Live τώρα    
16°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αραιές νεφώσεις
16 °C
14.2°C17.9°C
1 BF 70%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
12.0°C16.8°C
2 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Αυξημένες νεφώσεις
14 °C
14.4°C17.0°C
1 BF 86%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
17 °C
16.5°C17.2°C
3 BF 59%
ΛΑΡΙΣΑ
Σποραδικές νεφώσεις
14 °C
13.9°C15.2°C
0 BF 72%
Liberation / Ζεράρ Νουαρέλ: Ο Μακρόν πάσχει από ταξική τύφλωση
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Liberation / Ζεράρ Νουαρέλ: Ο Μακρόν πάσχει από ταξική τύφλωση

Συγγραφέας της "Λαϊκής Ιστορίας της Γαλλίας", ιστορικός που ειδικεύεται στην ιστορία του εργατικού κινήματος και καθηγητής Κοινωνικών Επιστημών στη σχολή ΕΗΕSS του Παρισιού, ο Ζεράρ Νουαρέλ μιλά στη “Liberation” για το κίνημα των "Κίτρινων Γιλέκων" και για τους λόγους που ο "νέος και άφθαρτος" Εμανουέλ Μακρόν γίνεται σήμερα αποδέκτης της οργής των λαϊκών στρωμάτων.

* Πώς τοποθετείτε τα "Κίτρινα Γιλέκα" στην ιστορία των κοινωνικών κινημάτων;

Κάποια στοιχεία θυμίζουν μεγάλους κοινωνικούς αγώνες που συναντάμε στον Μεσαίωνα: ένα κίνημα που ξεσπά σχετικά αυθόρμητα, χωρίς σαφές πλαίσιο και δομή. Σε τέτοιες μορφές αγώνα, ο λόγος που εκφράζεται είναι πάντοτε αντιφατικός. Ακούσαμε για ρατσιστικά ή ομοφοβικά συνθήματα των "Κίτρινων Γιλέκων", αλλά ήταν κάτι μεμονωμένο. Παρομοίως, η βία ήταν πάντοτε μια σημαντική διάσταση των αυθόρμητων λαϊκών αγώνων. Και πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι ζούμε σε μια εποχή με μεγαλύτερη κοινωνική ειρήνη απ' ό,τι στο παρελθόν. Το κατώφλι ανοχής μας απέναντι στη βία έχει χαμηλώσει σημαντικά.

Οι εικόνες που βλέπουμε διαρκώς τα τελευταία 24ωρα δίνουν μια πολύ βίαιη εικόνα. Στην πραγματικότητα, όμως, έχουμε δει πολύ χειρότερα στην ιστορία των κοινωνικών κινημάτων. Το κίνημα στο Φουρμί της βόρειας Γαλλίας τον Μάιο του 1891 πνίγηκε στο αίμα από τον στρατό και είχε αποτέλεσμα εννέα νεκρούς. Πιο κοντά στις μέρες μας, οι μεγάλες απεργίες του 1947-1949 κατέληξαν σε δεκάδες θανάτους εργατών.

Σήμερα, η ειρήνευση των κοινωνικών σχέσεων έχει οδηγήσει στον εξορθολογισμό της χρήσης βίας, η αστυνομία είναι αναγκασμένη να δείχνει αυτοσυγκράτηση, κάτι που ενθαρρύνει εκείνους που προκαλούν ζημιές. Το χειρότερο για την εξουσία θα ήταν να υπάρξει ένα θύμα από την πλευρά των "Κίτρινων Γιλέκων" που θα οφείλεται στις ενέργειες της αστυνομίας.

* Υπάρχει ένα νέο στοιχείο, το Ίντερνετ...

Το εργατικό κίνημα έκανε μεγάλες προσπάθειες να πειθαρχήσει τους κοινωνικούς αγώνες. Όμως σήμερα η συνδικαλιστική κρίση αντιπροσώπευσης συνοδεύεται από την αύξηση της επιρροής του Ίντερνετ ως μέσου συντονισμού του κινήματος. Υπάρχει και ένα είδος εκδημοκρατισμού της εικόνας. Το παρατηρούμε και στις τελευταίες κινητοποιήσεις, όπου οι διαδηλωτές τραβάνε τις δικές τους φωτογραφίες και βίντεο. Δεν υπήρχε κάτι τέτοιο στο παρελθόν.

* Πώς εξηγείτε αυτή την έκρηξη;

Περάσαμε απότομα από την κοινοβουλευτική δημοκρατία σε μια δημοκρατία της κοινής γνώμης, όπου η πολιτική ζωή εξαρτάται όλο και περισσότερο από την επικαιρότητα και τις δημοσκοπήσεις. Αυτό είναι το κοινό σημείο μεταξύ της εκλογής του Εμανουέλ Μακρόν και του κινήματος των "Κίτρινων Γιλέκων". Ο Μακρόν ήταν έξω από το πολιτικό σύστημα και τα κόμματα, κέρδισε τις εκλογές χρησιμοποιώντας και ο ίδιος τα κοινωνικά δίκτυα.

Τα "Κίτρινα Γιλέκα" είναι ακόμη αρκετά αδύναμα αριθμητικά, αλλά έχουν παρουσία σε εθνικό επίπεδο. Εντυπωσιάζει το πόσο ετερογενές είναι το κίνημα. Αυτό που με με καταπλήττει σε αυτή την επιστροφή της άμεσης δημοκρατίας είναι η ποικιλομορφία των προφίλ, φύλων, τόπων προέλευσης και αιτημάτων. Είναι ένα μάθημα για τα συνδικάτα που απέτυχαν να εκμεταλλευτούν αυτή την πολυμορφία.

* Και πώς σχετίζεται με όλα αυτά ο φόρος στα καύσιμα;

Το ζήτημα της αξιοπρέπειας είναι εξαιρετικά σημαντικό, όπως και η απόρριψη της αδικίας. Ας μην ξεχνάμε ότι η Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων περιλαμβάνει τη συναίνεση στη φορολόγηση. Αυτό το κίνημα διακρίνεται για δύο αντιφατικές όψεις. Από τη μία υπάρχει η απόρριψη της φορολόγησης που τροφοδοτεί την κλασική νεοφιλελεύθερη άποψη "όχι στους φόρους" και από την άλλη υπάρχει η απόρριψη της αδικίας σε ότι αφορά τη φορολόγηση.

* Και γιατί ο Μακρόν γίνεται επίκεντρο της οργής;

Στο συμπέρασμα του τελευταίου μου βιβλίου αναλύω το εκλογικό του πρόγραμμα. Έμεινα κατάπληκτος από το γεγονός ότι τα λαϊκά στρώματα δεν αναφέρονται σχεδόν καθόλου. Το πάνθεον του δεν περιλαμβάνει ούτε τον Ζορές, ούτε τον Μπλουμ. Το ότι ένας Πρόεδρος που εκπροσωπεί όλο τον λαό μπορεί να ξεχάσει τα λαϊκά στρώματα εξηγεί εν μέρει αυτή τη μορφή εθνοκεντρισμού που στρέφεται σήμερα βίαια εναντίον του. Στην πραγματικότητα δεν είναι περιφρόνηση, είναι ταξική τύφλωση.

Πέρασε από την τράπεζα Ρόθτσιλντ στο Μπερσί και έπειτα στα Ηλύσια, έχοντας την πεποίθηση ότι η χώρα θα ανακάμψει με επιχειρήσεις start-up, μάνατζερ και νέες τεχνολογίες. Το χάσμα που τον χωρίζει από τα λαϊκά στρώματα μεγάλωσε από το γεγονός ότι πριν τις εκλογές δεν είχε εμπειρία ως πολιτικός, όπως πολλοί βουλευτές του LREM. Γι’ αυτό λοιπόν, με αφορμή τον φόρο στα καύσιμα φτάσαμε σε μια έκρηξη οργής που στράφηκε εναντίον του.

* Πού βρίσκεται η διέξοδος;

Στο παρελθόν, όλα αυτά τα κινήματα κατέληγαν σε αιματοχυσία. Ακόμη και ο Ζορζ Κλεμανσό, τον οποίο επικαλείται συνεχώς ο Μακρόν, μισήθηκε από τον λαό όταν κατέπνιξε βίαια την αγροτική εξέγερση του 1907. Ο τρόπος αυτός καταστολής των κοινωνικών αγώνων δεν είναι πλέον δυνατός. Ο Μακρόν θα μπορούσε να αναγνωρίσει ότι έσφαλε και να αλλάξει κατεύθυνση αλλά οι πολιτικοί φοβούνται πάντα μήπως δημιουργήσουν προηγούμενα. Αν συνεχίσει να υποστηρίζει ότι οι Γάλλοι τον έχουν παρεξηγήσει, το χάσμα θα μπορούσε να βαθύνει ακόμη περισσότερο. Άλλη μια πιθανότητα είναι η βία να αμαυρώσει τελικά το κίνημα. Έχει συμβεί στο παρελθόν ο φόβος της βίας να στρέφει τελικά τη σιωπηρή πλειοψηφία κατά των διαδηλωτών. Είναι κάτι που θα ζυγιστεί ιδιαίτερα στις σφυγμομετρήσεις. Επειδή αυτό που πραγματικά φοβίζει σήμερα δεν είναι η επανάσταση, αλλά η κοινή γνώμη.

(μετάφραση: Μιχάλης Τρίκκας)

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL