Η Νότια Ευρώπη θα βρεθεί τουλάχιστον σε διπλές εάν όχι σε τριπλές κάλπες το επόμενο έτος, με την Ελλάδα και την Πορτογαλία να κρατούν τα ηνία, ενώ δεν αποκλείονται και τριπλές εκλογές στην Ισπανία, γεγονός που θα κριθεί από τη συμπεριφορά των Καταλανών εθνικιστών κατά τη διάρκεια της ψήφισης των φιλολαϊκών μέτρων που έχουν συμφωνήσει η ισπανική κυβέρνηση και η Αριστερά του Unidos Podemos. Ο μεγάλος ασθενής της Ευρώπης και του ευρωπαϊκού Νότου παραμένει η Ιταλία, που με τη λαϊκιστική και ακροδεξιά κυβέρνησή της κινδυνεύει να οδηγήσει σε γενικότερο πισωγύρισμα ακόμη και τα θετικά βήματα που σημειώθηκαν εναντίον των πολιτικών της λιτότητας, αρχικά στην Ελλάδα και την Πορτογαλία και σήμερα στην Ισπανία.
H προοδευτική και δημοκρατική απάντηση στην κρίση, που δίνεται ακόμη στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία, συγκρούεται με τη ρατσιστική πολιτική της νέας ιταλικής κυβέρνησης, που διευρύνει τις αποστάσεις της Ρώμης από τις άλλες πρωτεύουσες του ευρωπαϊκού Νότου.
Ιταλία: Ψήφιση του προϋπολογισμού με έναρξη της... προεκλογικής εκστρατείας
Η ψήφιση του προϋπολογισμού τις τελευταίες ώρες του έτους ανοίγει στην Ιταλία μια πολύμηνη προεκλογική εκστρατεία, με την κυβέρνηση του Τζιουζέπε Κόντε να προσπαθεί να εφαρμόσει τα πλέον φιλολαϊκά μέτρα του Κινήματος Πέντε Αστέρων (Κ5Α), που συμφωνήθηκαν με τις Βρυξέλλες και όσο το δυνατόν περισσότερα μέτρα υπέρ των μικρών, μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων, αλλά και των φοροφυγάδων, που προσπαθεί να προστατεύσει η Λέγκα.
Η κυβέρνηση Κόντε θα επιβάλει, με δύο διατάγματα που θα δημοσιευτούν τον Ιανουάριο και θα εφαρμοστούν τον Απρίλιο το Εισόδημα του Πολίτη των 780 ευρώ τον μήνα και τη μείωση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης, χωρίς ακόμη να είναι σαφείς οι προϋποθέσεις και η χρηματοδότηση των δύο αυτών προεκλογικών υποσχέσεων του Κ5Α. Η Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι θα εμφανιστεί στο εκλογικό της σώμα με την οριζόντια φορολογία Flat Tax και μια σειρά μέτρων υπέρ της επιχειρηματικότητας και ουσιαστικά κατά της εργασίας, προσπαθώντας να περιορίσει τις απώλειες από την έντονη διαπραγμάτευση με τις Βρυξέλλες για τη μείωση του δημοσίου ελλείμματος στο 2,04% από το 2,4% που είχε προτείνει αρχικά η κυβέρνηση Κόντε.
“Γιατί ψηφίζουμε τον προϋπολογισμό στις 29 Δεκεμβρίου; Γιατί, μετά από χρόνια, υπάρχει μια κυβέρνηση που διαπραγματεύτηκε με την Ευρώπη και έδωσε μάχη. Στο παρελθόν τον ενέκριναν από πιο πριν γιατί έκαναν περικοπές και οι Βρυξέλλες ήταν ευχαριστημένες. Εμείς με αυτόν τον προϋπολογισμό ξαναβάζουμε σχεδόν 20 δισ. στις τσέπες των Ιταλών”, τόνισε ο Σαλβίνι μετά την επεισοδιακή ψήφιση του προϋπολογισμού από τη Γερουσία.
Ο συμβιβασμός με τις Βρυξέλλες είδε τη μείωση των πόρων για το Εισόδημα του Πολίτη κατά 1,9 δισ. στα 7,1 δισ. και των πόρων για την μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού κατά 2,7 δισ., στα 4 από τα 6,7 δισ. που προβλέπονταν αρχικά.
Η αλήθεια είναι ότι η κυβέρνηση του Κ5Α και της Λέγκας δεν έχει κανέναν μεγάλο πολιτικό αντίπαλο στο εσωτερικό της χώρας, αφού το Δημοκρατικό Κόμμα ταλανίζεται ακόμη από τις προσυνεδριακές έριδές του και δεν φαίνεται εύκολη η ανάκαμψη τους επόμενους μήνες. Ακόμη χειρότερη είναι η κατάσταση στη ριζοσπαστική Αριστερά, όπου οι πιο μετριοπαθείς "Ελεύθεροι και Ίσοι" αντιμετωπίζουν προβλήματα συνοχής, ενώ οι πιο ριζοσπάστες της “Εξουσίας με τον Λαό” κινδυνεύουν να καταλήξουν στα δικαστήρια για τη διεκδίκηση της πολιτικής κληρονομιάς του 1,1%.
Για άλλη μια φορά ήταν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, στο πρόσωπο της ΕΚΤ του Μάριο Ντράγκι, που έβαλαν στο στόχαστρο την κυβέρνηση Κόντε και τα οικονομικά της προειδοποιώντας ότι επιδεινώνονται οι προοπτικές του χρέους στην Ευρωζώνη για την επόμενη διετία εξαιτίας "του μεγαλύτερου ελλείμματος του προϋπολογισμού που προβλέπεται στην Ιταλία, εξαιτίας της επεκτατικής φορολογικής πολιτικής η οποία εισήχθη στα προγραμματικά ντοκουμέντα του προϋπολογισμού, που παραβιάζει τις δεσμεύσεις που είχε λάβει στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης”.
Οι περιπέτειες για την ψήφιση του προϋπολογισμού και η αντιπαράθεση με τις Βρυξέλλες οδήγησαν και στις πρώτες απώλειες της Λέγκας στις δημοσκοπήσεις. Η Λέγκα φαίνεται να χάνει 3,2% σε ένα μήνα, παραμένει όμως στο υψηλό 33% από το 36,2% της προηγούμενης δημοσκόπησης του Νοεμβρίου, σύμφωνα με την έρευνα του Ipsos, ενώ το Κ5Α με 27% καταγράφει την κατάρρευση της δημοτικότητας του Λουίτζι Ντι Μάιο κατά 15 μονάδες και πτώση κατά 5% σε σχέση με τις βουλευτικές εκλογές της 4ης Μαρτίου του 2018.Το Δημοκρατικό Κόμμα φαίνεται να “αντέχει” στο 18,1%, ενώ η Φόρτσα Ιτάλια του Μπερλουσκόνι έχει χάσει σχεδόν το 50% του εκλογικού της σώματος υποχωρώντας στο 8%.
Ισπανία: Τριπλές κάλπες στη σκιά της μαύρης συμμαχίας;
Ο κατώτατος μισθός στην Ισπανία αυξάνεται στα 900 από τα 736 ευρώ από την 1η Ιανουαρίου, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη άνοδο στα 41 χρόνια της επιστροφής της δημοκρατίας στη Μαδρίτη, οι αποδοχές των δημοσίων υπαλλήλων θα αυξηθούν κατά 2,25% από την ίδια περίοδο, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη άνοδο της τελευταίας δεκαετίας, ενώ ένα πραγματικό τσουνάμι κοινωνικών μέτρων θα στηρίξει όσους πλήρωσαν το μεγαλύτερο τίμημα στα χρόνια της κρίσης.
Η κυβέρνηση του Σοσιαλιστή Πέδρο Σάντσεθ, με τη στήριξη του Unidos Podemos των Πάμπλο Ιγκλέσιας και Αλμπέρτο Γκαρθόν, προσπαθεί να διασφαλίζει μια στροφή στην οικονομική και κοινωνική πολιτική της χώρας, ενώ δίπλα στην εθνικιστική αντιπαράθεση για το καταλανικό φαίνεται ότι ανοίγει και μια νέα θεσμική στροφή, με τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης της Ανδαλουσίας από το Λαϊκό Κόμμα και τους “Πολίτες” με τη στήριξη του νεοφασιστικού Vox.
Η κυβέρνηση Σάντσεθ θα προσπαθήσει να περάσει με βασιλικά διατάγματα τα μέτρα που συμφώνησε με το Unidos Podemos, ενώ το Σοσιαλιστικό Κόμμα θα προσφύγει στο Ανώτατο Δικαστήριο εναντίον του Λαϊκού Κόμματος για το βέτο που βάζει στη Γερουσία ώστε να αποτρέψει την αύξηση του ορίου δαπανών στον προϋπολογισμό.
Τα αδιέξοδα στα οποία έχει οδηγηθεί το καταλανικό, από τη σύγκρουση του καταλανικού και ισπανικού εθνικισμού, ήρθε να βαρύνει και ο σχηματισμός της πρώτης δεξιάς τοπικής κυβέρνησης στην ιστορία της Ανδαλουσίας, με το Λαϊκό Κόμμα να αποκτά τον έλεγχο της προεδρίας και το 50% των τοπικών χαρτοφυλακίων, τους “Πολίτες” να εξασφαλίζουν την προεδρία της τοπικής Βουλής και το υπόλοιπο 50% των χαρτοφυλακίων της τοπικής κυβέρνησης, ενώ το φασιστικό Vox θα διασφαλίσει με τις 12 ψήφους του τη σταθερότητα της κυβέρνησης έχοντας αποκτήσει κυρίαρχο ρόλο στην Επιτροπή του προεδρείου της τοπικής Βουλής που διαμορφώνει την ατζέντα των συνεδριάσεων.
Μέσα σε αυτό το τεταμένο πολιτικό κλίμα, η Ισπανία θα οδηγηθεί στις ευρωεκλογές και τις αυτοδιοικητικές εκλογές του Μαΐου, με την Αριστερά να υπερασπίζεται τους “δήμους της αλλαγής”, που μετέτρεψαν κυριολεκτικά τις σχέσεις των πολιτών με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και όχι μόνο στις μεγαλύτερες πόλεις της χώρας, από τη Μαδρίτη, τη Βαρκελώνη και τη Βαλένθια έως τη Θαραγκόθα, το Κάδιθ και την Α Κορούνια. Η Δεξιά σχεδιάζει να μετατρέψει το “μοντέλο της Ανδαλουσίας” σε πάγια πολιτικής της για να ελέγξει τους περισσότερους δήμους και τις περιφέρειες της χώρας.
Την ίδια στιγμή, το Unidos Podemos προετοιμάζεται για πρόωρες βουλευτικές εκλογές, έχοντας εκλέξει ήδη τον Ιγκλέσιας ως υποψήφιο πρωθυπουργό του σχήματος και έχοντας διαμορφώσει τις προτάσεις του για τις υποψηφιότητες στα ενωτικά ψηφοδέλτια της Αριστεράς.
Η απόφαση του πρώην συντονιστή της Ενωμένης Αριστεράς και ιδρυτή της Ανοιχτής Αριστεράς Γασπάρ Γιαμαθάρες να κατεβεί στις ευρωεκλογές με ξεχωριστό ψηφοδέλτιο, με τη συμμετοχή του πρώην δικαστικού Μπαλτασάρ Γκαρθόν και τη στήριξη του Diem25 του Γιάννη Βαρουφάκη, άνοιξε μια σκληρή αντιπαράθεση ανάμεσα στον Γιαμαθάρες και την Ενωμένη Αριστερά.
Πορτογαλία: Εκλογές, χωρίς ΔΝΤ, με ισχυρούς Σοσιαλιστές και Αριστερά
Η Πορτογαλία θα οδηγηθεί σε βουλευτικές εκλογές έως τον Οκτώβριο του 2019 (λήγει η θητεία της Βουλής), που πιθανόν να γίνουν πρόωρα δεδομένων των ευρωεκλογών του Μαΐου, με τους Σοσιαλιστές και την Αριστερά να κερδίζουν με άνεση μια νέα κοινοβουλευτική πλειοψηφία, αφού κατάφεραν να μετατρέψουν τη σκληρή και απάνθρωπη λιτότητα σε παρελθόν για τη χώρα. Η Λισσαβώνα μάλιστα βιάστηκε να αποπληρώσει το χρέος της προς το ΔΝΤ τις τελευταίες ημέρες του έτους για να νιώθει και συμβολικά ελεύθερη από τις καταστροφικές πολιτικές που είχε επιβάλει το Ταμείο. Από την 1η Ιανουαρίου αυξάνονται τα επιδόματα ανεργίας και μειώνεται το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας για τα νοικοκυριά, μετά από δύο αυξήσεις του κατώτατου μισθού, την υποχώρηση της ανεργίας στα χαμηλότερα επίπεδα από το 2002 και τη σταθερή ανάπτυξη της οικονομίας με ρυθμούς πάνω από 2%.
Ο Πορτογάλος πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα και ο υπουργός Οικονομικών Μάριο Σεντένο χρησιμοποίησαν τους δύο ευρωπαϊκούς μηχανισμούς χρηματοοικονομικής σταθερότητας για να αποπληρώσουν πρόωρα το υπόλοιπο του χρέους της χώρας στο ΔΝΤ, που έφτανε τα 4,7 δισ., δανειζόμενοι με χαμηλότερα επιτόκια από αυτά του ταμείου και εξοικονομώντας περίπου 100 εκατ. ευρώ.
Από την 1η Ιανουαρίου θα μειωθούν το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας κατά 3,5% για το 6% των νοικοκυριών, ενώ αναμένεται μείωση και για ένα άλλο μεγάλο τμήμα τους τους επόμενους μήνες και ήδη τα στρώματα που έχουν πληγεί από την κρίση έχουν κοινωνικά τιμολόγια με μείωση τιμών κατά 33,8% και άλλες εκπτώσεις. Η EDP, η μεγαλύτερη ηλεκτρική εταιρεία της χώρας, ανακοίνωσε ότι κατά τη διάρκεια του έτους θα μειώσει τις τιμές της κατά 3,5% για το 90% των καταναλωτών.
Από τις αρχές του έτους τα επιδόματα ανεργίας θα αυξηθούν από 6 έως 17 ευρώ τον μήνα για να φτάσει το κατώτατο στα 435 ευρώ και το ανώτατο στα 1.089 ευρώ, ενώ το κοινωνικό επίδομα ανεργίας, που λαμβάνουν όσοι εξάντλησαν το χρονικό όριο του κανονικού επιδόματος, θα αυξηθεί κατά 6 ευρώ για να διαμορφωθεί μεταξύ 348 και 435 ευρώ. Η ανεργία στην Πορτογαλία υποχώρησε στο 6,6%, τα χαμηλότερα επίπεδα από το 2002, σύμφωνα με την επίσημη στατιστική υπηρεσία ΙΝΕ.
Οι Σοσιαλιστές του Κόστα θα κερδίσουν τις εκλογές του Οκτωβρίου του 2019 με διαφορά μεταξύ 11% και 15% από το δεξιό PSD, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, χωρίς όμως να καταφέρουν να αποκτήσουν την απόλυτη πλειοψηφία. Οι σοσιαλιστές πάντως επαναλαμβάνουν ότι ακόμη και εάν κέρδιζαν την απόλυτη πλειοψηφία, θα συνεργάζονταν με τα δύο κόμματα της Αριστεράς, που στηρίζουν τη μονοκομματική κυβέρνηση Κόστα.
Η δημοτικότητα του Κόστα ξεπερνά το 53%, του ηγέτη της Δεξιάς Ρούι Ρίο περιορίζεται στο 30,3%, ενώ αυτή της Καταρίνα Μαρτίνς του Μπλόκου της Αριστεράς και του Ζερόνιμο Ντε Σόουζα του Πορτογαλικού ΚΚ κυμαίνονται σε υψηλά επίπεδα σε σχέση με τα ποσοστά των δύο κομμάτων της Αριστεράς.
Στις δημοσκοπήσεις, το Σοσιαλιστικό Κόμμα PS κυμαίνεται μεταξύ 37% και 38%, το Μπλόκο της Αριστεράς πάνω από το 9% και το Πορτογαλικό ΚΚ πάνω από το 6%, ενώ το δεξιό PSD μεταξύ 26% - 27% και το δεξιό CDS κάτω από το 8%.
Ο δεξιός Πρόεδρος της Δημοκρατίας Ματσέλο Ντε Σόουσα άσκησε βέτο στο διάταγμα της κυβέρνησης που προέβλεπε συμβιβασμό με τους εκπαιδευτικούς για τις αναπροσαρμογές του υπολογισμού του χρόνου εργασίας και των αποδοχών τους οδηγώντας σε νέες εντάσεις με τα συνδικάτα των εκπαιδευτικών, που απειλούν με νέες απεργίες, ενώ απεργίες έκαναν τις τελευταίες ημέρες του έτους οι συμβολαιογράφοι και οι σιδηροδρομικοί.
