Ο Νόρμπερτ Μπλουμ είναι ο Νέστορας της κοινωνικής Δεξιάς στη Γερμανία. Δεκάξι χρόνια υπουργός Εργασίας επί Χέλμουτ Κολ, αιώνιος επικεφαλής της “αριστερής” φράξιας της Χριστιανοδημοκρατίας, ένας εξωτερικά μειλίχιος μικροκαμωμένος άνθρωπος που ήξερε πάντα να συγκρούεται, ενίοτε και να εκρήγνυται. Μια τέτοια έκρηξη του 83χρονου συντηρητικού πολιτικού παρακολούθησε τις προάλλες το φιλοθέαμον κοινό, όταν ο Μπλουμ ρωτήθηκε σε μια τηλεοπτική εκπομπή ποιον προτιμά για διάδοχο της Μέρκελ. “Θα ψηφίσω την Άνεγκρετ Κραμπ Κάρενμπαουερ”, είπε, την νυν γραμματέα του κόμματος, που το πολιτικό της στιλ μοιάζει με αυτό της Μέρκελ. “Είμαι ενάντια στην εκλογή του Φρίντριχ Μερτς στην προεδρία, επειδή είναι πολύ κοντά στη χρηματοπιστωτική βιομηχανία, επειδή δουλεύει για ένα τέρας”.
Όπου “τέρας”, κατά τον Μπλουμ, είναι η παγκόσμια εταιρεία διαχείρισης κεφαλαίων BlackRock, μέλος του εποπτικού συμβουλίου της οποίας είναι ο Μερτς, ο επίδοξος διάδοχος της Μέρκελ στην προεδρία της CDU και επίδοξος καγκελάριος. Να σημειωθεί ότι η Blackrock διαχειρίζεται χρήματα που ξεπερνούν κατά πολύ το ΑΕΠ της Γερμανίας και είναι μέτοχος στις περισσότερες μεγάλες γερμανικές τράπεζες και επιχειρήσεις.
Το άσυλο...
Στην κούρσα για τη διαδοχή της Μέρκελ τρέχουν τρεις υποψήφιοι. Κι αυτός που εξάπτει περισσότερο τα πνεύματα είναι ο Μερτς. Ο υποψήφιος που πλασάρεται ως αντι-Μέρκελ -στο φύλο, στο πολιτικό στιλ, στον βαθύ συντηρητισμό- και που υπόσχεται ότι θα μειώσει στο μισό το ποσοστό της ακροδεξιάς ΑfD. Προφανώς, υιοθετώντας τη θεματολογία της, καθώς είναι ο πρώτος “συστημικός” πολιτικός στη Γερμανία που έθεσε εν αμφιβόλω την περασμένη Τετάρτη το άρθρο 16α του γερμανικού Συντάγματος, σύμφωνα με το οποίο “οι πολιτικά διωκόμενοι απολαμβάνουν ασύλου”. Μια μέρα αργότερα, βέβαια, έσπευσε να κατηγορήσει τους δημοσιογράφους ότι δεν κατάλαβαν καλά το τι είπε. Όπως συνηθίζουν να κάνουν και τα ηγετικά στελέχη της AfD όταν ξεπερνούν τα εσκαμμένα.
...και οι μπίζνες
Πάντως, για τη γερμανική δημόσια συζήτηση, το ιδιαίτερο -και πλέον αμφιλεγόμενο- χαρακτηριστικό του Μερτς δεν είναι η στάση του στο προσφυγικό και το θέμα της μετανάστευσης. Είναι η επαγγελματική σχέση του με την οικονομία.
Ο δικηγόρος Μερτς στις αρχές της δεκαετίας του 2000 ήταν ο πανίσχυρος επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας της CDU, o ειδικός σε θέματα οικονομίας και φορολογίας. Κι αυτός που θα φρόντιζε η -“πατροκτόνος” και το “κορίτσι του Κολ”- Μέρκελ να είναι “παρένθεση”. Η Μέρκελ προσπάθησε και τον... ξεφορτώθηκε το 2003 και έκτοτε ο “πολλά υποσχόμενος συντηρητικός” σταδιακά αποσύρθηκε από την πολιτική και έπιασε στασίδι σε πολλά εποπτικά συμβούλια μεγάλων εταιρειών, από την BlackRock μέχρι τον ασφαλιστικό όμιλο ΑΧΑ, τη χημική βιομηχανία BASF και την τράπεζα HSBC.
Ο Μερτς δουλεύει όλα αυτά τα χρόνια για τα συμφέροντα της χρηματοπιστωτικής βιομηχανίας, αυτής που αντιμετωπίζεται -και δικαίως- με τεράστια καχυποψία και από τους Χριστιανοδημοκράτες. Είναι στο στρατόπεδο των “ακρίδων”, όπως χαρακτηρίζουν οι Γερμανοί τα πάσης φύσεως funds, αμείβεται πλουσιοπάροχα από αυτούς που κάνουν το παν για τα βραχυπρόθεσμα κέρδη των μετόχων τους, που κάνουν τους πλούσιους πλουσιότερους. Και στρατολογούν πάντοτε ανθρώπους που έχουν επιρροή στην πολιτική.
Μάλιστα, ο αυτοπροσδιορισμός του Μερτς ως μέλους της “ανώτερης μεσαίας τάξης” έχει εξαγριώσει πολλούς στη Γερμανία - και στο ίδιο το κόμμα του. Ειδικά όταν παίρνει το προσωπικό του αεροσκάφος για να παραβρεθεί στις περιφερειακές συνδιασκέψεις που κάνει η CDU, ώστε να γνωρίσουν τα μέλη τους τρεις υποψηφίους του κόμματος για την προεδρία. Και το ερώτημα που τίθεται, ακόμη κι από τον ιδιαίτερα φιλικά προσκείμενο προς τον Μερτς Τύπο, είναι: “μπορεί ένας εκατομμυριούχος να γίνει καγκελάριος;”. Οι αρνητικά διακείμενοι προς τον Μερτς μέσα στο κόμμα του, πάντως, έχουν μια ακόμη ένσταση: “Γιατί να εμπιστευτούμε κάποιον που δεν κέρδισε ποτέ εκλογές για τη CDU;”.
Η "μίνι" Μέρκελ
Αυτή ακριβώς την εσωκομματική ανησυχία εκμεταλλεύεται κομψά η έτερη υποψήφια, η Άνεγκρετ Κραμπ Κάρενμπαουερ, ή ΑΚΚ, όπως την αποκαλούν όλοι. Η νυν γενική γραμματέας του κόμματος κατάφερε να κερδίσει δύο φορές τις εκλογές στο κρατίδιο του Ζάαρ -εκεί που ήταν επί πολλά χρόνια πρωθυπουργός ο Όσκαρ Λαφονταίν- και τόλμησε, όπως της πιστώνουν όλοι, να παρατήσει την “άνετη πολυθρόνα” της πρωθυπουργίας ενός κρατιδίου για να καθίσει στο “σκληρό κάθισμα” του γραμματέα της CDU, προσπαθώντας να αμβλύνει τις εντάσεις μεταξύ κόμματος, κοινοβουλευτικής ομάδας και κυβέρνησης.
Το μεγάλο πλεονέκτημα και ταυτόχρονα το μεγάλο μειονέκτημα της ΑΚΚ είναι ότι θεωρείται “μίνι Μέρκελ”, αν και είναι πιο συντηρητική και δεμένη με τις “χριστιανικές” παραδόσεις της CDU. Τα μέλη του κόμματος που διαφωνούν με τη... σοσιαλδημοκρατικοποίηση που επέφερε η Μέρκελ στο κόμμα των Άντεναουερ και Κολ θα προτιμήσουν “έναν στιβαρό συντηρητικό άνδρα στο πηδάλιο”, όπως τους συμβουλεύει το αδελφό κόμμα της Βαυαρίας. Εκείνοι που εξακολουθούν να θεωρούν τη Μέρκελ πετυχημένη και θέλουν να εξαντλήσει τη θητεία της στην καγκελαρία - αυτό δηλώνει το 60% του συνόλου των Γερμανών σε πρόσφατη δημοσκόπηση- θα στηρίξουν την ΑΚΚ, καθώς θεωρούν ότι είναι η μοναδική από τους υποψηφίους που θα συνεργαστεί αρμονικά μαζί της εάν αυτή γίνει πρόεδρος. Να σημειωθεί, άλλωστε, ότι στη CDU ποτέ μέχρι τώρα δεν είχαν διαχωριστεί το αξίωμα του προέδρου και του καγκελαρίου.
Και ο... καταϊδρωμένος
Ο τρίτος υποψήφιος είναι ο νεαρός υπουργός Υγείας Γενς Σπαν, το “πουλέν” του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στην προηγούμενη κυβέρνηση Μεγάλου Συνασπισμού, ο οποίος όμως έχει πάρα πολλά κοινά με τον Μερτς, γι' αυτό και το άστρο του θάμπωσε μόλις εμφανίστηκε στο προσκήνιο ο ισχυρός άνδρας της BlackRock. Ο Σπαν πλασαριζόταν πάντοτε ως ο “θαρραλέος αντάρτης” απέναντι στη Μέρκελ, είχε βγει το φθινόπωρο του 2015 στα κεραμίδια όταν η καγκελάριος είχε δηλώσει ότι “θα τα καταφέρουμε” με το προσφυγικό, και τώρα προσπαθεί να ενισχύσει το προφίλ του με ακροδεξιές κορώνες. Ζητάει, λοιπόν, να συζητηθεί στο συνέδριο του κόμματος, που θα εκλέξει πρόεδρο το θέμα του Συμφώνου για τη μετανάστευση του ΟΗΕ. Του Συμφώνου που υπεράσπισε με πάθος προχθές στη γερμανική Βουλή η Μέρκελ, ως «τη σωστή προσπάθεια απάντησης, προκειμένου να λύσουμε παγκόσμια προβλήματα διεθνώς, αλλά και μεταξύ μας». Οι “κεντρώοι” στην CDU ανησυχούν όλο και περισσότερο, καθώς θεωρούν ότι οι Σπαν και Μερτς στρίβουν το τιμόνι υπερβολικά δεξιά, τρέχοντας πίσω από τα συνθήματα της AfD. Πάντως, κανείς δεν δίνει πιθανότητες στον Σπαν να εκλεγεί πρόεδρος, το παιχνίδι για την ώρα παίζεται μεταξύ Μερτς και ΑΚΚ.
