Live τώρα    
16°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αραιές νεφώσεις
16 °C
14.2°C17.9°C
1 BF 70%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
12.0°C16.8°C
2 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Αυξημένες νεφώσεις
14 °C
14.4°C17.0°C
1 BF 86%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
17 °C
16.5°C17.2°C
3 BF 59%
ΛΑΡΙΣΑ
Σποραδικές νεφώσεις
14 °C
13.9°C15.2°C
0 BF 72%
Αεροπλάνα χωρίς πιλότους
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Αεροπλάνα χωρίς πιλότους

"Είστε έτοιμοι να πετάξετε χωρίς ανθρώπινο πιλότο;". Το ρεπορτάζ της εφημερίδας "New York Times" μάς προϊδέαζε το καλοκαίρι για τις σημερινές προτεραιότητες της αεροπορικής βιομηχανίας. Μιας βιομηχανίας που, όπως και πολλές άλλες, οραματίζεται την απόλυτη αυτοματοποίηση. Με επακόλουθο, φυσικά, την περαιτέρω συμπίεση του εργασιακού κόστους.

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ υποχρεώθηκε τελικά, στα μέσα της εβδομάδας, να ανακοινώσει την απαγόρευση πτήσεων για το τελευταίο μοντέλο της Boeing 737 Max 8. Υποχρεώθηκε όταν έπεσε και το τελευταίο "οχυρό" -Καναδάς- που αντιστεκόταν στις πιέσεις για απομάκρυνση του συγκεκριμένου μοντέλου από τους αιθέρες. Πριν τον Καναδά, τις πτήσεις του 737 Max 8 είχαν ήδη απαγορεύσει οι υπηρεσίες αεροπλοΐας της Ευρώπης, της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής.

Πώς φτάσαμε σ' αυτό το σημείο; Τον περασμένο Οκτώβριο ένα Boeing 737 Max 8 της Lion Air συνετρίβη 12 λεπτά μετά την απογείωσή του στη θάλασσα της Ιάβας παρασύροντας στον θάνατο 189 άτομα. Το ασυνήθιστο και ακόμη ανεξήγητο δυστύχημα αποδόθηκε τότε στην "ελλιπή εκπαίδευση" των πιλότων στο νέο αυτοματοποιημένο σύστημα MCAS, ένα σύστημα ρομποτικής τεχνολογίας που χαμήλωνε αυτόματα το ρύγχος του αεροπλάνου για να αποτρέψει την απώλεια στήριξης (φαινόμενο κατά το οποίο σημειώνεται απώλεια ύψους, η οποία οφείλεται στην αποκόλληση της ροής του αέρα από τις πτέρυγες).

Την προηγούμενη Κυριακή, ένα ακόμη αεροσκάφος του συγκεκριμένου μοντέλου συνετρίβη, αυτή τη φορά στην Αιθιοπία, με συνέπεια τον θάνατο άλλων 157 ανθρώπων. Και παραδόξως οι συνθήκες του δυστυχήματος παρέπεμπαν ανησυχητικά στο προηγούμενο: το αεροσκάφος εμφανιζόταν στα ραντάρ να παίρνει και να χάνει απότομα ύψος προτού συντριβεί στο έδαφος.

Ακολούθησαν δημοσιεύματα που ανέφεραν ότι Αμερικανοί πιλότοι είχαν παραπονεθεί τουλάχιστον πέντε φορές τους τελευταίους μήνες για "προβλήματα ελέγχου" στο συγκεκριμένο μοντέλο, προβλήματα που συνδέονταν και πάλι με το σύστημα MCAS. Σε ένα περιστατικό μάλιστα, ο πιλότος ανέφερε ότι στη διάρκεια της απογείωσης ενεργοποιήθηκε από μόνος του ο αυτόματος πιλότος, με αποτέλεσμα το αεροσκάφος να πάρει απότομα κλίση προς το έδαφος.

Όταν ο κατασκευαστής ελέγχει τον εαυτό του

Όλα αυτά δεν έδειχναν όμως να προβληματίζουν ιδιαίτερα την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας των ΗΠΑ (FAA), που συνέχιζε να εκδίδει κανονικά πιστοποιητικά αξιοπλοΐας για το συγκεκριμένο μοντέλο. Ακόμη και τη στιγμή που ο μισός πλανήτης είχε απαγορεύσει τις πτήσεις του, η FAA επέμενε ότι το Boeing 737 Max 8 παραμένει απολύτως ασφαλές.

Οι σχέσεις μεταξύ FAA και Boeing χαρακτηρίζονταν άλλωστε πάντοτε από αρμονία. "Είναι μια πολύ φιλική σχέση" σημειώνει ο Τζιμ Χολ, πρώην επικεφαλής του αμερικανικού Συμβουλίου Ασφαλείας Μεταφορών. "Ο κατασκευαστής είναι ουσιαστικά και ο ελεγκτής, καθώς η κυβέρνηση αδυνατεί να το κάνει". Τέσσερις δεκαετίες απορρύθμισης -στο όνομα της προώθησης του ανταγωνισμού και του συμφέροντος του καταναλωτή- μετέτρεψαν τελικά τα ελεγκτικά όργανα σε διακοσμητικά, διευκολύνοντας παράλληλα τη μετατροπή της αμερικανικής αγοράς αερογραμμών σε ολιγοπώλιο - τέσσερις εταιρείες ελέγχουν σήμερα το 80% των πτήσεων.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2005 η FAA εισήγαγε ένα νέο πρόγραμμα με βάση το οποίο αεροπορικές βιομηχανίες όπως η Βοeing μπορούσαν να διορίζουν υπαλλήλους τους στις υπηρεσίες που εξέδιδαν τα πιστοποιητικά αξιοπλοΐας για τα εμπορικά αεροσκάφη. Και η Boeing -μεγαλύτερη εξαγωγική δύναμη της αμερικανικής οικονομίας- ήταν φυσικά πάντοτε το χαϊδεμένο παιδί. Η εκλογή του Τραμπ στην αμερικανική προεδρία οδήγησε όμως στο παραχάιδεμα.

H αξία των μετοχών της εταιρείας -πριν τη "συντριβή" που προκάλεσε την προηγούμενη εβδομάδα η νέα αεροπορική τραγωδία- τριπλασιάστηκε από τα τέλη του 2016 οδηγώντας τες στην κορυφή του δείκτη Dow Jones. Η άνοδος αυτή ήταν μάλιστα καθοριστική για τα διαδοχικά ράλι στα αμερικανικά χρηματιστήρια για τα οποία καυχάται με κάθε ευκαιρία ο Αμερικανός Πρόεδρος.

Κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στο Βιετνάμ, ο Τραμπ έσπευσε να φωτογραφηθεί με τον επικεφαλής της εταιρείας Ντένις Μίλεμπεργκ για να γιορτάσει μια μεγάλη παραγγελία αεροσκαφών από τις τοπικές αερογραμμές. Δεν χρειαζόταν αυτό για να διαπιστώσει κανείς πόσο στενές είναι οι σχέσεις της Boeing με το αμερικανικό πολιτικό σύστημα. Η εταιρεία αποτελεί βασικό προεκλογικό χορηγό των δύο μεγάλων κομμάτων, ενώ πέρσι ξόδεψε 15 εκατομμύρια δολάρια σε διάφορες εταιρείες πολιτικών συμβούλων. Κερασάκι στην τούρτα: ο Πάτρικ Σανάχαν, σημερινός υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, διετέλεσε διευθυντικό στέλεχος της Boeing επί τρεις δεκαετίες.

Το διαμάντι του στέμματος

Επικίνδυνο ή όχι, το 737 Max δεν μπορεί επομένως να παραμείνει προσγειωμένο για πολύ. Αποτελεί σήμερα το βασικό όπλο της εταιρείας στον συνεχιζόμενο εμπορικό πόλεμο με την ευρωπαϊκή Airbus και αποτελεί το πιο επικερδές μοντέλο της ιστορίας της καθώς φέρνει στα ταμεία το 40% των σημερινών εσόδων.

Γι αυτό, ακόμη και όταν ανήγγειλε την απόσυρση του μοντέλου από τους αμερικανικούς ουρανούς, ο Τραμπ έσταζε μέλι για το διαμάντι του στέμματος της αμερικανικής βιομηχανίας. "Η Boeing είναι μια εξαιρετική εταιρεία. Δουλεύουν πολύ - πολύ σκληρά και ελπίζουμε ότι πολύ σύντομα θα βρει την απάντηση" τόνισε. Και είναι βέβαιο ότι θα βρει κάποιου είδους απάντηση. Μετά την πρώτη συντριβή στην Ινδονησία είχε άλλωστε υποσχεθεί την πλήρη "αναβάθμιση" του επίμαχου αυτοματοποιημένου συστήματος.

Η προσπάθεια ακόμη μεγαλύτερης αυτοματοποίησης -που τα τελευταία χρόνια στη Boeing πηγαίνει χέρι-χέρι με μαζικές περικοπές θέσεων εργασίας- δεν μπορεί να αποτύχει. Δεν είναι τυχαίο ότι το πρόσφατο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός επικεντρώθηκε σε μεγάλο βαθμό στην τεχνητή νοημοσύνη και τη ρομποτική. Όχι από επιστημονική άποψη αλλά εξετάζοντας τις εφαρμογές τους στη σύγχρονη βιομηχανία.

Και κάπως έτσι η "New York Times" έρχεται να μας προετοιμάσει για τα αεροπλάνα που δεν θα χρειάζονται πλέον πιλότους. Δεν είναι επιστημονική φαντασία. Διαδοχικά δημοσιεύματα αναφέρουν ότι το υπουργείο Μεταφορών των ΗΠΑ είναι έτοιμο να ανάψει το "πράσινο φως" για τη χρήση μεγάλων φορτηγών drones χωρίς οδηγούς, που θα μεταφέρουν εμπορεύματα στους αμερικανικούς αυτοκινητόδρομους. Αν το πείραμα πετύχει, το φαινόμενο θα μπορούσε να επαναληφθεί στον αέρα. Ατυχήματα πάντα θα συμβαίνουν. Δεν είναι αυτός λόγος να επιστρέψουμε στις σπηλιές...

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL