Η Κολομβία διατηρεί τα πρωτεία στην παραγωγή κοκαΐνης στον πλανήτη, αφού καταγράφηκε αύξηση - ρεκόρ της έκτασης των καλλιεργειών κόκας -της οποίας τα φύλλα αποτελούν την πρώτη ύλη για την παραγωγή της παράνομης διεγερτικής ουσίας- καθώς και της δυναμικότητάς της για την παραγωγή του συγκριμένου ναρκωτικού, ενώ οι ΗΠΑ είναι πάντα η χώρα με τη μεγαλύτερη κατανάλωσή του στον κόσμο.
Οι παράνομες καλλιέργειες κόκας αυξήθηκαν κατά 17% σε σύγκριση με την αμέσως προηγούμενη χρονιά, στα 1.710.000 στρέμματα το 2017, ενώ η παραγωγική δυνατότητα για την παρασκευή κοκαΐνης αυξήθηκε κατά 31%, στους 1.379 τόνους, εκτιμώμενης αξίας 2,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος (ONUDC). Οι αριθμοί αυτοί δεν έχουν ιστορικό προηγούμενο αφότου άρχισαν να τηρούνται στατιστικές για το πρόβλημα το 2001.
Ο Μπο Ματίασεν, επικεφαλής της αντιπροσωπείας αυτής της υπηρεσίας του ΟΗΕ στην Κολομβία, εξέφρασε τη βαθιά ανησυχία του "για την ποσότητα των χρημάτων που δημιουργούν η παραγωγή και η διακίνηση ναρκωτικών" κατά την παρουσίαση της ετήσιας έκθεσης του ONUDC στην Μπογκοτά. Το 2016, η συνολική επιφάνεια των καλλιεργειών κόκας ήταν 1.460.000 στρέμματα και η παραγωγική δυνατότητα ανερχόταν σε τουλάχιστον 1.053 τόνους σύμφωνα με τις αναθεωρημένες εκτιμήσεις του Γραφείου, που μέχρι χθες έκανε λόγο για 866 τόνους.
Σύμφωνα με τον αξιωματούχο του ΟΗΕ, δεν υπάρχουν μόνο περισσότερες καλλιέργειες, αλλά είναι πλέον πολύ πιο αποδοτικές, χάρη ιδίως σε ποικιλίες του φυτού πολύ πιο ανθεκτικές σε ζιζάνια και ασθένειες, που απαιτούν πλέον λιγότερες αγροτικές φροντίδες, την ώρα που καταγράφεται μείωση της δράσης των διωκτικών αρχών. Οι υπάρχουσες καλλιέργειες παρήγαγαν 33% παραπάνω φύλλα κόκας από ό,τι το 2012.
Οι παραμεθόριες ζώνες στην πρώτη γραμμή
Το ONUDC σημείωσε την αύξηση των κατασχέσεων κοκαΐνης κατά 20%, στους 435 τόνους το 2017, ωστόσο ταυτόχρονα επισήμανε ότι ο ρυθμός των επιχειρήσεων δίωξης δεν συμβαδίζει με την αύξηση του παραγωγικού δυναμικού. Παράλληλα, εξέφρασε βαθιά ανησυχία για το κεφάλαιο που δημιουργείται από την οικονομία των ναρκωτικών, καθώς αυτό έχει βαρύτατες αρνητικές επιπτώσεις ως προς τις προσπάθειες της Κολομβίας για την αποκατάσταση της ειρήνης έπειτα από μισό και πλέον αιώνα πολέμου, αφού ενισχύει διάφορες παράνομες οργανώσεις και απειλεί τη σταθερότητα του κράτους.
Ο Μπο Ματίασεν επισήμανε ότι οι περιοχές στα σύνορα με τον Ισημερινό και τη Βενεζουέλα είναι εκείνες όπου καταγράφονται οι μεγαλύτερες καλλιέργειες κόκας. Η επαρχία που επηρεάζεται περισσότερο συνεχίζει να είναι η Ναρίνιο (νοτιοδυτικά), στις ακτές στον Ειρηνικό Ωκεανό, όπου η επιφάνεια των καλλιεργειών είναι σχεδόν ίση με εκείνη σε όλο το Περού, τη χώρα που κατατάσσεται δεύτερη στην παραγωγή κοκαΐνης παγκοσμίως.
Συμμορίες που διακινούν ναρκωτικά και ομάδες αποστατών που αποσχίστηκαν από τις Επαναστατικές Ένοπλες Δυνάμεις της Κολομβίας (FARC), την οργάνωση πρώην ανταρτών που διαλύθηκε, αφοπλίστηκε και μετασχηματίστηκε σε πολιτικό κόμμα όπως προέβλεπε η συμφωνία ειρήνης του 2016, συγκρούονται για τον έλεγχο αυτής της περιοχής στρατηγικής σημασίας για τον έλεγχο της διακίνησης κοκαΐνης προς τις ΗΠΑ.
Εξάλλου, συνολικά καταγράφηκε αύξηση κατά 64% των παράνομων καλλιεργειών στις επαρχίες Αντιόκια (βορειοδυτικά), Κάουκα (δυτικά), Πουτουμάγιο (νότια) και Νόρτε Δε Σανταντέρ (βορειοανατολικά). Το 80% των καλλιεργειών συνεχίζει να βρίσκεται εκεί όπου ήταν πριν από δέκα χρόνια, υπογράμμισε ο αντιπρόσωπος του ONUDC.
Η Κολομβία παραμένει έτσι στην πρώτη θέση τόσο στην καλλιέργεια όσο και στην παραγωγή κοκαΐνης, ακολουθούμενη από το Περού (439.000 στρέμματα) και τη Βολιβία (245.000 στρέμματα).
«Η έκθεση που μας παρουσίασε το ONUDC είναι αληθινά πολύ ανησυχητική» σχολίασε από την πλευρά της η υπουργός Δικαιοσύνης της Κολομβίας Γκλόρια Μαρία Μπορέρο. Η υπουργός διακήρυξε ότι η κυβέρνηση θα δώσει μάχη εναντίον της διακίνησης των ναρκωτικών με μια «ολοκληρωμένη πολιτική», η οποία θα δημοσιοποιηθεί τις προσεχείς εβδομάδες και θα εκτείνεται από την πρόληψη ώς την εξάλειψη των παράνομων καλλιεργειών.
Επανέναρξη των ψεκασμών με γλυφοσάτη;
Ο Πρόεδρος της Κολομβίας Ιβάν Ντούκε, ο οποίος ανέλαβε τα καθήκοντά του στις 7 Αυγούστου, έχει δεσμευτεί ότι θα εξαλείψει, μέσα στα τέσσερα χρόνια της θητείας του, 1.400.000 στρέμματα παράνομων καλλιεργειών. Ο ίδιος εχει αμφισβητήσει τη στρατηγική του προκατόχου του, του Χουάν Μανουέλ Σάντος, που είχε άξονα την εθελοντική αντικατάσταση των παράνομων καλλιεργειών χάρη σε συμφωνίες με τους καλλιεργητές κόκας, τους λεγόμενους "κοκαλέρος".
Η προηγούμενη κυβέρνηση απέδωσε την αύξηση των καλλιεργειών κόκας τα τελευταία χρόνια στις αποζημιώσεις που δόθηκαν στους κοκαλέρος βάσει της συμφωνίας ειρήνης με τη FARC. Βάσει της ιστορικής αυτής συμφωνίας, που υποστήριξε η Ουάσιγκτον, οι πρώην αντάρτες είχαν δεσμευτεί να συμβάλουν στον αγώνα εναντίον της διακίνησης των ναρκωτικών.
Ο Πρόεδρος Ντούκε σχεδιάζει την επιστροφή στους αεροψεκασμούς με γλυφοσάτη, που είχαν διακοπεί το 2015, λόγω των δυνητικών επιβλαβών επιπτώσεων του συγκεκριμένου ζιζανιοκτόνου στην ανθρώπινη υγεία και στο περιβάλλον. Υπέρ της επανάληψης των αεροψεκασμών με γλυσοφάτη έχει ταχθεί και η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών, που έχει βρει στην κυβέρνηση της Μπογκοτά έναν από τους προθυμότερους συμμάχους εναντίον του Προέδρου της γειτονικής Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο.
