Live τώρα    
21°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C23.6°C
2 BF 62%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
17.4°C22.5°C
2 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.2°C19.9°C
4 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
24 °C
21.0°C24.8°C
4 BF 46%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
22 °C
21.9°C23.5°C
3 BF 40%
Το εύθραυστο μέλλον των Βαλκανίων εξαρτάται από τη συμφωνία για το Μακεδονικό
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Το εύθραυστο μέλλον των Βαλκανίων εξαρτάται από τη συμφωνία για το Μακεδονικό

Μια ενδεχόμενη συμφωνία θα στείλει σε άλλες αντιμαχόμενες βαλκανικές χώρες και κοινότητες, το μήνυμα ότι ακόμη και οι πιο επώδυνες ιστορικές πληγές μπορούν να γιατρευτούν με την κατάλληλη θεραπεία. Θα έβγαζε τη Μακεδονία από το καθαρτήριο της γεωπολιτικής ανασφάλειας. Θα αντιμετώπιζε επίσης την αυξανόμενη και αποσταθεροποιητική επιρροή της Ρωσίας, της Τουρκίας, της Κίνας, της Σαουδικής Αραβίας και άλλων κρατών του Κόλπου στην υπόλοιπη περιοχή

Του Τόνι Μπάρμπερ

Αν ο ορισμός της προόδου είναι μια χώρα να μην δίνει στο αεροδρόμιο της πρωτεύουσάς της το όνομα ενός πολεμιστή - βασιλιά που πέθανε πριν από 2.300 χρόνια στη Βαβυλώνα, τότε σίγουρα υπάρχει ελπίδα για τα Βαλκάνια - την πηγή αρκετών συγκρούσεων στη σύγχρονη ιστορία της Ευρώπης.

Τον Φεβρουάριο, η μεταρρυθμιστική ηγεσία της Μακεδονίας εγκατέλειψε τον κραυγαλέο εθνικισμό της προηγούμενης κυβέρνησης και μετονόμασε το αεροδρόμιο Μέγας Αλέξανδρος σε Διεθνές Αεροδρόμιο των Σκοπίων. Ο πάγος άρχισε να λιώνει σε μια από τις πιο έντονες διαμάχες της μετακομμουνιστικής Ευρώπης.

Στη λεωφόρο για τα Σκόπια, πρωτεύουσα της πρώην γιουγκοσλαβικής δημοκρατίας, μεγάλες πράσινες πινακίδες μαρτυρούν και άλλες αλλαγές. Ο δρόμος δεν αποκαλείται πια με το όνομα του Αλεξάνδρου αλλά Λεωφόρος Φιλίας. Οι ηγέτες της Μακεδονίας δεν θεωρούν αυτές τις ασκήσεις μετονομασίας διακοσμητικές αλλά αυθεντικές παραχωρήσεις προς την Ελλάδα.

Για 27 χρόνια, η Αθήνα κατηγορούσε τον βόρειο γείτονά της ότι εποφθαλμιά ελληνικά εδάφη, την πολιτισμική κληρονομιά της χώρας και την ταυτότητά της χρησιμοποιώντας το όνομα Μακεδονία και τον Αλέξανδρο ως κρατικό σύμβολο. Οι διαπραγματεύσεις με στόχο την εξεύρεση συμβιβασμού για το όνομα της Μακεδονίας πλησιάζουν στην κορύφωσή τους. Οι υπουργοί Εξωτερικών της Ελλάδας και της Μακεδονίας έχουν συναντηθεί 20 φορές.

Μια ενδεχόμενη συμφωνία θα στείλει ένα σπάνιο μήνυμα σε άλλες αντιμαχόμενες βαλκανικές χώρες και κοινότητες -τη Σερβία και το Κόσοβο, για παράδειγμα, ή τους Μουσουλμάνους, Κροάτες και Σέρβους της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Το μήνυμα ότι ακόμη και οι πιο επώδυνες ιστορικές πληγές μπορούν να γιατρευτούν με την κατάλληλη θεραπεία. Επιπροσθέτως, μια διευθέτηση θα άνοιγε τον δρόμο στην ένταξη της Μακεδονίας σε Ε.Ε. και ΝΑΤΟ που σήμερα μπλοκάρεται από το βέτο της Αθήνας.

Αυτό θα έβγαζε τη Μακεδονία από το καθαρτήριο της γεωπολιτικής ανασφάλειας στο οποίο βρέθηκε μετά τη διάλυση της κομμουνιστικής Γιουγκοσλαβίας. Θα αντιμετώπιζε επίσης την αυξανόμενη και αποσταθεροποιητική επιρροή της Ρωσίας, της Τουρκίας, της Κίνας, της Σαουδικής Αραβίας και άλλων κρατών του Κόλπου στην υπόλοιπη περιοχή. Δεν πρόκειται για περιττή προφύλαξη. Το 2001 ξέσπασε εξέγερση ανάμεσα στα μέλη της αλβανικής μειονότητας της Μακεδονίας, που αποτελεί σχεδόν το ένα τέταρτο του πληθυσμού των δύο εκατομμυρίων ατόμων.

Σύμφωνα με τον Αλι Αχμέτι, πρώην διοικητή των εξεγερμένων, η σύγκρουση κινδύνεψε να μετατραπεί σε λουτρό αίματος που θα ξεπερνούσε τον πόλεμο της Βοσνίας με τους 100.000 νεκρούς. Τότε, το ΝΑΤΟ μεσολάβησε για μια διευθέτηση έπειτα από μια καλά εκτελεσμένη επέμβαση. Ο κ. Αχμέτι είναι σήμερα ηγέτης του κόμματος της αλβανικής μειονότητας που συγκυβερνά με τους Σοσιαλδημοκράτες του Ζόραν Ζάεφ, του δραστήριου νέου πρωθυπουργού που ηγείται των προσπαθειών για τη συμφιλίωση με την Ελλάδα.

Στα Σκόπια, άκουσα πρόσφατα τον Αχμέτι να προειδοποιεί ότι αυτό που επιτεύχθηκε με τη συμφωνία του 2001 θα αποβεί μάταιο αν η Μακεδονία δεν εξασφαλίσει τη συμμετοχή στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. Το όραμα του Ζάεφ για μια Μακεδονία ευθυγραμμισμένη με τη Δύση φαίνεται αξιόπιστο, καθώς η υποστήριξη γι’ αυτό υπερβαίνει τις εθνοτικές διαχωριστικές γραμμές και τις μνήμες των ένοπλων συγκρούσεων.

Είναι αλήθεια ότι οι διαπραγματευτές περιόρισαν τις επιλογές για το όνομα στα Βόρεια, Άνω και Μακεδονία του Βαρδάρη, με το τελευταίο να αντλεί την έμπνευσή του από το μεγαλύτερο ποτάμι της χώρας. Ένα από αυτά θα γίνει το όνομα της Μακεδονίας στη διεθνή σκηνή.

Για εσωτερικούς λόγους, ο κ. Ζάεφ επιθυμεί τη χρήση της “Δημοκρατίας της Μακεδονίας”. Αυτό όμως δεν αρκεί στην Ελλάδα, που εντοπίζει εκεί διεκδικήσεις για τη βόρεια ελληνική περιφέρεια της Μακεδονίας. Η Αθήνα πιέζει για αλλαγές στο σύνταγμα της Μακεδονίας που θα απαλείψουν αυτή την απειλή. Ο κ. Ζάεφ είναι ανοιχτός στην ιδέα αλλά οι αλλαγές θα πρέπει να επικυρωθούν δύο φορές από το κοινοβούλιο της χώρας.

Επιπλέον, θα ήθελε να δώσει περισσότερη νομιμοποίηση στη διευθέτηση με την Ελλάδα με το να επιβάλει τις συνταγματικές αλλαγές σε δημοψήφισμα. Η απομάκρυνση και των τριών εμποδίων δεν θα είναι εύκολη υπόθεση. Ούτε θα έπρεπε η ελληνική έγκριση να θεωρείται δεδομένη. Ο Αλέξης Τσίπρας, ο αριστερός πρωθυπουργός της Ελλάδας, βρίσκει εδώ μια ευκαιρία για δόξα.

Ωστόσο, οι εθνικιστές εταίροι του στον κυβερνητικό συνασπισμό, η συντηρητική αντιπολίτευση στην Ελλάδα και η Ορθόδοξη Εκκλησία αντιτίθενται σθεναρά στις διπλωματικές του προσπάθειες. Παρασκηνιακά, η Ρωσία υποδαυλίζει την εχθρότητα απέναντι στη συμφωνία. Με τις εκλογές να προγραμματίζονται για το επόμενο έτος, ο κ. Τσίπρας ενδεχομένως να ανακαλύψει ότι η πολιτική θερμοκρασία που προκαλούν οι διαπραγματεύσεις παραείναι καυτή. Τέλος, δεν είναι όλες οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ενθουσιώδεις απέναντι στην προοπτική έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Μακεδονία.

Στο ΝΑΤΟ, ορισμένοι δεν βλέπουν την ένταξη της χώρας ως προτεραιότητα. Σύντομα θα μάθουμε περισσότερα από την ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής του Ιουνίου και τη διάσκεψη που θα έχει το ΝΑΤΟ τον Ιούλιο. Αμφότερες οι συναντήσεις ίσως αποδειχτούν πρόωρες για μια συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Μακεδονίας. Αν συμβεί αυτό, η Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ θα πρέπει να αντισταθούν στον πειρασμό να χρησιμοποιήσουν την αποτυχία ως δικαιολογία για την παραμέληση του μακεδονικού ζητήματος. Τα Βαλκάνια σήμερα είναι πολύ εύθραυστα για να επιτρέψουν τον οποιοδήποτε εφησυχασμό.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL