Live τώρα    
25°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
25 °C
23.2°C25.8°C
2 BF 33%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.4°C26.8°C
2 BF 33%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
20.0°C24.8°C
2 BF 49%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C21.0°C
2 BF 69%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
25 °C
24.0°C24.9°C
2 BF 33%
Financial Times / Financial Times: Θα είναι οι συντηρητικοί ευρωσκεπτικιστές οι χαμένοι του Brexit;
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Financial Times / Financial Times: Θα είναι οι συντηρητικοί ευρωσκεπτικιστές οι χαμένοι του Brexit;

Των Τζωρτζ Πάρκερ και Αλεξ Μπάρκερ

Λίγες ώρες αφότου η Τερέζα Μέι δεχόταν τη μεγαλύτερη ήττα που έχει υποστεί πρωθυπουργός στη βρετανική κοινοβουλευτική ιστορία, μια ομάδα συντηρητικών ευρωσκεπτικιστών βουλευτών ύψωναν τα ποτήρια τους πίνοντας σαμπάνια για να γιορτάσουν τη συντριβή της συμφωνίας της με τις Βρυξέλλες.

Ο οικοδεσπότης Τζέικομπ Ρης-Μογκ μοίρασε τα κολονάτα ποτήρια στους περίπου 30 καλεσμένους του που έφτασαν το βράδυ της Πέμπτης στο σπίτι του στο Λονδίνο (σε απόσταση πέντε λεπτών από το Κοινοβούλιο) για να πανηγυρίσει το αποτέλεσμα της μνημειώδους ψηφοφορίας που τίναξε στον αέρα τη στρατηγική της Μέι για το Brexit. “Ήταν μια εορταστική εκδήλωση” δηλώνει ο επίσης ευρωσκεπτικιστής βουλευτής Μπιλ Κας.

Για τους ευρωσκεπτικιστές, η προοπτική της διάρρηξης των δεσμών με την Ε.Ε. κερδίζει έδαφος. Ο Ρης - Μογκ επιμένει ότι η Βρετανία θα εγκαταλείψει την Ένωση στις 29 Μαρτίου ανεξαρτήτως του αν η Μέι επαναφέρει στη ζωή τη συμφωνία της. “Το πιθανότερο ενδεχόμενο είναι να μην υπάρξει συμφωνία” τονίζει.

Πίσω όμως από τα χαμόγελα και την επίδειξη αυτοπεποίθησης, ένας μικρός αριθμός υποστηρικτών του Brexit αισθάνεται κάποια ανησυχία: θα καταγράψει άραγε η ιστορία την ήττα του συμβιβαστικού σχεδίου της Μέι ως θρίαμβο των ευρωσκεπτικιστών ή ως τη στιγμή που έχασαν μέσα από τα χέρια τους το Brexit;

“Υπάρχει μια νευρικότητα για το αν ή όχι θα μπορούσαμε να χάσουμε τα πάντα” τονίζει ένας μετριοπαθής υποστηρικτής του Brexit, ένας από τους 118 συντηρητικούς βουλευτές που ενώθηκαν με τους Εργατικούς και άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης για να καταψηφίσουν τη συμφωνία. “Ανησυχώ όλο και περισσότερο ότι δεν θα μπορέσουμε να κάνουμε πράξη το Brexit” προσθέτει.

Οι υποστηρικτές του Brexit έχουν κάθε λόγο να ανησυχούν. Τη στιγμή που οι φελλοί πετάγονταν από τα μπουκάλια της σαμπάνιας στο σπίτι του Ρης-Μογκ, οι φιλοευρωπαίοι πανηγύριζαν και αυτοί την ήττα της Μέι: Αισθάνονται τώρα ότι υπάρχει η χρυσή ευκαιρία να πάρουν τις εξελίξεις στα χέρια τους και να στρέψουν την υπόθεση του Brexit σε εντελώς διαφορετική κατεύθυνση.

Τα δύο τρίτα των Βρετανών βουλευτών υποστήριζαν την παραμονή στην Ε.Ε. στο δημοψήφισμα του 2016. Πολλοί από αυτούς θα χρησιμοποιήσουν μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες κάθε δυνατό κοινοβουλευτικό μηχανισμό για να αποκλείσουν ένα Brexit χωρίς συμφωνία και να κρατήσουν τη Βρετανία σε μια μόνιμη τελωνειακή ένωση ή την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά. Ορισμένοι θέλουν μάλιστα να αντιστρέψουν τελείως τη διαδικασία του Brexit με ένα δεύτερο δημοψήφισμα.

Ο Κρις Λέσλι, ένας από τους βουλευτές των Εργατικών που θέλουν να ανατρέψουν το Brexit με ένα “λαϊκό δημοψήφισμα” δήλωσε εμφανώς ευδιάθετος την Τρίτη ότι τα νερά της παλίρροιας γυρίζουν τώρα προς όφελος της παράταξής του. Τα σχόλιά του προκάλεσαν το παγωμένο χαμόγελο του Μπέρναρντ Τζένκιν, ενός σκληρού ευρωσκεπτικιστή: “Αν προσπαθήσετε να σταματήσετε το Brexit, θα ανοίξετε τις πύλες της κόλασης” είπε.

Η κ. Μέι ξόδεψε δύο χρόνια προσπαθώντας να αποφύγει μια διάσπαση στο κόμμα της. Η συμφωνία της για το Brexit, αποτέλεσμα επώδυνων διαπραγματεύσεων με τις Βρυξέλλες, θύμιζε την προσπάθεια κάποιου να χώσει κύβους σε στρογγυλές τρύπες. Και τελικά, ο συμβιβασμός που πέτυχε δεν ικανοποιούσε σχεδόν κανένα.

“Δεν παίρναμε Brexit με τη συμφωνία της Μέι” σημειώνει ο Ρης-Μογκ υποστηρίζοντας ότι το πακέτο ρυθμιστικών μέτρων και η προτεινόμενη “προσωρινή” τελωνειακή ένωση, προκειμένου να αποτραπεί η επιστροφή σε σκληρά σύνορα στην Ιρλανδία, θα μετέτρεπαν τη Βρετανία σε “υποτελές κράτος”. Ο "Ευρωπαϊκός Όμιλος" του έχει μέλη 60 με 80 Συντηρητικούς υποστηρικτές του Brexit.

Οι συσχετισμοί στο Κοινοβούλιο

Το πρόβλημα για τους υποστηρικτές του “σκληρού” Brexit είναι οι σημερινοί συσχετισμοί στο Κοινοβούλιο. Στο σύνολο τους αντιπροσωπεύουν μόλις το 15% των 650 βουλευτών. Μπορούν επομένως να προκαλούν χάος στην αδύναμη κυβέρνηση μειοψηφίας της Μέι αλλά δεν μπορούν να επιβάλουν ένα “σκληρό” Brexit σε ένα φιλευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Τη νέα πραγματικότητα συνόψισε ο υπουργός Εξωτερικών Φίλιπ Χάμοντ που την Τρίτη κάλεσε εκπροσώπους του επιχειρηματικού κόσμου στη χώρα για να τους διαβεβαιώσει ότι οι βουλευτές θα εξαναγκάσουν τη Μέι να εγκαταλείψει τα σχέδια για Brexit χωρίς συμφωνία και ότι τελικά θα εξασφαλιστεί παράταση για τη σημερινή προθεσμία της 29ης Μαρτίου.

“Η μεγάλη πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο αντιτίθεται σε μια αποχώρηση χωρίς συμφωνία κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες” υπογράμμισε. Μια αναστολή του Brexit θα αποτελέσει μόνο την πρώτη μάχη στον πόλεμο των φιλοευρωπαίων. Μέλη του υπουργικού συμβουλίου όπως ο Χάμοντ και ο υπουργός Βιομηχανίας Γκρεγκ Κλαρκ, τάσσονται υπέρ της παραμονής της Βρετανίας σε μια μόνιμη τελωνειακή ένωση με την Ε.Ε.

Αν η Μέι αντισταθεί ή το Κοινοβούλιο δεν κατορθώσει να βρει διέξοδο, η συζήτηση θα μπορούσε να στραφεί σύντομα σε ένα δεύτερο δημοψήφισμα. Μέλη του υπουργικού συμβουλίου υποστηρίζουν ότι η προκήρυξη πρόωρων εκλογών θα αποτελούσε τη μοναδική λύση στο σημερινό αδιέξοδο. Αμφότερες οι επιλογές θα μπορούσαν να καταλήξουν στην αντιστροφή του Brexit.

Εν ολίγοις, είναι δύσκολο να δει κανείς τα πράγματα να βελτιώνονται για τους ευρωσκεπτικιστές σ’ αυτή τη φάση. Γι’ αυτό και οι υποστηρικτές του Brexit στους Τόρις γραπώνονται από την πεποίθηση ότι ακόμη και αν οι συσχετισμοί είναι εναντίον τους, ο χρόνος κυλάει υπέρ τους. Υποστηρίζουν ότι η Βρετανία οφείλει να εγκαταλείψει την Ε.Ε. στις 29 Μαρτίου καθώς αυτό προβλέπεται πια από τη βρετανική νομοθεσία και το άρθρο 50 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Οι βουλευτές ωστόσο καταρτίζουν ήδη νέα νομοσχέδια που θα μπορούσαν να εξαναγκάσουν την κυβέρνηση να καθυστερήσει το Brexit παρατείνοντας το άρθρο 50 και ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου Τζον Μπάροου εμφανίζεται διατεθειμένος να τους βοηθήσει να αποκτήσουν το πάνω χέρι στην αντιπαράθεσή τους με την πεισματάρικη κυβέρνηση Μέι.

Ορισμένοι θεωρούν ότι η πίστη των υποστηρικτών του Brexit στην αποφυγή της συμφωνίας δεν βασίζεται πλέον στη λογική. “Συνεχίζουν να αγωνίζονται αλλά θυμίζουν όλο και περισσότερο τον Τερούο Νακαμούρα, τον Ιάπωνα στρατιώτη που συνέχισε να πολεμά στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι το 1974”, έγραψε ο Νικ Τίμοθι, πρώην προσωπάρχης της κ. Μέι στη στήλη του στην “Daily Telegraph”.

Αν οι ευρωσκεπτικιστές αποδεχτούν κάποια στιγμή ότι το Κοινοβούλιο θα μπλοκάρει το “σκληρό” Brexit που επιδιώκουν, τι θα κάνουν στη συνέχεια; Η κ. Μέι ελπίζει ακόμη ότι κάποιοι από αυτούς θα υποστηρίξουν τη σακατεμένη συμφωνία της αντί να ρισκάρουν την συνολική απώλεια του Brexit.

H πρωθυπουργός φαίνεται να πιστεύει πως αν οι Βρυξέλλες της δώσουν κάποιες νομικές εγγυήσεις ότι το ιρλανδικό “δίχτυ ασφαλείας” θα είναι “προσωρινό”, ορισμένοι από τους υποστηρικτές του κ. Ρης-Μογκ θα υποστήριζαν τη συμφωνία της. Ίσως να είναι και έτσι. Ωστόσο υπάρχουν πιθανότατα 30 με 40 βουλευτές που δεν θα ψήφιζαν ποτέ τη συμφωνία αν το “δίχτυ ασφαλείας” δεν απαλειφόταν μία και καλή.

Οι Βρυξέλλες όμως έχουν καταστήσει σαφές πως κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί και η έκταση της κοινοβουλευτικής ήττας της Μέι άλλαξε την τακτική των ευρωπαϊκών κύκλων: Ποιο το νόημα του να προσφέρεις μικρές παραχωρήσεις όταν είναι αδύνατον να εξαλείψεις το έλλειμμα 230 ψήφων στο Ουεστμίνστερ;

Υπάρχει επίσης μια ευρύτερη συζήτηση για τις επιπτώσεις της ψηφοφορίας στο βρετανικό Κοινοβούλιο: Η αδυναμία της Βρετανίας κάνει ορισμένες χώρες να επανεξετάζουν συνολικά την τακτική και τους στόχους τους. Το ζήτημα είναι προφανές: Αντί να προσπαθούν να εξαγοράσουν τον κ. Ρης-Μογκ, μήπως θα ήταν καλύτερα να βοηθήσουν εκείνους που θέλουν να αποφύγουν εντελώς το Brexit;

Το σενάριο του δεύτερου δημοψηφίσματος

Το σενάριο ενός δεύτερου δημοψηφίσματος, το οποίο οι Βρυξέλλες απέρριπταν ως ουτοπικό πριν από λίγους μήνες, είναι σήμερα τόσο ρεαλιστικό όσο και οποιαδήποτε άλλη λύση. Θα έπρεπε επομένως η Ε.Ε να προσφέρει περισσότερες παραχωρήσεις για να εκβιάσει μια συμφωνία ή να κρατήσει άτεγκτη στάση με την ελπίδα να ενισχύσει τους οπαδούς της παραμονής;

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις απέχουν πολύ ακόμη από το να καταλήξουν σε κάποιο είδος ομοφωνίας. Ο Ντόναλντ Τουσκ, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ήταν κάποτε ο μοναδικός που υποστήριζε ότι οι Βρετανοί θα μπορούσαν να αλλάξουν γνώμη. Την περασμένη Τρίτη έσπασε τη συμφωνημένη ευρωπαϊκή γραμμή με ένα μήνυμα του στο Twitter που καλούσε τη Βρετανία να βρει “το κουράγιο να πει ποια είναι η μοναδική λύση - η παραμονή στην Ευρωπαϊκή Ένωση”.

Άλλοι εμφανίζονται λιγότερο πεπεισμένοι. Οι Γάλλοι αξιωματούχοι έχουν επιφυλάξεις. Ορισμένοι διαπραγματευτές της Ένωσης θεωρούν επίσης πως ενδεχόμενη επιστροφή της Βρετανίας θα ήταν προβληματική καθώς μια ανεπίλυτη πολιτική διένεξη στη χώρα θα γινόταν πια μέρος της Ε.Ε. “Δεν θα γυρίζαμε το ρολόι στις 23 Ιουνίου 2016, Σήμερα έχουμε ένα διαφορετικό Ηνωμένο Βασίλειο και μια διαφορετική Ε.Ε” υποστηρίζει Ευρωπαίος διπλωμάτης.

Ο συγχρονισμός αποτελεί σημαντικό παράγοντα. Οι διαπραγματευτές περιμένουν την Βρετανία να ζητήσει παράταση του άρθρου 50 και συζητούν ήδη για το αν θα ήταν προτιμότερη μια μικρή (ώς τον Ιούλιο) ή μια μεγάλη (ώς το τέλος του έτους). Όσοι τάσσονται υπέρ της μακρύτερης παράτασης υποστηρίζουν ότι κάτι τέτοιο θα απέφευγε ένα “αβάσταχτο” βρετανικό ψυχόδραμα, που θα τραβούσε για χρόνια σε τρίμηνες παρατάσεις.

Το μεγάλο εμπόδιο είναι οι ευρωεκλογές του Μαΐου και το ζήτημα αν η βρετανική μη συμμετοχή θα τραυμάτιζε ανεπανόρθωτα τη νομιμότητα του νέου ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που πρόκειται να συγκροτηθεί τον Ιούλιο.

Υψηλόβαθμοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι περιμένουν τους 27 πρωθυπουργούς και προέδρους της Ένωσης να υποδεχτούν θετικά την ιδέα μιας βρετανικής επιστροφής. “Όσο περισσότερο όμως διαρκεί η διαδικασία, τόσο εξαντλείται και η υπομονή” σημειώνει ένας από αυτούς. “Και έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνονται εκείνοι που λένε: τους θέλουμε πραγματικά πίσω;”.

Ο κ. Ρης-Μογκ υποστηρίζει ότι όσο και να προσπαθήσει η κ. Μέι να βρει μια εναλλακτική διέξοδο για το Berxit εξασφαλίζοντας την υποστήριξη κομμάτων της αντιπολίτευσης, το βρετανικό Κοινοβούλιο δεν πρόκειται ποτέ να υπερψηφίσει κάποια από αυτές.

Ο φόβος της διάσπασης των Τόρις

“Αν δεν προκύψει κάποιο νομοσχέδιο, θα φύγουμε στις 29 Μαρτίου” λέει. Κατ’ ιδίαν, ορισμένοι ευρωσκεπτικιστές υπαινίσσονται μάλιστα ότι αν η κ. Μέι εξασφαλίσει κάποια παράταση ή αρχίσει διαπραγματεύσεις για ένα “μαλακότερο” Brexit, τότε μια ομάδα 30 με 40 Συντηρητικών βουλευτών θα αρχίσουν να σαμποτάρουν κάθε κυβερνητικό νομοσχέδιο. Ενας έχει ακουστεί μάλιστα να απειλεί να καταψηφίσει την ίδια του την κυβέρνηση. “Θα είναι Αρμαγεδδών” τονίζει ένας από τους υποστηρικτές του Brexit.

Υψηλόβαθμα στελέχη των Τόρις καλούν όμως την κ. Μέι να αντιμετωπίσει επιτέλους τους ευρωσκεπτικιστές, οι οποίοι, όπως υποστηρίζουν, έκαναν μοιραίο στρατηγικό λάθος με το να αντιτεθούν στη συμφωνία.

“Τα θαλάσσωσαν” δηλώνει η Άννα Σουμπρι, πρώην υπουργός Βιομηχανίας και μία από τις συντηρητικές βουλευτές που τάσσονται υπέρ της παραμονής. Ο πρώην πρόεδρος του κόμματος, Κρις Πάτεν σημειώνει: “Δεν έχεις ελπίδα να καταλήξεις σε μια αξιοπρεπή συμφωνία για το εθνικό συμφέρον αν δεν κοντραριστείς με τους ευρωσκεπτικιστές του Συντηρητικού Κόμματος”.

Μέλος των Τόρις από τα νιάτα της, η κ. Μέι δεν σκοπεύει να γίνει η ηγέτης που θα διασπάσει το κόμμα. Μετά την κοινοβουλευτική ήττα της, η στρατηγική της φαίνεται να είναι η προσπάθεια επαναπροσέγγισης των υποστηρικτών του Brexit και των Ενωτικών της Βόρειας Ιρλανδίας αντί να κάνει μια τολμηρή κίνηση προς το κέντρο. Οι φιλοευρωπαίοι έχουν όμως χάσει πια την υπομονή τους.

Ακόμη και τα πιο μετριοπαθή μέλη του υπουργικού συμβουλίου παραδέχονται ότι οι εντάσεις θα μπορούσαν να διαλύσουν το κόμμα. Ο Τομπάιας Έλγουντ υπουργός Άμυνας σημειώνει πως οι ευρωσκεπτικιστές είναι “απομονωμένοι τόσο μέσα στο κόμμα όσο και στο Κοινοβούλιο”. Ένας υπουργός υποστηρίζει πως η κ. Μέι θα πρέπει να επιδιώξει τώρα ένα μαλακό Brexit: “Μπορεί να διασπάσει το κόμμα αλλά είμαστε ήδη διασπασμένοι”.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL