Είμαστε έτοιμοι να κυβερνήσουμε και “να ξαναχτίσουμε τη Βρετανία” διακήρυξε από το βήμα του συνεδρίου του Εργατικού Κόμματος ο Τζέρεμι Κόρμπιν και η λέξη “ξαναχτίσουμε” μάλλον έχει κυριολεκτική σημασία. Σε μια χώρα που αντιπροσωπεύει παραδοσιακά τους ταξικούς διαχωρισμούς αλλά και τη δυναμική κοινωνική εξέλιξη στον δυτικό βιομηχανικό κόσμο, οι τελευταίες στατιστικές αποτυπώνουν μια ανησυχητική στασιμότητα: το προσδόκιμο ζωής στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει σταματήσει να αυξάνεται για πρώτη φορά από το 1982, αφότου δηλαδή άρχισαν να τηρούνται στοιχεία. Συγκεκριμένα, το προσδόκιμο ζωής κατά το διάστημα 2015-2017 παρέμεινε σταθερό στα 82,9 χρόνια για τις γυναίκες και στα 79,2 για τους άνδρες βάσει στοιχείων του Γραφείου Εθνικών Στατιστικών. Ακόμα χειρότερα, σε ορισμένα μέρη της χώρας το προσδόκιμο ζωής παρουσιάζει μείωση. Για τους άνδρες και τις γυναίκες στη Σκωτία και την Ουαλία μειώθηκε περισσότερο από έναν μήνα. Παρόμοια μείωση παρατηρείται και για τον ανδρικό πληθυσμό στη Βόρεια Ιρλανδία. Ωστόσο, για τις γυναίκες στην ίδια επαρχία και για τους άνδρες και τις γυναίκες στην Αγγλία το προσδόκιμο ζωής παρέμεινε αμετάβλητο. Ενδεικτικά, από τη δεκαετία του 1980 το προσδόκιμο ζωής στην Βρετανία αυξάνεται περίπου δύο μήνες τον χρόνο κάθε χρόνο ως αποτέλεσμα των λιγότερων θανάτων από παράγοντες όπως το κάπνισμα ή οι καρδιακές παθήσεις. Όμως μετά το 2011 ο ρυθμός βελτίωσης παρουσιάζει σημαντική επιβράδυνση και την τελευταία διετία στασιμότητα.
Πολλές είναι οι εικασίες για την αναπάντεχη αυτή διαπίστωση. Ορισμένοι μιλάνε για συγκυριακό φαινόμενο. Οι λόγοι που επικαλούνται οι στατιστικολόγοι είναι ο ιδιαίτερα υψηλός αριθμός θανάτων κατά την υπό εξέταση διετία στη διάρκεια της οποίας υπήρξε έξαρση της εποχικής γρίπης τους χειμερινούς μήνες. Αναγνωρίζουν ωστόσο ότι γίνεται "πολύς λόγος" για την πραγματική αιτία πίσω από το φαινόμενο όπως και για το ποια θα είναι η μακρόχρονη τάση στο μέλλον. Η επιστημονική κοινότητα είναι πιο σαφής: οι κυβερνητικές πολιτικές λιτότητας των Τόρηδων που κυβερνούν τη χώρα εδώ και σχεδόν μία δεκαετία και οι συνεχείς περικοπές στους προϋπολογισμούς κοινωνικής φροντίδας έχουν παίξει τον ρόλο τους. Βέβαια, το κυβερνητικό στρατόπεδο έχει έτοιμη την απάντησή του. Ένα τέτοιο επιχείρημα δεν μπορεί να αποδειχθεί, λένε οι υπουργοί της Μέι.
Ο δρ Κίνσγκλεϊ Πέρνταμ, καθηγητής Κοινωνικής Στατιστικής στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, χαρακτηρίζει τα στοιχεία “συγκλονιστικά”. Τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. “Η φτώχεια, η λιτότητα, οι περικοπές στους προϋπολογισμούς των κοινωνικών υπηρεσιών έχουν αντίκτυπο στο πόσο χρόνο ζουν οι άνθρωποι στη Βρετανία” λέει στο BBC. “Όλοι πρέπει να φροντίζουμε την υγεία μας, αλλά πολλοί από εμάς, συμπεριλαμβανομένων των πιο ευάλωτων, χρειάζονται βοήθεια για κάτι τέτοιο σε μια εποχή που τα στοιχεία δείχνουν ότι το κοινωνικό κράτος συρρικνώνεται. Τα λιγότερα χρόνια ζωής έχουν αντίκτυπο όχι μόνο στο ίδιο το άτομο αλλά και στους ανθρώπους που αφήνει πίσω του, συμπεριλαμβανομένων του συντρόφου του, των παιδιών και των εγγονιών του».
Καθ' όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα η Βρετανία σημείωνε σταθερή αύξηση στο προσδόκιμο ζωής, με αποτέλεσμα έναν μεγαλύτερο και, φυσικά, γηραιότερο πληθυσμό. Αυτή η βελτίωση οφείλεται στην υιοθέτηση υγιεινότερου τρόπου ζωής μεταξύ του πληθυσμού, όπως η μείωση του ποσοστού των καπνιστών, αλλά και στις αποτελεσματικότερες θεραπείες των μολυσματικών ασθενειών και καταστάσεων, όπως οι καρδιακές παθήσεις. Φαίνεται όμως πως τα πράγματα έχουν πια αλλάξει...
