Άστραψαν και βρόντηξαν οι αναλυτές στις ΗΠΑ για τα όσα είπε - και δεν είπε - ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ στο πλάι του Ρώσου ομολόγου του Βλαντίμιρ Πούτιν στο Ελσίνκι μετά την τετ -α- τετ συνάντησή τους, αλλά και στην Ευρώπη η κοινή εμφάνιση των δύο προέδρων λειτούργησε ως σήμα συναγερμού. Για πολλοστή φορά. Ως ένδειξη, αν όχι απόδειξη, ότι η προνομιακή σχέση ΗΠΑ- Ευρώπης έχει λήξει, ότι η μεταπολεμική τάξη πραγμάτων ανήκει πλέον στο παρελθόν.
Ειδικά, μάλιστα, μετά το... ταραχώδες πέρασμα του Τραμπ από τις Βρυξέλλες - όπου έτριξε τα δόντια στους συμμάχους στο ΝΑΤΟ επειδή δεν πληρώνουν αρκετά για την προστασία που τους προσφέρει, και από το Λονδίνο, όπου κατηγόρησε τη Βρετανίδα πρωθυπουργό ότι διαλέγει τον λάθος τρόπο Brexit, οι Ευρωπαίοι έχουν πλέον πειστεί ότι ο Τραμπ τους βλέπει ως “αντιπάλους”. Κι ότι δεν έχει κανέναν ενδοιασμό να συμμαχήσει με τον Πούτιν εις βάρος τους. Άλλωστε, σε πολλά ευρωπαϊκά υπουργεία Εξωτερικών έχουν κάνει την ανάλυση ότι Ουάσιγκτον και Μόσχα καλοβλέπουν την αδυναμία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για διαφορετικούς λόγους.
Η μεν Ουάσιγκτον διότι με τον Τραμπ έχει κατέβει στο μονοπάτι του εμπορικού πολέμου, έχοντας βάλει στο στόχαστρο όλες τις χώρες με σοβαρά εμπορικά πλεονάσματα στις σχέσεις τους με τις ΗΠΑ - με πρώτη και “απεχθέστερη” τη Γερμανία. Η δε Μόσχα διότι εκτιμά πως μια ακόμη πιο αδύναμη και διαιρεμένη Ευρώπη θα σταματήσει τις κυρώσεις σε βάρος της, της οποίας έχει επιβάλει μετά την προσάρτηση της Κριμαίας, και θα πάψει να την... παρενοχλεί στις χώρες εκείνες που τις θεωρεί ζώνες επιρροής της.
Η αλήθεια είναι ότι από την ημέρα που έγινε Πρόεδρος των ΗΠΑ ο Τραμπ οι σχέσεις των ΗΠΑ με την Ευρώπη περνούν μια διαρκή κρίση. Ακόμη και οι προσπάθειες του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν να διαμορφώσει μια καλή προσωπική σχέση, τύπου “ανδρικής φιλίας” με τον Αμερικανό Πρόεδρο, δεν τελεσφόρησαν. Κρίμα το δείπνο που του παρέθεσε στον Πύργο του Άιφελ την ώρα της παρέλασης για την πτώση της Βαστίλης. Οι σχέσεις Τραμπ - Μέρκελ είναι εξαιρετικά κακές, σε προσωπικό επίπεδο ίσως χειρότερες κι από τις σχέσεις Μέρκελ - Πούτιν, ενώ, αντίθετα ο Αμερικανός Πρόεδρος φαίνεται να τα πηγαίνει πολύ καλά με τους νεοδεξιούς ηγέτες της πρώην ανατολικής Ευρώπης. Η Μόσχα πάλι, που παραμένει ο “μπαμπούλας” για τους Ανατολικοευρωπαίους, καλλιεργεί συστηματικά τις σχέσεις της, έστω ανεπισήμως, με τους νεοδεξιούς και ακροδεξιούς Δυτικοευρωπαίους. Και κανείς δεν τα βάφει μαύρα στον Λευκό Οίκο και στο Κρεμλίνο όταν στις συνόδους κορυφής των Βρυξελλών διαφαίνεται κάθε φορά και περισσότερο ότι η Ε.Ε. είναι ανίκανη να βρει αξιοπρεπείς και βιώσιμους συμβιβασμούς που να χωράνε όλα τα μέλη της.
Ποια είναι η γραμμή άμυνας της Ευρώπης, ή έστω των ισχυρότερων μελών της; Για την ώρα δεν διαφαίνεται μια συνολική στρατηγική πέρα από τα ανοίγματα μεμονωμένων χωρών προς τον κύριο αντίπαλο του “αντιπάλου”. Έτσι, την ώρα που ο Τραμπ τα έλεγε με τον Πούτιν στο Ελσίνκι, ο πρωθυπουργός της Κίνας Λι Κεκιάνγκ συνοδεία πολλών υπουργών του συναντιόταν με την καγκελάριο Μέρκελ στο Βερολίνο για να κλείσουν πολλές μικρές εμπορικές και επενδυτικές συμφωνίες. Μάλιστα, λίγο πριν αναχωρήσει για τη Γερμανία, ο Λι είχε φροντίσει να δηλώσει ότι η Κίνα και η Ευρωπαϊκή Ένωση κρατούν μαζί ψηλά τη σημαία του ελεύθερου εμπορίου. Σε αντίθεση με τον Τραμπ, προφανώς, ο οποίος πάντως δεν κατονομάστηκε.
