Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
21.7°C24.7°C
3 BF 55%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
19.7°C24.9°C
1 BF 41%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
19.4°C21.6°C
4 BF 61%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
21 °C
20.4°C20.8°C
2 BF 68%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.9°C24.0°C
3 BF 33%
Εκλογές στη Νορβηγία / Από τους "διαλογιστές" της σοσιαλδημοκρατίας στους κήρυκες του νεοφιλελευθερισμού
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Εκλογές στη Νορβηγία / Από τους "διαλογιστές" της σοσιαλδημοκρατίας στους κήρυκες του νεοφιλελευθερισμού

Ανταπόκριση από το Ελσίνκι, Χρήστος Ηρακλείδης

Δύο χρόνια μετά τη δολοφονία 77 ανθρώπων από τον ακροδεξιό Άντερς Μπρέιβικ, οι 69 από τους οποίους ήταν μέλη της νεολαίας του Εργατικού κόμματος, οι Νορβηγοί αποφάσισαν με τη σειρά τους να κάνουν τη μεγάλη στροφή προς τη Δεξιά και την Ακροδεξιά στις εκλογές της περασμένης Δευτέρας. Σ' ένα εκλογικό αποτέλεσμα που μοιάζει να επιβεβαιώνει την ιδεολογική υποχώρηση της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, οι Νορβηγοί πολίτες έδωσαν ψήφο εμπιστοσύνης στους κήρυκες του νεοφιλελευθερισμού αναδεικνύοντας παράλληλα την Ακροδεξιά σε τρίτη πολιτική δύναμη.

Οι εκλογές της 9ης Σεπτεμβρίου ανέδειξαν πρώτο κόμμα το Εργατικό με 55 έδρες στο κοινοβούλιο (από 64 που κατείχε απ' το 2009) με αρχηγό τον πρώην πρωθυπουργό Στόλτενμπεργκ. Στην δεύτερη θέση ήρθε το κόμμα των Συντηρητικών υπό την Έρνα Σόλμπεργκ -τη σκανδιναβική εκδοχή της Μέρκελ...- με 48 έδρες, ενώ τρίτο κόμμα με 29 έδρες, αναδείχθηκε το ακροδεξιό ξενοφοβικό «Προοδευτικό», ιδιαιτέρως γνωστό για τις απόψεις του εναντίον των μεταναστών, στο οποίο μέλος ήταν κάποτε ο ίδιος ο μακελάρης Μπρέιβικ.

Παρ' όλο που οι Εργατικοί απέσπασαν τις περισσότερες έδρες, δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν την απαιτούμενη πλειοψηφία για να σχηματίσουν κυβέρνηση. Επομένως, ο πραγματικός νικητής των εκλογών είναι ο συνασπισμός της Δεξιάς, στην κυβέρνηση του οποίου θα συμμετάσχουν πιθανότατα οι Συντηρητικοί, το "Προοδευτικό κόμμα", οι Χριστιανοδημοκράτες και οι Φιλελεύθεροι. Ο δεξιός συνασπισμός συγκεντρώνει αθροιστικά το 54% των ψήφων και 96 από τις συνολικά 169 έδρες του κοινοβουλίου. Αρχηγός της νέας κυβέρνησης συνασπισμού θα είναι -εκτός απροόπτου- η Έρνα Σόλμπεργκ των Συντηρητικών. Το ποσοστό συμμετοχής στις εκλογές ήταν ιδιαιτέρως υψηλό φθάνοντας το 78,2%, σύμφωνα με τη Νορβηγική Στατιστική Υπηρεσία.

Ιδεολογική ήττα

Το εκλογικό αποτέλεσμα μπορεί να θεωρηθεί ως μια μεγάλη ήττα του πρώην πρωθυπουργού και της πολιτικής που εφαρμόστηκε στη Νορβηγία τα τελευταία χρόνια στο πλαίσιο μιας διακυβέρνησης σοσιαλδημοκρατικού χαρακτήρα. Από την άλλη πλευρά, η επικράτηση του συνασπισμού της Δεξιάς δεν πρέπει να θεωρείται άσχετη με τη γενικότερη στροφή της προσοχής των πολιτών προς τη μεταναστευτική πολιτική και τα οικονομικά προβλήματα. Μπορεί η Νορβηγία να κατάφερε να μην πληγεί όσο η υπόλοιπη Ευρώπη από την οικονομική κρίση, σε μεγάλο βαθμό κυρίως λόγω του ενεργειακού πλούτου της, τα έσοδα από τον οποίο χρησιμοποιούνται για την χρηματοδότηση του κρατικού προϋπολογισμού και την υποστήριξη του κοινωνικού κράτους, όμως το μέλλον δεν είναι διόλου ευοίωνο. Οι εκτιμήσεις για την οικονομία της χώρας δεν είναι θετικές. Ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να επιβραδυνθεί σημαντικά και η ρητορική της Δεξιάς υποστηρίζει πως το οικονομικό μοντέλο της Νορβηγίας ήρθε η ώρα ν' αλλάξει...

Η εκμετάλλευση του ενεργειακού πλούτου λειτουργεί ως μάνικα που ρίχνει ζεστό χρήμα και καλύπτει σχεδόν οποιοδήποτε τρύπα στον κρατικό προϋπολογισμό. Το νορβηγικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι από τα υψηλότερα σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ οι κοινωνικές παροχές είναι από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη, ακόμα και σε σύγκριση με άλλα σκανδιναβικά κράτη, ακόμα και με τη Φινλανδία. Όμως η νορβηγική οικονομία δεν θα μπορούσε να ξεφύγει από την παγκόσμια οικονομική κρίση και ήδη προβλέπεται για το 2014 μικρή μόνον άνοδος του ΑΕΠ. Πολλοί στη χώρα -και ειδικά το στρατόπεδο της Δεξιάς- υποστηρίζουν πως το συγκεκριμένο μοντέλο που βασίζεται στα έσοδα από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων πρέπει να αλλάξει, καθώς οι συνεχείς διακυμάνσεις στις τιμές πώλησης του πετρελαίου και του φυσικού αερίου καθιστούν την οικονομία ευάλωτη σε περιόδους παρατεταμένης ύφεσης. Παράλληλα, λένε, τα έσοδα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο δεν θα πρέπει να δίνονται για την υποστήριξη του κοινωνικού κράτους. Με λίγα λόγια προτείνεται και η ιδιωτικοποίηση μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών. Το κοινωνικό κράτος της Νορβηγίας δέχεται ισχυρές πιέσεις και οι πολέμιοί του υποστηρίζουν την υιοθέτηση πολιτικών μείωσης των κοινωνικών παροχών, μια τάση που παρατηρείται άλλωστε και σε άλλες χώρες της Βόρειας Ευρώπης με ανάλογες δομές. Το Εργατικό κόμμα πάντως έδειξε την πρόθεσή του να διατηρήσει ανέπαφο το υπάρχον μοντέλο, με μερικούς βέβαια περιορισμούς στη χρησιμοποίηση των πόρων από την εκμετάλλευση του ενεργειακού πλούτου της χώρας.

Όνειρο δίχως μέλλον...

Εκτός όμως από τα οικονομικά ζητήματα, οι Νορβηγοί έχουν στραμμένη την προσοχή τους τα τελευταία χρόνια και στη μεταναστευτική πολιτική της χώρας. Το 12% περίπου του πληθυσμού της Νορβηγίας είναι πολίτες τρίτων χωρών, κυρίως από τη Σουηδία και την Πολωνία, ενώ από τους νεοεισερχόμενους μετανάστες, ποσοστό 13% είναι μουσουλμάνοι. Όπως συνέβη και σε άλλες Σκανδιναβικές χώρες τις προηγούμενες δεκαετίες, οι μεταναστευτικές ροές από χώρες της Ευρώπης και μη, προσέφεραν στη Νορβηγία πολύτιμα εργατικά χέρια απαραίτητα για την κάλυψη του κενού που δημιουργεί στην οικονομία η γήρανση του πληθυσμού. Επίσης το κοινωνικό κράτος της Νορβηγίας αλλά και των άλλων Σκανδιναβικών χωρών αποτέλεσε ισχυρό πόλο έλξης για μετανάστες από πολλές ευρωπαϊκές χώρες -συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας- αλλά και εκτός Ευρώπης. Ακόμα και αν επιβραδυνθεί η ανάπτυξη της οικονομίας της Νορβηγίας, οι μεταναστευτικές ροές ιδιαίτερα από τον ευρωπαϊκό Νότο θα συνεχιστούν εξαιτίας της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης και αυτό είναι ένα θέμα που αποσχολεί σοβαρά τους Νορβηγούς και το οποίο εκμεταλλεύεται πολιτικά η Ακροδεξιά.

Η νίκη του συνασπισμού της Δεξιάς ερμηνεύτηκε από ορισμένους αναλυτές ως αποτέλεσμα της «κούρασης» των Νορβηγών ψηφοφόρων από τα 8 χρόνια διακυβέρνησης των Εργατικών. Εκτός όμως από την "κούραση" των ψηφοφόρων, είναι εμφανής πλέον και στις ευημερούσες χώρες της Σκανδιναβίας η προσέγγιση πολλών ζητημάτων, από τη μεταναστευτική πολιτική και την ξενοφοβία ώς το οικονομικό μοντέλο και το κοινωνικό κράτος, μέσα από τα επιχειρήματα και τα ιδεολογήματα της Δεξιάς και της φοβικής Ακροδεξιάς. Το όνειρο της «Ουτοπίας του Βορρά», μετά και τις σφαγές του Μπρέιβικ, πιθανόν να έχει φθάσει ήδη στο τέλος του...

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL