικνύει ότι τα πράγματα δεν είναι πάντα όπως φαίνονται. Έτσι το όλο θέμα της ανοικοδόμησης αυτού του μνημείου της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς τείνει να γίνει μήλον της έριδος. Οι διάφοροι όμιλοι προσφέρουν ένα εντυπωσιακό ποσό, περίπου 1 δισ. ευρώ - ωστόσο βρίσκονται στο επίκεντρο τεκμηριωμένης κριτικής από τα κόμματα της Αριστεράς, από τα συνδικάτα, από το κίνημα των "Κίτρινων Γιλέκων" αλλά και από φιλανθρωπικές οργανώσεις. Το ποσό του 1 δισ. θα το διαχειριστούν τέσσερις οργανισμοί, ενώ ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε τη δημιουργία ενός ιστότοπου για την υποδοχή "της γενναιοδωρίας όλων" με "ασφαλή και διαφανή τρόπο", την ίδια στιγμή που η Εισαγγελία ξεκινούσε έρευνα για "οργανωμένη απόπειρα εξαπάτησης" κατά προσώπων που έκαναν δήθεν εκκλήσεις για δωρεές.
Σε ό,τι αφορά τις μεγάλες δωρεές, η οικογένεια Αρνώ, που είναι το Νο 1 παγκοσμίως των ειδών πολυτελείας, ανακοίνωσε ότι θα προσφέρει 200 εκατομμύρια ευρώ, όσα δηλαδή και η οικογένεια Λ'Ορεάλ και η οικογένεια Μπετενκούρ - Μεγιέρ, που ήδη είναι χορηγοί του κορυφαίου μνημείου. Η οικογένεια Πινώ θα προσφέρει 100 εκατομμύρια ευρώ, ενώ μεταξύ των δωρητών συγκαταλέγονται ο Όμιλος Ντεκό, με 20 εκατομμύρια, οι αδελφοί Μπουίγκ, των οικοδομών, με 10 εκατομμύρια, ο όμιλος Ντίσνεϊ και Axa. Από την πλευρά του, ο γνωστός όμιλος Τοτάλ συνεισφέρει 100 εκατομμύρια, όπως και η Societe Generale, η BNP Real Estate, η Primagaz κ.ά. Χωρίς να υπολογίζουμε τα 13 εκατομμύρια των ιδιωτών...
Και βέβαια οι χορηγίες αντιπροσωπεύουν τον πλούτο, τη γενναιοδωρία, την αλληλεγγύη και την ισχύ, σε συνδυασμό προφανώς με τη βελτίωση της εικόνας της επιχείρησης που κάνει την... "αγαθοεργία". Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι ο Μαρσέλ Μος, στο εμβληματικό του έργο, το 1925, εξηγούσε ότι το να "δίνεις, να δέχεσαι και να αποδίδεις" αποτελούσε για χρόνια την πηγή των συναλλαγών σε μια κοινωνία. Κάτι που εξακολουθεί να είναι επίκαιρο. Στην κατεύθυνση αυτή λειτουργεί και ο νόμος Αγιαζόν, του 2003, που προσφέρει φορολογική απαλλαγή ύψους 60%, ενώ για τους ιδιώτες αυτό το όριο φθάνει στο 66%. Μάλιστα ο πρωθυπουργός Εντουάρ Φιλίπ ανέβασε στο 75% αυτό το όριο για τις δωρεές κάτω των 1.000 ευρώ σε ό,τι αφορά την ανοικοδόμηση του καθεδρικού ναού.
Δύο αριθμοί είναι ενδεικτικοί. 850 εκατομμύρια ευρώ για τις εργασίες ανοικοδόμησης της Νοτρ Νταμ, που υπέστη σοβαρότατες ζημιές στις 15 Απριλίου. Και 326 εκατομμύρια ευρώ, ο ετήσιος προϋπολογισμός για τη συντήρηση και την αποκατάσταση όλων των ιστορικών μνημείων της Γαλλίας. Οι δύο αριθμοί δείχνουν το χάσμα που υπάρχει μεταξύ της διεθνούς κινητοποίησης για τη διάσωση ενός από τα πιο διάσημα μνημεία της Ευρώπης (που συγκεντρώνουν τους περισσότερους επισκέπτες - μεταξύ 12 και 15 εκατομμυρίων) και του ποσού που αφιερώνει το γαλλικό κράτος για τη συντήρηση των μνημείων του. Έρχεται έτσι, με αυτόν τον απρόσμενο και τραγικό τρόπο, στο προσκήνιο το θέμα της προοδευτικής αποστασιοποίησης του υπουργείου Πολιτισμού - μιλάμε για μείωση περίπου κατά 15% του σχετικού κονδυλίου από το 2010, ειδικά για μνημεία που δεν έχουν την αίγλη, π.χ., των Βερσαλλιών, του Γκραν Παλέ ή της Βασιλικής του Σεν Ντενί και φυσικά της Νοτρ Νταμ, όπου είχαν ξεκινήσει εργασίες ανακαίνισης, ύψους 150 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ οι ανάγκες της ήσαν ήδη μεγάλες πριν από την καταστροφή της 15ης Απριλίου. Αυτή η σταδιακή "αποστασιοποίηση" του κράτους από τη συντήρηση γενικά των μνημείων της χώρας έχει γίνει αντικείμενο πολλών κριτικών. Και δικαίως. Το κενό επιχειρούν να καλύψουν πρωτοβουλίες σαν αυτή του δημοσιογράφου Στεφάν Μπερν, που δημιούργησε μια ειδική λοταρία για την πολιτιστική κληρονομιά: το 2018 συγκεντρώθηκαν 43 εκατομμύρια, από τα οποία 21 εκατομμύρια είναι το ποσό των εσόδων που προσφέρει το κράτος. Η επόμενη κλήρωση θα λάβει χώρα στις 21 και 22 Σεπτεμβρίου και ο Μπερν, που είναι φίλος του προεδρικού ζεύγους Μακρόν, ελπίζει να συγκεντρώσει 50 εκατομμύρια, ενδεχομένως και 60.
Αντιλαμβάνεται λοιπόν κανείς ότι το διακύβευμα της ανοικοδόμησης της Νοτρ Νταμ υπερβαίνει τα όρια της φιλανθρωπικής προσφοράς και σχετίζεται με ζητήματα εικόνας των μεγάλων επιχειρήσεων - μιας εικόνας που επιχειρούν να "αποκαταστήσουν", όπως τις ζημιές του καθεδρικού ναού, με το αζημίωτο βέβαια, όπως άλλωστε καταγγέλλουν οι ουκ ολίγοι επικριτές.
Την ίδια στιγμή, πάρα πολλοί δήμοι, κοινότητες αλλά και περιφέρειες δίνουν το παρών στη συλλογική προσπάθεια - κάτι που διευκολύνει η κυβέρνηση, με τη δημιουργία ειδικού ταμείου, προκειμένου οι δωρεές να μην πρέπει να περάσουν από κάποιο ίδρυμα. Έτσι πλέον οι δήμοι ανταγωνίζονται σε γενναιοδωρία για τη Νοτρ Νταμ. Όμως δεν είναι λίγοι οι πολίτες που κάνουν δεύτερες σκέψεις σχετικά με τη "γενναιοδωρία" των τοπικών εκπροσώπων τους.
Όπως και να έχει πάντως, η πρόεδρος της περιφέρειας Ιλ ντ Φρανς, Βαλερί Πεκρές ανακοίνωσε τη χορήγηση 10 εκατομμυρίων ευρώ. "Η Περιφέρεια δεσμεύεται για την ανοικοδόμηση της Νοτρ Νταμ, της πληγωμένης αλλά ζωντανής καρδιάς του Ιλ ντε Φρανς" δήλωσε η ίδια. Από την πλευρά του, ο περιφερειάρχης της Ωβέρν Ρον Αλπ, Λοράν Βοκιέζ, ανακοίνωσε στήριξη ύψους 2 εκατομμυρίων. "Η Νοτρ Νταμ είναι η Γαλλία. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να βοηθήσει στην ανοικοδόμησή της". Στην ίδια κατεύθυνση, με μικρότερα ποσά, κινήθηκαν και άλλες περιφέρειες.
Πέραν αυτών, το βέβαιο είναι ότι ο Πρόεδρος Μακρόν και η κυβέρνηση θα επιδιώξουν να κεφαλαιοποιήσουν την εθνική αυτή καταστροφή που ήλθε σε μια κρίσιμη συγκυρία για τον ίδιο, καθώς δεν μπορεί να διαχειριστεί την κοινωνική πίεση των "Κίτρινων Γιλέκων". Η καταστροφική πυρκαγιά μπορεί έτσι να αποτελέσει ένα έναυσμα για μια παραπαίουσα κυβέρνηση - όσο κυνικό κι αν ακούγεται αυτό... Κάτι που έχει καταλάβει η εξουσία και πρόκειται να το εκμεταλλευθεί δεόντως...
