Ήταν λίγες μέρες μετά την Πεντηκοστή των Καθολικών το σωτήριο έτος 1993. Στο Ζόλινγκεν, μια μικρή πόλη της Βόρειας Ρηνανίας - Βεστφαλίας, γνωστή για τα μαχαίρια και τα ψαλίδια της, κάπνιζαν ακόμη τα ερείπια του σπιτιού της οικογένειας Γκεντς, στην Ούντερε Βέρνερστρασε 81. Πέντε μέλη της οικογένειας, με καταγωγή από την Τουρκία, είχαν χάσει τη ζωή τους στη φωτιά που έβαλαν τρεις νεαροί νεοναζί, η Γερμανία ήταν σε κατάσταση σοκ. Ο εμπρησμός του Ζόλινγκεν ήταν η κορύφωση μιας σειράς ακροδεξιών επιθέσεων εναντίον προσφύγων και μεταναστών, κυρίως στα τότε νέα κρατίδια της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, αλλά όχι μόνο. Ποιος έδωσε τότε το σήμα της αντίστασης; Οι ροκάδες. Ένα συγκρότημα της Κολωνίας με σύνθημα "σηκώστε τον κώλο σας, ανοίξτε τα στόματά σας" κάλεσε πολλούς καλλιτέχνες και τους κατοίκους της πόλης σε μια συναυλία αντίστασης στον δολοφονικό ρατσισμό. Περίμεναν 20.000 κόσμο, ήρθαν 200.000, σε μια πόλη 700.000 κατοίκων. Νέοι, γέροι, οικογένειες με τα παιδιά στα καρότσια, άνθρωποι που ποτέ δεν θα άκουγαν στο σπίτι τους ροκ. Σηκώθηκαν και άνοιξαν τα στόματά τους.
Η επανάληψη...
Είκοσι πέντε χρόνια αργότερα, ήταν πάλι οι ροκάδες που ύψωσαν το ανάστημά τους στην ακροδεξιά τρομοκρατία και τους ναζιστικούς χαιρετισμούς στο Κέμνιτς - ή "πόλη Καρλ Μαρξ" επί υπαρκτού. Και πάλι ένα ντόπιο συγκρότημα κάλεσε καλλιτέχνες και τους κατοίκους της πόλης σε μια συναυλία με σύνθημα "εμείς είμαστε περισσότεροι". Και πάλι η συμμετοχή του κοινού ήταν πολύ μεγαλύτερη από το αναμενόμενο - έτσι για να αποδείξει του λόγου το αληθές.
Ωστόσο, είναι θλιβερό να βλέπει κανείς την ιστορία να επαναλαμβάνεται, την Ακροδεξιά να σηκώνει πάλι κεφάλι στη Γερμανία - και να είναι οι ροκάδες αυτοί που παίρνουν την πρωτοβουλία για μια μαζική αντίδραση. Κι ακόμη πιο θλιβερή και άκρως ανησυχητική είναι η σύγκριση του τώρα με το τότε.
...και οι διαφορές
Τότε η Γερμανία είχε να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της ενοποίησής της, οι άνθρωποι από τα ανατολικά κρατίδια ένιωθαν μεν να έχει τραβηχτεί το χαλί κάτω από τα πόδια τους, καθώς η πραγματικότητά τους άλλαξε άρδην, αλλά ήλπιζαν σε ένα μέλλον με ελευθερία και ευημερία. Δεν είχαν ακόμη απογοητευτεί από τη φρούδα υπόσχεση του Χέλμουτ Κολ για τα "ανθισμένα τοπία" που θα γίνονταν τα νέα κρατίδια. Ούτε υπήρχε σε κεντρικό επίπεδο στη Γερμανία μια κοινοβουλευτική δύναμη που να φλερτάρει ανοιχτά με την Ακροδεξιά και κρυφά με τους νεοναζί.
Τώρα, είναι πλέον εμπεδωμένη η άποψη στα ανατολικά κρατίδια ότι ήταν οι χαμένοι της ενοποίησης, ενώ στο σύνολο της Γερμανίας οι πολίτες είναι κουρασμένοι και δυσαρεστημένοι από την πολιτική του "αιώνιου" μεγάλου συνασπισμού. Το νέο ποιοτικό στοιχείο, όμως, είναι η εμφάνισή της AfD, της "Εναλλακτικής για τη Γερμανία", που έχει μπει με διψήφια ποσοστά στα τοπικά κοινοβούλια και είναι το τρίτο κόμμα στην ομοσπονδιακή Βουλή. Ένα κόμμα σχεδόν "μονοθεματικό", που συνδαυλίζει την ξενοφοβία των Γερμανών, που υποστηρίζει ότι ήταν εγκληματική η απόφαση της Μέρκελ "να ανοίξει τα σύνορα στους πρόσφυγες", που συμπορεύεται με το κυρίως ανατολικογερμανικό ακροδεξιό αντιισλαμικό κίνημα Pegida (Πατριώτες Ευρωπαίοι ενάντια στον εξισλαμισμό της Δύσης). Η μεγάλη επιτυχία της AfD είναι ότι καταφέρνει να γοητεύσει τους δυσαρεστημένους από όλα σχεδόν τα πολιτικά κόμματα και κυρίως ότι επιβάλλει την ατζέντα της.
Η μίμηση...
Αυτό είναι κάτι παραπάνω από εμφανές στην προεκλογική ρητορική των Χριστιανοκοινωνιστών (CSU) της Βαυαρίας, του "αδελφού" κόμματος της Μέρκελ, που προσπαθούν να υπερασπιστούν την "αιώνια" απόλυτη πλειοψηφία τους στις τοπικές εκλογές του Οκτωβρίου. Μπροστά σ’ αυτό τον στόχο τα στελέχη της CSU έχουν χάσει κάθε μέτρο, προσπερνούν συνεχώς την AfD απ’ τα δεξιά -και γι' αυτό πιθανότατα θα χάσουν. Όπως έχει φανεί σχεδόν παντού στην Ευρώπη, αν κάποιος είναι να διαλέξει την Ακροδεξιά, διαλέγει την ορίτζιναλ. Βγήκε, λοιπόν, τις προάλλες ο πρόεδρος της CSU -και υπουργός Εσωτερικών στην κυβέρνηση του μεγάλου συνασπισμού στο Βερολίνο- και υποστήριξε ότι "η μητέρα όλων των προβλημάτων στη Γερμανία" είναι η μετανάστευση. Ο Χορστ Ζέεχοφερ συνηθίζει να λέει βαρύγδουπες κουβέντες, αλλά στην τελική ευθεία των εκλογών στην πατρίδα του τη Βαυαρία έχει ξεπεράσει κάθε όριο λογικής.
...και ο παραλογισμός
Ποια είναι σήμερα τα βασικά προβλήματα για τους Γερμανούς; Σίγουρα τα πανάκριβα ενοίκια στις πόλεις και η υποβάθμιση της υπαίθρου. Δύσκολα μπορεί να κατηγορηθεί γι’ αυτό η μετανάστευση. Μείζον πρόβλημα για τη γερμανική οικονομία είναι η έλλειψη ειδικευμένου εργατικού δυναμικού, ενώ καταστροφική είναι η κατάσταση στην περίθαλψη ηλικιωμένων. Αυτά για να αντιμετωπιστούν θέλουν μεταξύ άλλων περισσότερη μετανάστευση. Ή μήπως φταίνε οι μετανάστες για το σκάνδαλο Ντίζελ - και την αγωνία των οδηγών ότι δεν θα μπορούν πια να μπαίνουν με τα πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητά τους στα κέντρα των πόλεων με τον μολυσμένο αέρα; Μήπως φταίνε για την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της; Ποτέ δεν υποτίμησε τόσο πολύ ο Ζέεχοφερ τη νοημοσύνη των ψηφοφόρων, όσο με αυτή την εξωφρενική του δήλωση. Και ποτέ δεν ταυτίστηκε τόσο πολύ με την ατζέντα τής AfD.
Βέβαια, δεν περίμενε κανείς από τον Ζέεχοφερ και την CSU να γίνουν ανάχωμα στην Ακροδεξιά. Θα περίμενε, όμως, να πάρουν τουλάχιστον τα αυτοχαρακτηριζόμενα ως αριστερά κόμματα (Αριστερά, Πράσινοι, SPD) κάποιες πρωτοβουλίες, όχι απαραίτητα συνοδευτικές σ’ αυτές των ροκάδων στο Κέμνιτς. Δεν είναι ότι δεν καταδίκασαν - το έκαναν. Αλλά αυτοί "που είναι περισσότεροι" χρειάζονται κάτι παραπάνω από μια συναυλία για να κινητοποιηθούν. Χρειάζονται μια άλλη πολιτική πρόταση.
